Một số dấu hiệu bệnh gan có thể được nhận biết từ sớm thông qua những biểu hiện không bình thường trên da, nước tiểu, hơi thở… Do đó, người bệnh cần quan sát cẩn thận, theo dõi, phát hiện sớm để điều trị kịp thời, tránh tình trạng tiến triển đến giai đoạn muộn và đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe.
Bệnh gan là gì?
Gan là một cơ quan quan trọng thứ hai trong cơ thể, có kích thước tương đương với quả bóng đá và nằm dưới lồng ngực bên phải. Nhiệm vụ chính của gan là tham gia hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn đồng thời loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể.
Bệnh gan là một thuật ngữ được dùng để chỉ bất kỳ tình trạng nào có khả năng gây ảnh hưởng và làm hỏng cơ quan. Theo thời gian, bệnh này có thể phát triển thành xơ gan, khi các mô sẹo dần dần thay thế mô khỏe mạnh và làm cơ quan không hoạt động bình thường. Nếu không được điều trị đúng mục đích và kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với xơ gan và ung thư gan. Đa phần các bệnh gan xuất phát từ các yếu tố gây hại như virus, uống rượu, béo phì…(1).
Các dấu hiệu bệnh gan thường gặp
Có một số dấu hiệu bệnh gan điển hình nhất có thể nhận biết bao gồm:
1. Mệt mỏi chán ăn
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan là mệt mỏi. Mặc dù cơ chế bệnh sinh chưa có kết luận chính xác, nhưng được xác định liên quan đến những thay đổi trong dây truyền thần kinh trung ương. Nói cách khác, mệt mỏi là kết quả từ tín hiệu mất ổn định giữa não và gan bị tổn thương. Từ đó, cơ thể bắt đầu rơi vào trạng thái uể oải, tay chân buồn rũ và không có cảm giác thèm ăn.
Việc kiểm soát triệu chứng này thường gặp nhiều khó khăn, do đó, các phương pháp điều trị cụ thể hiện không có sẵn. Đối với trường hợp này, các bác sĩ thường tìm cách loại bỏ những yếu tố nguyên nhân gây mệt mỏi riêng biệt với bệnh gan ở người bệnh, chẳng hạn như thói quen sinh hoạt, thuốc điều trị….
2. Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt
Những dấu hiệu này thường hiếm gặp ở bệnh gan do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Ngược lại, xơ gan ứ mật nguyên phát (PBC), viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (PSC) lại có khả năng cao gây ra ngứa, mụn nước hoặc nổi mề đay, tuy nhiên không phải ai bị ngứa cũng bị bệnh gan mà nhiều khi liên quan đến dị ứng. Theo nhiều nghiên cứu thử nghiệm và lâm sàng, những dấu hiệu này có thể xuất phát từ các yếu tố sau:
3. Nước tiểu sẫm màu
Triệu chứng này cho thấy tế bào hồng cầu trong máu tích tụ quá nhiều bilirubin do gan không phân huỷ bình thường. Khi đó, nước tiểu thường có màu như nước chè đặc.
4. Hơi thở có mùi
Hoạt động của gan giống như một bộ lọc, nhiệm vụ của nó là lọc các chất thải ra khỏi máu và biến đổi một số chất trong máu thành mật để đi vào ruột, từ đó bài tiết ra theo phân. Khi cơ quan bị tổn thương, khả năng lọc những hợp chất chứa lưu huỳnh cũng bị hạn chế. Điều này đồng nghĩa với việc gan bị suy, dẫn đến việc xuất hiện mùi khó chịu trong hơi thở. Tuy nhiên, mùi bất thường này hoàn toàn không liên quan đến vấn đề vệ sinh hay sức khoẻ răng miệng. Người bệnh không thể giải quyết bằng phương pháp súc miệng như thông thường.
5. Đau hạ sườn phải
Phần lớn các trường hợp đau hạ sườn phải đều mắc bệnh lý về gan, ví dụ như xơ gan, ung thư gan… Cơn đau có thể nhói nhưng thường là cảm giác tức nặng, xuất hiện rồi biến mất. Nếu triệu chứng này xảy ra thường xuyên và cường độ tăng dần khiến cơ thể mất khả năng hoạt động bình thường thì người bệnh cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.
Ngoài ra, còn có những dấu hiệu đi kèm là cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, khó tiêu và mất cân nhanh chóng… Khi tình trạng tiến triển trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh còn bị vàng da, vàng mắt và thay đổi màu nước tiểu.
6. Màu phân thay đổi
Đây là một trong những dấu hiệu thường gặp nhất của bệnh gan, trong đó phổ biến là tắc mật. Đây là tình trạng đường mật trong cơ quan bị viêm hoặc kích thích, khiến dòng chảy của mật đến ruột bị cản trở.
Thông thường, khi muối mật được giải phóng ra, phân sẽ có màu vàng. Trong trường hợp cơ quan không sản xuất đủ mật hoặc dòng chảy của mật bị chặn, phân sẽ mất màu.
7. Nôn mửa dai dẳng
Khi gan bị tổn thương, khả năng lọc chất độc ra khỏi cơ thể bị giảm sút nghiêm trọng, từ đó gây ra các vấn đề tiêu hóa bất thường. Lúc này, triệu chứng buồn nôn hoặc buồn nôn và nôn khi ngửi thấy mùi thức ăn. Đây có thể là triệu chứng bệnh gan đã chuyển biến nghiêm trọng, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.
8. Vàng da, vàng mắt
Triệu chứng này cho thấy tế bào hồng cầu trong máu chứa quá nhiều bilirubin (một chất màu vàng cam). Khi những tế bào này chết đi, gan cũng bắt đầu lọc bilirubin ra khỏi máu. Tuy nhiên, nếu cơ quan bị tổn thương, không còn hoạt động bình thường, bilirubin sẽ dần tích tụ và gây ra hiện tượng vàng da, vàng mắt. Đây có thể là dấu hiệu điển hình cho một số bệnh lý sau:
Ngoài ra, một số loại thuốc như acetaminophen, penicillin, thuốc tránh thai và steroid cũng thường gây liên quan đến bệnh gan, có thể gây triệu chứng vàng da, vàng mắt ở người bệnh.
9. Dấu sao mạch trên da
Dấu sao mạch trên da là phần cuối của tiểu động mạch với các mao mạch toả ra bên ngoài giống như chân nhện màu đỏ, thường gặp ở vùng dưới cổ. Đây là dấu hiệu bệnh gan mạn tính, thường gặp do uống rượu. Ngoài ra, triệu chứng này cũng xuất hiện ở ⅓ tổng số trường hợp mắc xơ gan. Theo đó, số lượng tổn thương sẽ tương quan với mức độ nghiêm trọng của bệnh lý cũng như sự xuất hiện của chứng giãn tĩnh mạch thực quản và dạ dày.
10. Xuất hiện các vết bầm tím dưới da
Khi gan bị tổn thương, việc sản xuất protein không đủ để tham gia vào quá trình đông máu, dẫn đến da dễ bị bầm tím và chảy máu nhiều hơn bình thường. Thường xảy ra khi gan suy giảm chức năng.
11. Trướng bụng
Trong danh sách các biểu hiện bệnh gan, trường bụng được coi là một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất, đặc biệt là trong trường hợp xơ gan. Tình trạng này xảy ra do sự mất cân bằng protein dẫn đến sự tích tụ chất lỏng. Ngoài trường hợp này, chất lỏng cũng có thể tích tụ vào các bộ phận khác trên cơ thể như tay, chân.
12. Sưng phù chân
Dấu hiệu rõ ràng của bệnh gan nhiễm mỡ là sự tích tụ chất béo trong gan, gây tình trạng sưng phù chân. Nguyên nhân phổ biến nhất là do lạm dụng rượu bia và xuất phát từ thói quen sống không lành mạnh.
13. Thay đổi tâm trạng và tính cách
Chức năng kém của gan sẽ dẫn đến tích tụ chất độc trong cơ thể, ngày càng xâm nhập vào máu và lan đến não. Ban đầu, người bệnh sẽ gặp phải triệu chứng mất tập trung, hay nhầm lẫn, sau đó tác động nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ, đánh trí, thậm chí là mất phản ứng.
Các nguyên nhân gây ra bệnh gan
Có một số nhóm nguyên nhân cụ thể gây bệnh gan bao gồm:
Các yếu tố nguy hiểm:
Cách điều trị bệnh gan
Tùy vào loại bệnh gan mắc phải và mức độ tiến triển của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Một số lựa chọn điển hình bao gồm:
Biện pháp phòng ngừa bệnh gan
Có thể phòng ngừa bệnh gan từ sớm bằng một số biện pháp hữu ích sau đây: (7).
Khoa Tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…). Đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, cùng với hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, tạo điều kiện tối ưu cho việc thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để hẹn lịch khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ chuyên về Tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
Dưới đây là những dấu hiệu bệnh gan cần được lưu ý kèm với một số phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng rằng thông qua những chia sẻ này, người bệnh sẽ có được nhiều thông tin hữu ích để phát hiện bệnh từ sớm.
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!