Số phức nghịch đảo là gì? Lý thuyết và bài tập vận dụng

1. Số phức nghịch đảo là gì?

Định nghĩa số phức nghịch đảo

Trước khi tìm hiểu về số phức nghịch đảo, chúng ta hãy cùng ôn lại khái niệm số phức.

  • Số phức là biểu thức có dạng $z=a+bi$, trong đó $a,b$ là các số nguyên; $a$ là phần thực, $b$ là phần ảo, $i$ là đơn vị ảo. Quy ước: $i^{2}=-1$.

  • Số phức nghịch đảo, hay còn được gọi là nghịch đảo của số phức, ký hiệu z-1 là số phức có dạng sao cho tích của số phức nghịch đảo và số phức có kết quả bằng 1: $z^{-1}.z=1$

2. Lý thuyết số phức nghịch đảo

Chúng ta hoàn toàn có thể chứng minh được:

$z^{-1}=frac{1}{left | z right | ^{2}} . bar{z} = frac{1}{a^{2}+b^{2}}(a-bi)$

Suy ra: $z^{-1}=frac{1}{a^{2}+b^{2}}(a-bi)(a+bi)=frac{a^{2}-b^{2}i^{2}}{a^{2}+b^{2}}=1$

  • Số phức nghịch đảo của $z=a+bi$ là $z^{-1}=frac{1}{z}=frac{1}{a+bi}$

  • Số nghịch đảo của $z=a+bi (zneq 0)$ là $z^{-1} = frac{1}{z}=frac{bar{z}}{left | z right |^{2}}$

3. Một số bài tập tìm số phức nghịch đảo và lời giải chi tiết

Bài 1: Tìm số phức nghịch đảo của số phức sau: z=3+4i?

Lời giải:

Số phức nghịch đảo của $z=3+4i$ là:

$z^{-1}=frac{1}{3+4i}=frac{3-4i}{3^{2}-(4i)^{2}}=frac{3-4i}{9+16}=frac{3}{25}-frac{4}{25}i$

Vậy số phức nghịch đảo của số phức $z=3+4i$ là $z^{-1}=frac{3}{25}-frac{4}{25}i$

Bài 2: Số phức nghịch đảo của $z=2-2i$ là:

  1. $-frac{1}{4}+frac{1}{4}i$

  2. $frac{1}{4}-frac{1}{4}i$

  3. $frac{1}{4}+frac{1}{4}i$

  4. $-frac{1}{4}-frac{1}{4}i$

Lời giải: $z=2-2i Rightarrow z^{-1}=frac{1}{2-2i}=frac{1+i}{2(1-i)(1+i)}=frac{1+i}{2(1-i^{2})}=frac{1+i}{2.2}=frac{1}{4}+frac{1}{4}i$

Đáp án cần chọn: C. $frac{1}{4}+frac{1}{4}i$

Bài 3: Hãy tìm số nghịch đảo của số phức $z=10+8i$?

Lời giải:

$z=10+8i Rightarrow z^{-1}=frac{1}{z}=frac{1}{10+8i}=frac{10-8i}{(10-8i)(10+8i)}=frac{10-8i}{10^{2}+8^{2}}=frac{10-8i}{164}$

$Rightarrow z^{-1} = frac{5}{82} – frac{2}{41}i$

Vậy số phức nghịch đảo của $z=10+8i$ là $z^{-1}=frac{5}{82}-frac{2}{41}i$

Bài 4: Đáp án nào dưới đây là số phức nghịch đảo của $z=1+3i$:

  1. $frac{1}{10}(1-3i)$

  2. $1-3i$

  3. $frac{1}{sqrt{10}}(1+3i)$

  4. $frac{1}{10}(1+3i)$

Lời giải:

$z=1+3i Rightarrow frac{1}{z}=frac{1}{1+3i}=frac{1-3i}{1^{2}-(3i)^{2}}=frac{1-3i}{10}=frac{1}{10}(1-3i)$

Đáp án cần chọn: A. $frac{1}{10}(1-3i)$

Bài 5: Số phức nghịch đảo của số phức $z=sqrt{2}-3i$ là đáp án nào dưới đây:

  1. $frac{sqrt{2}}{11}+frac{3}{11}i$

  2. $frac{sqrt{2}}{11}-frac{3}{11}i$

  3. $frac{3}{11}+frac{sqrt{2}}{11}i$

  4. $frac{3}{11}-frac{sqrt{2}}{11}i$

Lời giải:

$z=sqrt{2}-3i Rightarrow frac{1}{z}=frac{1}{sqrt{2}-3i}=frac{sqrt{2}+3i}{2-9i^{2}}=frac{sqrt{2}+3i}{11}=frac{sqrt{2}}{11}+frac{3}{11}i$

Đáp án cần chọn: A. $frac{sqrt{2}}{11}+frac{3}{11}i$

4. Hướng dẫn cách giải số phức nghịch đảo bằng máy tính cầm tay Casio

Để tiết kiệm thời gian làm bài, chúng ta có thể giải các bài toán liên quan đến số nghịch đảo của số phức bằng cách sử dụng máy tính cầm tay Casio:

Ví dụ: Tìm số nghịch đảo của số phức sau:

a, $sqrt{2}-isqrt{3}$

b, $frac{1-isqrt{3}}{7+2i}$

c, $5+isqrt{3}$

d, $i$

e, $1+2i$

Hướng dẫn:

Hướng dẫn giải bài toán tìm số phức nghịch đảo

Thực hiện giải bài toán trên bằng máy tính cầm tay Casio theo các bước sau:

Bước 1: Bấm MODE 2 để chọn chương trình tính toán số phức

Bước 2: Nhập $(sqrt{2}-isqrt{3})^{-1}$ hoặc $frac{1}{(sqrt{2}-isqrt{3})^{-1}}$, bấm phím = ta được kết quả $frac{sqrt{2}}{5}+frac{sqrt{3}}{5}i$

Bước 3: Ghi kết quả nhận được

Vậy số phức nghịch đảo của $sqrt{2}-isqrt{3}$ là $frac{sqrt{2}}{5}+frac{sqrt{3}}{5}i$

b, Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $frac{1-isqrt{3}}{7+2i}$ là $frac{7-2sqrt{3}}{4}+frac{2+7sqrt{3}}{4}i.$

c, Thực hiện giải bài toán trên bằng máy tính cầm tay Casio theo các bước sau:

Bước 1: Bấm MODE 2 để chọn chương trình tính toán số phức

Bước 2: Nhập $5+isqrt{3}$ hoặc $frac{1}{5+isqrt{3}}$, bấm phím “=” ta được kết quả:

$frac{5}{28}-frac{3}{28}i$

Bước 3: Ghi kết quả nhận được

Vậy số phức nghịch đảo của $5+isqrt{3}$ là $frac{5}{28}-frac{3}{28}i$

d. Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $i$ là $-i.$

e. Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $1+2i$ là $frac{1}{5}-frac{2}{5}i$

Giải bài toán tìm số phức nghịch đảo bằng máy tính cầm tay

Để hiểu nhiều hơn về các dạng bài tập số phức đặc biệt là số phức nghịch đảo, các em đừng bỏ qua bài giảng vô cùng hấp dẫn và thú vị sau đây của thầy Thành Đức Trung. Chắc chắn trong bài giảng sẽ có những tips giải bài số phức, phương pháp bấm máy số phức cực hay và bổ ích đó!

Trên đây là tổng hợp khái niệm, định lý số phức nghịch đảo cùng các bài tập và hướng dẫn giải chi tiết. Hy vọng các em đã có được nguồn tham khảo bổ ích và có thể áp dụng để làm các bài kiểm tra. Hãy truy cập Vuihoc.vn và đăng ký tài khoản để học thêm nhiều dạng bài tập và ôn thi THPT Quốc Gia nhé!

Related Posts

Cách chữa lòng trắng mắt bị vàng

Vàng mắt là gì? Nguyên nhân và cách chữa trị ra sao

Khi bị vàng mắt, bạn không nên chủ quan mà nên tìm hiểu lý do gây ra để có biện pháp cải thiện, tránh cho tình trạng…

Cách mở khóa sim mobi lâu không sử dụng

Cách mở khóa sim mobi lâu không sử dụng

Hướng dẫn cách mở khoá sim MobiFone lâu không sử dụng giúp bạn khôi phục lại số điện thoại của mình. Việc khôi phục lại sim đã…

Tặng nước hoa có ý nghĩa gì

Quà tặng nước hoa có ý nghĩa gì?

Quà tặng nước hoa có ý nghĩa gì? Nước hoa đã trở nên phổ biến trong cuộc sống của mỗi người chúng ta. Đồng thời nước hoa…

Xe trà lan viên có tốt không

Review nhà xe Trà Lan Viên tuyến Sài Gòn – Nha Trang

Những ai là người Nha Trang – Khánh Hòa hay từng đi du lịch đến thành phố biển này có lẽ đều đã nghe và trải nghiệm…

Ông già Noel cưỡi mấy con tuần lộc? Tên của chúng là gì?

Vào đêm Giáng sinh, ông già Noel cùng xe trượt tuyết với 9 chú tuần lộc bay tới nhà những đứa trẻ ngoan để tặng quà. Các…

Cách chơi league of angels

Hướng dẫn cơ bản game LOA2 League of Angels II cho người mới chơi

Hướng dẫn cơ bản game LOA2 League of Angels II cho người mới chơi Đây là hướng dẫn sơ bộ cho newbie. Mình làm qua cái này…