Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì: Nguyên nhân và biểu hiện
26/05/2023 
Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì là một hiện tượng phổ biến khi mới có kinh nguyệt trong khoảng 1-2 năm đầu do sự không ổn định của buồng trứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, cần can thiệp y tế để tránh tác động tiêu cực đến sức khỏe sinh sản.
Kinh nguyệt thường bắt đầu lúc mấy tuổi?
Kinh nguyệt là hiện tượng niêm mạc tử cung bong ra và được loại bỏ qua âm đạo hàng tháng, do sự biến đổi nội tiết. Quá trình này diễn ra theo chu kỳ, thường bắt đầu từ độ tuổi dậy thì, trung bình là 12 tuổi. Tuy nhiên, kinh nguyệt đầu tiên có thể xuất hiện từ 8 tuổi và muộn nhất là 16 tuổi.
Kinh nguyệt là hiện tượng xảy ra hàng tháng cho phụ nữ cho đến khi họ bước vào tuổi mãn kinh, thường là 51 tuổi. Một chu kỳ kinh nguyệt trung bình kéo dài 28 ngày, nhưng chu kỳ kinh ngắn nhất là 24 ngày và dài nhất là 38 ngày vẫn được coi là bình thường. Thời gian kinh nguyệt thường kéo dài từ 3 đến 5 ngày. Trong mỗi chu kỳ, phụ nữ mất khoảng 50-150ml máu kinh, màu sắc của nó là đỏ tươi và không có mùi nồng hoặc hôi tanh.
Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì là gì?
Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì là tình trạng mà số ngày hành kinh hoặc lượng máu kinh không tuân theo chu kỳ bình thường. Ví dụ, chu kỳ kinh nguyệt có thể xuất hiện sớm hơn hoặc muộn hơn, số ngày hành kinh có thể ngắn hơn hoặc dài hơn, lượng máu kinh có thể quá nhiều hoặc quá ít… (1).
Hiện tượng kinh nguyệt là một quá trình sinh lý tự nhiên xảy ra theo một chu kỳ cụ thể, bắt đầu từ thời điểm nữ giới bước vào tuổi dậy thì và kéo dài cho đến khi phụ nữ vào giai đoạn mãn kinh. Trong giai đoạn đầu tiên của kinh nguyệt, chu kỳ kinh thường trải qua những biến đổi đáng kể.
Độ tuổi trung bình khi bắt đầu quan sát kinh nguyệt là 12 tuổi. Tuy nhiên, thời điểm này có thể khác nhau tùy thuộc vào sự phát triển cơ thể của từng cá nhân, với mức tối thiểu là 8 tuổi và tối đa là 16 tuổi. Nếu đã trên 16 tuổi mà chưa có kinh nguyệt, bố mẹ nên đưa bé gái đi khám phụ khoa để tìm hiểu nguyên nhân.
Những biểu hiện thường gặp của rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì
Khi tiến vào giai đoạn dậy thì, nhiều bạn gái trải qua sự rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt, không đến đúng ngày cụ thể hoặc không thể dự đoán được ngày rụng trứng. Điều này thường được nhận biết qua những dấu hiệu sau: (2).
Nếu phát hiện máu kinh có màu sắc không bình thường, màu đen và thành cục máu đông… Bố mẹ nên đưa bé đi khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu của bệnh phụ khoa.
Nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì
Bé gái thường gặp rối loạn kinh nguyệt khi bước vào độ tuổi dậy thì do các nguyên nhân sau đây: (3).
1. Hormone nội tiết nữ chưa ổn định
Ở thời kỳ dậy thì, cơ thể của các cô gái vẫn đang trong giai đoạn phát triển, các bộ phận sinh dục chưa hoàn thiện, đặc biệt là buồng trứng gây ra sự không ổn định về nồng độ hormone trong cơ thể. Việc trứng không rụng hoặc không phóng ra đúng chu kỳ sẽ dẫn đến kinh nguyệt không đều.
2. Tâm lý lo lắng và căng thẳng
Tuổi dậy thì là giai đoạn của phụ nữ có nhiều biến đổi về cả thể chất và tâm sinh lý. Trong thời gian này, phụ nữ phải đối mặt với áp lực lớn trong việc học tập và thi cử… Dẫn đến tình trạng căng thẳng và mệt mỏi. Nhiều trường hợp phụ nữ trải qua tình trạng mất kinh kéo dài do tác động của tâm lý nặng nề.
Ngoài ra, một số bạn gái khi trải qua kinh nguyệt lần đầu có thể cảm thấy bối rối và lo lắng vì chưa sẵn sàng đối mặt với những thay đổi lớn trong cơ thể. Tuy nhiên, theo thời gian, khi bạn gái quen dần với kinh nguyệt hàng tháng, họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn và kinh nguyệt cũng trở nên đều đặn hơn.
3. Thói quen ăn uống
Tuổi dậy thì, nếu có những thói quen ăn uống không tốt như biếng ăn, bỏ bữa hoặc ưa thích những món ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ… Thì sẽ không đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Điều này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và suy nhược cơ thể. Hơn nữa, tình trạng này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
Bên cạnh đó, việc có thừa cân hoặc béo phì cũng có thể gây ra các vấn đề không bình thường trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng. Vì vậy, các bé gái cần duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh để đạt được mức cân nặng cân đối và ổn định.
4. Tập luyện thể dục thể thao quá sức
Việc tập luyện các môn thể dục, thể thao vượt quá giới hạn có thể dẫn đến việc giảm số ngày kinh nguyệt, thậm chí làm cho các bé gái không có kinh trong nhiều tháng. Để tránh tình huống này, cha mẹ cần hướng dẫn con cách lựa chọn môn thể thao phù hợp và có chế độ tập luyện phù hợp để không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
5. Các bệnh lý phụ khoa
Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì có thể bắt nguồn từ các bệnh lý phụ khoa như viêm nhiễm âm đạo hoặc buồng trứng đa nang. Có những dấu hiệu cho thấy bé gái bị buồng trứng đa nang, bao gồm da nhờn, mụn trứng cá, tăng cân dễ dàng và tâm trạng không ổn định. Nếu phụ huynh nhận thấy những dấu hiệu này, họ nên đưa bé đến khám sớm để tìm hiểu nguyên nhân và can thiệp kịp thời, nhằm tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra.
Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì có sao không?
Rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì có ảnh hưởng gì không? Đó là câu hỏi mà nhiều bé gái thắc mắc và lo lắng khi phát hiện chu kỳ kinh nguyệt của mình không đều. Chu kỳ kinh nguyệt phụ thuộc vào hoạt động của hệ trục vàng gồm tuyến yên, buồng trứng và vùng dưới đồi. Sự phối hợp nhịp nhàng của hệ trục này làm cho chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ diễn ra một cách nhịp nhàng và đều đặn.
Khi bé gái ở độ tuổi dậy thì, các cơ quan sinh dục nữ chưa hoàn thiện nên hoạt động của chúng không ổn định. Vì vậy, việc gặp hiện tượng rối loạn kinh nguyệt trong khoảng thời gian 1-2 năm đầu được coi là điều bình thường.
Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài thường xuyên mà không được can thiệp, tìm ra nguyên nhân và điều trị phù hợp có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và khả năng sinh sản của bé gái trong tương lai. Vì vậy, bố mẹ cần chú ý và đưa bé thăm khám ngay khi nhận thấy tình trạng rối loạn kinh nguyệt kéo dài hoặc khi bé có những triệu chứng kinh nguyệt nặng nề.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Khi bé gái có những biểu hiện sau, bố mẹ cần đưa bé đến gặp chuyên gia Sản Phụ khoa ngay lập tức:
Cách chữa rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì
Tâm lý của cô bé đang đi vào tuổi dậy thì vẫn còn rụt rè và e ngại, do đó cô bé ít chia sẻ với cha mẹ về những vấn đề kinh nguyệt mà cô đang trải qua. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý quan sát và theo dõi để đồng hành cùng con trong giai đoạn nhạy cảm này.
Khi nhận thấy dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì, cha mẹ nên sớm đưa con đến gặp chuyên gia Sản Phụ khoa để tìm hiểu nguyên nhân và điều trị phù hợp.
Bé gái nên nghỉ ngơi và chườm ấm bụng để giảm đau trong những ngày hành kinh nếu rối loạn kinh nguyệt nhẹ. Chỉ khi cần thiết, bác sĩ mới kê thêm thuốc giảm đau. Trường hợp rối loạn kinh nguyệt do nguyên nhân bệnh lý, bác sĩ sẽ tư vấn can thiệp điều trị cụ thể.
Trong thời kỳ này, ngoài những khuyến cáo dành cho bé gái bao gồm:.
1. Thực hiện chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh
Chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh và bổ sung đầy đủ dưỡng chất không chỉ giúp cải thiện sức khỏe và hệ miễn dịch, mà còn hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì.
Theo đó, bé gái cần được bổ sung các nhóm thực phẩm giàu chất sắt như thịt bò, thịt gà, cá… Để tái tạo hồng cầu, ngăn ngừa tình trạng thiếu máu do rong kinh. Bên cạnh đó, cần bổ sung rau củ quả xanh, trái cây, ngũ cốc… Giúp tăng cường nội tiết tố nữ. Nên hạn chế ăn những loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh có nhiều dầu mỡ và không nên sử dụng các loại đồ uống kích thích như rượu, bia, cà phê. Đồng thời, cần uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
2. Thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt
Yếu tố tâm lý cũng có tác động đến chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ, như đã được phân tích. Vì vậy, ngoài việc tuân thủ chế độ ăn uống khoa học, các bé gái cần duy trì một lối sống và thói quen sinh hoạt lành mạnh để tránh căng thẳng kéo dài.
Bố mẹ nên chỉ dẫn con cách tổ chức thời gian hợp lý, học tập và nghỉ ngơi đúng lúc, tránh thức quá khuya để không ảnh hưởng đến sức khỏe. Hỗ trợ con trong việc lựa chọn những môn thể dục, thể thao phù hợp, có thể cải thiện sức khỏe và duy trì cân nặng ổn định.
3. Vệ sinh vùng kín sạch sẽ
Cách vệ sinh đúng cách vùng kín là điều cần thiết để tránh viêm nhiễm ở các bé gái. Bố mẹ cần chú ý và hướng dẫn con cách vệ sinh vùng kín như sau:
Trung tâm Sản Phụ khoa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tập hợp đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa có chuyên môn cao, kinh nghiệm phong phú, và được trang bị máy móc hiện đại. Chúng tôi áp dụng phác đồ thăm khám và điều trị cá nhân hóa cho từng trường hợp cụ thể, nhằm đảm bảo chăm sóc toàn diện sức khỏe nữ giới. Chúng tôi mong muốn giúp chị em sống vui, sống khỏe và trọn vẹn niềm vui thiên chức.
Liên hệ đến số điện thoại sau để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
Mong rằng những thông tin hữu ích trên đây sẽ giúp phụ huynh phát hiện sớm tình trạng rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì ở con gái để có thể khám bệnh sớm, tìm ra nguyên nhân và có phương án điều trị phù hợp. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, phụ huynh có thể liên hệ với hotline của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được sự hỗ trợ từ các chuyên gia Sản Phụ khoa có kinh nghiệm!
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!