Tết Thanh minh là một sự kiện mang ý nghĩa tâm linh quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa và cách xác định ngày Tết Thanh minh.

Tết Thanh minh 2023 rơi vào ngày nào?

Tết Thanh minh là một trong 24 tiết khí của các lịch Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên. Nó có nghĩa là “trong lành, sạch sẽ” (Thanh) và “tươi sáng” (minh). Ở miền Bắc Việt Nam, Tết Thanh minh là thời điểm trời đã hết mưa phùn, nồm ẩm, thời tiết trở nên trong sáng và dễ chịu. Trên lịch tiết, Tết Thanh minh đứng thứ 5, sau các tiết Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân.

Tết Thanh minh là ngày đầu tiên của tiết Thanh minh, diễn ra sau 60 ngày từ ngày Lập xuân. Năm 2023, Tết Thanh minh sẽ rơi vào thứ Tư ngày 5/4 theo lịch Dương.

Truyện Kiều của Nguyễn Du được biết đến với một câu thơ nổi tiếng mà hầu như người Việt nào cũng thuộc: “Thanh minh trong tiết tháng Ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh…”. Câu này đã gây hiểu lầm rằng Tết Thanh minh luôn diễn ra vào tháng 3 Âm lịch. Tuy nhiên, hiện nay người ta tính các tiết khí theo lịch dương. Năm Quý Mão nhuận tháng 2 – có 2 tháng 2 – nên Tết Thanh minh sẽ diễn ra vào ngày 15/2 Âm lịch chứ không phải tháng 3.

Ý nghĩa của Tết Thanh minh

Ngày Tết thanh minh, người Việt Nam thường tổ chức lễ tảo mộ, nhằm bảo quản và trang trí mộ phần gia đình một cách trang nghiêm và sạch sẽ hơn. Đây là dịp để tôn vinh và tri ân những người thân đã khuất.

Trong dịp Thanh minh, các gia đình sắp xếp thời gian để đến nghĩa trang và chuẩn bị dụng cụ để chăm sóc mộ. Đối với những mộ chưa được xây dựng, mọi người sử dụng xẻng và cuốc để đắp mộ thật chắc, làm sạch cỏ dại và những cây hoang mọc trên mộ, để ngăn trâu bò quấy rối hoặc rắn, chuột xâm nhập và làm tổ, gây phiền hà cho sự an nghỉ của người đã khuất. Những mộ đã được xây dựng được quét dọn và sắp xếp gọn gàng. Sau đó, người tảo mộ bày hương hoa và lễ vật, thắp hương và tiến hành lễ cúng, sau đó đốt vàng mã.

Trong dịp Thanh minh, không khí tại các nghĩa trang thường rất sôi động vì mọi người đều đưa theo cả trẻ con để tìm hiểu về phần mộ tổ tiên, học hỏi về lòng kính ngưỡng gia tiên và thực hiện các nghi lễ truyền thống. Ngay cả những người sống ở xa quê cũng thường sắp xếp để đến thăm mộ, không nhất thiết phải là vào ngày Tết Thanh minh mà có thể chọn bất kỳ ngày nào thuận tiện trong dịp này.

Trong dịp Thanh minh, người Việt thể hiện sự nhân văn của mình bằng cách giúp sửa sang, quét tước cho những nấm mồ vô chủ và thăm viếng những mộ phần ít người. Khi thắp hương cho mộ gia tộc, mọi người thường thắp một nén hương cho mỗi ngôi mộ xung quanh.

Lưu ý về Tết Thanh minh

Buổi lễ Thanh minh thường diễn ra tại nghĩa trang và tuân theo trình tự sau: xếp đặt lại mộ phần, thắp hương, cúng lễ, mời rượu, khấn vái, và thực hiện việc hóa vàng mã (tuy nhiên, không nên sử dụng quá nhiều vàng mã, chỉ cần một số ít để tượng trưng). Mọi người tham gia buổi lễ phải giữ thái độ trang trọng, không nên cười đùa hay chạy nhảy lung tung.

Trước khi tiến hành tu sửa và dọn dẹp mộ phần, chúng ta nên thực hiện nghi thức thắp hương và cầu nguyện đến tổ tiên để xin phép. Đồng thời, cần chú ý làm sáng bừng mặt đất bằng cách nhổ cỏ dại, bồi thêm đất và trồng thêm những bông hoa tươi. Ngoài ra, hãy quét dọn khu vực xung quanh cho thật sạch sẽ và tươi mới.

Trái cây và hoa tràn đầy sự tươi mới, chỉ có số lượng là số lẻ.

Sau khi hương cháy được khoảng hai phần ba, chúng ta sẽ tiến hành lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để tổ chức lễ gia thần và gia tiên tại gia đình.

Cung cấp kiến thức Gợi cảm Hứng sáng tạo Độc nhất Vô nhị Giận dữ.