Cơ sở lý luận là gì? Cách viết cơ sở lý luận trong luận văn

Trông bất kỳ một bài luận văn thạc sĩ hay khóa luận tốt nghiệp nào cũng đều có chương đầu tiên là cơ cở lý luận cho bài luận văn. Chương này có thể hiểu đó tập hợp các lý thuyết về đề tài nghiên cứu. Vậy cơ sở lý luận là gì? Trong bài viết này Luận Văn Việt xin chia sẻ để bạn làm sao để viết hay và chặt chẽ phần nội dung này.

1. Cơ sở lý luận là gì?

Cơ sở lý luận là việc chọn lọc các tài liệu về chủ đề nghiên cứu, trong đó bao gồm thông tin, ý tưởng, dữ liệu và bằng chứng được trình bày trên một quan điểm nào đó để hoàn thành các mục tiêu đã xác định hay diễn tả các quan điểm về bản chất của chủ đề đó cũng như phương pháp xem xét chủ đề đó. Là việc đánh giá một cách hiệu quả các tài liệu này trên cơ sở liên hệ với nghiên cứu chúng ta đang thực hiện.

Ở đây thì “Cơ sở” là hệ thống kiến thức căn bản, tổng quát mang tính học thuật về triết học. Lý là tư duy lý trí, dùng lý trí để nhận định sự việc chứ không bằng cảm tính. Luận là các phương pháp suy luận logic dựa trên các dữ kiện thu được.

Phần cơ sở lý luận này làm rõ khái niệm, định nghĩa, các quan điểm của các nhà khoa học khác nhau, các nhân tố ảnh hưởng, các chỉ tiêu đánh giá…đối với luận văn và phần tổng hợp các công trình nghiên cứu liên quan. Việc tìm hiểu và hoàn thành tốt cơ sở lý luận cũng là cách trình bày luận văn thạc sĩ của bạn được hội đồng đánh giá cao.

Vai trò của cơ sở lý luận là gì?

Việc nghiên cứu cơ sở lý luận phù hợp sẽ giúp nhà nghiên cứu:

• Có ý tưởng khi xây dựng câu hỏi nghiên cứu.
• Tìm hiểu xem có nhà nghiên cứu nào đã từng thực hiện nghiên cứu tương tự chưa.
• Quyết định phương pháp nghiên cứu.
• Thu thập thông tin giúp viết báo cáo dễ dàng hơn.
• Hiểu biết nhiều hơn về vấn đề mình đang nghiên cứu.

Các nguồn tài liệu nghiên cứu phục vụ cho cơ sở lý luận

Nguồn tài liệu chủ yếu phục vụ cho việc viết cơ sở lý luận là gì? Có rất nhiều sách vở liên quan tới vấn đề nghiên cứu. Nhà nghiên cứu có thể tìm được bằng cách tìm theo chủ đề hoặc từ khóa.

• Bách khoa toàn thư;
• Sách thống kê;
• Báo cáo hàng năm;
• Danh mục tài liệu tham khảo;
• Tóm tắt và index;
• Báo chí (tạp chí chuyên ngành, báo thường);
• Nguồn điện tử;

2. Phương pháp xây dựng cơ sở lý luận

2.1. Lưu nhật ký nghiên cứu

Trong quá trình xây dựng cơ sở lý luận, việc đầu tiên cần làm đó chính là lưu nhật lại ký nghiên cứu. Công việc cụ thể là:

• Nhà nghiên cứu cần lưu nhật ký để ghi lại tiến độ công việc bao gồm cả những việc đã làm thành công và chưa thành công.
• Cần sử dụng một cuốn sổ (không nên chỉ viết ra giấy).
• Một vài trang đầu ghi tóm tắt đề cương.
• Mỗi tờ dành cho 1 tuần trong đó 1 trang ghi công việc đã thực hiện và 1 trang ghi nhận xét.

2.2. Xây dựng danh mục tài liệu đã đọc

Nhà nghiên cứu cần ghi thông tin cụ thể về tài liệu đã đọc để sau này có thể quay lại nghiên cứu khi cần và trích dẫn theo đúng quy định quốc tế.

Thông tin bao gồm: Chủ đề, Tên tài liệu, Tác giả (đầy đủ), Tên sách/tạp chí, nhà xuất bản, thời gian xuất bản, số tập, trang, nhận xét.

2.3. Ghi tóm tắt các công trình nghiên cứu

Khi đọc tài liệu, bạn có thể:

• Ghi chú lại nhận xét.
• Đánh dấu phần đọc được cẩn thận để viết đề cương hay báo cáo sau này.

3. Xây dựng khung lý thuyết của đề tài

3.1. Khái niệm khung lý thuyết

Là việc chọn lọc các tài liệu về chủ đề nghiên cứu, trong đó bao gồm thông tin, ý tưởng, dữ liệu và bằng chứng được trình bày trên một quan điểm nào đó để hoàn thành các mục tiêu đã xác định hay diễn tả các quan điểm về bản chất của chủ đề đó cũng như phương pháp xem xét chủ đề đó.

Là việc đánh giá một cách hiệu quả các tài liệu này trên cơ sở liên hệ với nghiên cứu chúng ta đang thực hiện.

3.2. Ý nghĩa khung lý thuyết

• Xác định vấn đề nghiên cứu.
• Xây dựng nền tảng lý thuyết cho mô hình.
• Chọn lựa phương pháp.
• So sánh kết quả.

3.3. Nguồn tài liệu xây dựng khung lý thuyết

• Tạp chí khoa học hàn lâm chuyên ngành.
• Sách nghiên cứu.
• Các luận văn, luận án trong ngành.
• Kỷ yếu hội thảo khoa học chuyên ngành.

Một số lưu ý:

• Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận không phải là một “bản danh sách” miêu tả những tài liệu, lý thuyết có sẵn hoặc tập hợp các kết luận.
• Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận phải là sự đánh giá có mục đích của những thông tin có tính chất tham khảo.
• Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận sẽ thể hiện kỹ năng của người làm nghiên cứu về tìm kiếm tài liệu và đánh giá vấn đề.

3.4. Quy trình thực hiện khung lý thuyết và tổng quan tài liệu nghiên cứu

• Xác định chủ đề quan tâm: Là nội dung đề cập chính xuyên suốt đề tài, thường được thể hiện ở tên của đề tài nghiên cứu.
• Xác định mục tiêu tổng quan tài liệu: Là các mục tiêu lớn, bao quát được chủ đề nghiên cứu của đề tài.
• Xác định tiêu chuẩn lựa chọn tài liệu và tiêu chuẩn loại trừ: Không phải chọn tất cả các tài liệu đã có mà cần có tiêu chuẩn cụ thể.
• Liệt kê và thu thập tài liệu liên quan mật thiết đến đề tài nghiên cứu: Lựa chọn những tài liệu phù hợp với tiêu chuẩn đề ra. Lưu giữ những tài liệu đã được lựa chọn một cách cẩn thận, sắp xếp những tài liệu này tùy theo mục đích sử dụng (ví dụ sắp xếp theo chủ đề chính, phương pháp,…).
• Thiết kế sơ đồ tổng kết tài liệu.
• Tóm tắt các tài liệu: Đọc chi tiết những tài liệu đã lựa chọn, ghi chép những nội dung liên quan và thêm vào những ý kiến, quan điểm ban đầu của cá nhân.

Bài viết trên đây đã chia sẻ đến cho bạn đọc lý thuyết xoay quanh trả lời cho câu hỏi cơ sở lý luận là gì. Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp các bạn có thể hoàn thành tốt bài luận văn của mình. Nếu còn điều gì thắc mắc, đừng ngần ngại mà hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0915686999 để được tư vấn hỗ trợ tận tình.