Rò luân nhĩ: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị và cách vệ sinh

Nếu Rò luân nhĩ bổ sung thêm 3 bệnh lý bẩm sinh khác thì có khả năng cao rằng đồng sẽ bị mắc các vấn đề về tai hoặc thận.

BSNT.CKII Trần Thị Thuý Hằng, Trưởng khoa Tai mũi họng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết rằng Van Heusinger đã miêu tả chi tiết về luân nhĩ lần đầu tiên vào năm 1864, với tỷ lệ mắc ước tính khoảng từ 0,1% đến 0,9% trong dân số. Bệnh thường được phát hiện thông qua các cuộc khám tai mũi họng định kỳ hoặc khi có tình trạng nhiễm trùng và tiết dịch.

Rò luân nhĩ là gì?

Bệnh xoang trước não thất là gì? Đó là một dị tật bẩm sinh không nguy hiểm, khi có một lỗ nhỏ ở phía trước của vòng tai, thường hình thành trong tuần thứ 6 của thai kỳ. Theo bác sĩ Thuý Hằng, bệnh này còn được gọi là hố trước não thất, lỗ trước não thất, đường trước não thất hoặc u nang tiền não thất. Nhiều người ở Việt Nam gọi bệnh này là rò luân nhĩ.

Việc hình thành một khối u dưới da có mối liên hệ chặt chẽ với sụn khớp và xương phía trước của vòng xoắn có thể gây ra bởi sự suy giảm chức năng của rò luân nhĩ.

Triệu chứng rò luân nhĩ

Theo bác sĩ Thuý Hằng, phần lỗ rò luân nhĩ thường không hiển thị triệu chứng trừ khi gặp phải nhiễm trùng. Vị trí của chúng thường nằm gần bờ trước của vành tai khi ở trạng thái bình thường và không bị viêm nhiễm. Thỉnh thoảng, chúng có thể xuất hiện ở rìa phía trên của vòng xoắn, đường tragus hoặc tiểu thùy. Kích thước của lỗ rò chỉ nhỏ như đầu tăm và khi bị nặn ra, tiết bã có màu trắng đục giống như nhân trứng cá, mà nhiều người nhầm lẫn là một loại trứng cá.

Những dấu hiệu như da đỏ, ngứa, phồng, đau và tiết dịch mùi hôi hoặc không hôi, chảy mủ từ tai sẽ xuất hiện khi bị nhiễm trùng lỗ rò luân nhĩ. Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, dấu hiệu có thể là viêm tế bào, tập trung mủ, đau đầu và sốt.

Vi khuẩn đình hình (Staphylococcal) là loại vi sinh vật gây bệnh thường gặp nhất trong trường hợp nhiễm trùng lỗ rò, trong khi đó Proteus, Streptococcus và Peptococcus là những loài ít gây ra.

Nguyên nhân rò luân nhĩ

Trong tuần thứ 6 của thai kỳ, trong giai đoạn tam cá nguyệt đầu tiên, thai nhi bắt đầu hình thành rò luân nhĩ. Kích thước của thai nhi ở giai đoạn này tương đương với hạt đậu và đang từng ngày phát triển các bộ phận như mũi, mắt, van tim, bàn tay chân (tuy nhiên chưa rõ ràng) và tai ngoài.

(1) Rò luân nhĩ xuất hiện do sự sai sót trong quá trình di truyền của một nhiễm sắc thể. Đây là kết quả của sự kết hợp không đầy đủ hoặc không chính xác của sáu đồi thính giác trong quá trình hình thành màng nhĩ, cụ thể là do lỗi kết hợp giữa cung mang thứ nhất và cung mang thứ hai trong quá trình phát triển tai ngoài của thai nhi.

Có một số trường hợp liên quan đến các hội chứng di truyền trong việc rò rỉ lưu nhầm.

Có khả năng gây ra các bất thường khác của họng và tai, đồng thời BOR cũng có liên quan đến các vấn đề về thính giác và bất thường về thận.

Về các vấn đề liên quan đến bụng, ung thư thận và gan, hội chứng Beckwith-Wiedemann có thể gây ra tình trạng lưỡi và tai không đối xứng.

Hội chứng Treacher Collins, còn được biết đến là rối loạn trương lực cơ hàm mặt, là một bệnh di truyền gây ra sự bất thường ở vùng đầu và mặt, bao gồm đầu rất nhỏ không phát triển đầy đủ theo cơ thể, tình trạng phát triển chậm, các khó khăn về ngôn ngữ và khuyết tật trí tuệ.

Bệnh loạn sản xương sống, bệnh Wolf-Hirschhorn, bệnh mất đoạn 5p nhiễm sắc thể và bệnh nhân đôi cánh tay 11q nhiễm sắc thể cũng có liên quan đến rò luân nhĩ. Ngoài ra, còn có nhiều bệnh tương tự khác.

Sử dụng thuốc propylthiouracil trong thời kỳ mang thai sớm có thể dẫn đến nguy cơ rò luân nhĩ cho thai nhi. Thuốc này thường được dùng để điều trị tình trạng cường giáp hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức.

Đối tượng dễ bị bệnh rò luân nhĩ

Một bệnh lý bẩm sinh thường gặp là lỗ thủng nhĩ, ảnh hưởng đến cả nam và nữ nhưng phổ biến hơn ở nữ giới. Lỗ thủng có thể phát triển ở một hoặc cả hai bên tai và có thể có nhiễm trùng hoặc không có nhiễm trùng.

Những đối tượng có khả năng lây nhiễm bệnh gồm:

Có quá khứ gia đình mắc chứng điếc.

Có một đặc điểm khác thường hoặc bất thường về hình dạng.

Bất thường màng nhĩ hoặc thận.

Lịch sử bệnh tiểu đường của mẹ trong thai kỳ.

Bị mắc chứng Branchio-Oto-Renal (Bệnh khe tai-thận);.

Sử dụng thuốc propylthiouracil để điều trị bệnh tuyến giáp trong ba tháng đầu.

Chẩn đoán bệnh rò luân nhĩ

Phụ thuộc vào các triệu chứng lâm sàng của viêm tai ngoài, bác sĩ Thuý Hằng đưa ra chẩn đoán ban đầu về rò luân nhĩ.

Tai bị sưng đau, đôi khi có chất nhầy ở vùng bên ngoài.

Thấy một khe nhỏ giữa vùng sưng đau và dịch chất tụ lại.

Nếu có u nang, bạn có thể sờ thấy một cục nhỏ như đầu ngón tay ở gần lỗ nhỏ.

Cần suy nghĩ ngay đến khả năng phát hiện các vấn đề liên quan đến thận hoặc tai, như hội chứng Khe-Mang-Thận, đặc biệt là khi chẩn đoán cho người bệnh. Việc hỏi về tiền sử bệnh của người mẹ khi mang thai, hoặc có ai trong gia đình bị điếc, bị bệnh thận hoặc mắc các bệnh bẩm sinh khác, hoặc có sử dụng thuốc điều trị bệnh tuyến giáp trong thời kỳ đầu mang thai cũng có thể hỗ trợ cho quá trình chẩn đoán.

Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung khi nghi ngờ về bệnh tim.

Hình ảnh cộng hưởng từ của tầng máy tính có thể hỗ trợ phát hiện những vấn đề không bình thường trong cấu trúc của tai phần ngoài.

MRI: Công nghệ hình ảnh chụp cộng hưởng từ giúp phát hiện tế bào ung thư.

Để giúp các bác sĩ loại bỏ các triệu chứng có thể gây nhầm lẫn với các bệnh về tai mũi họng khác, cần có các phương pháp chẩn đoán phân biệt thích hợp. Ngoài ra,

Siêu âm thận: Phương pháp này giúp bác sĩ loại bỏ khả năng bệnh nhân bị hội chứng Branchio-Oto-Renal.

Phương pháp điều trị nhiễm trùng rò luân nhĩ

Nếu bệnh nhân không có triệu chứng của viêm xoang, không cần phải tiến hành điều trị. Chỉ trong trường hợp lỗ rò bị nhiễm trùng, việc điều trị mới được cần thiết. Trong giai đoạn viêm xoang trước não thất cấp tính, việc sử dụng kháng sinh thích hợp là cần thiết. Nếu bệnh nhân có ổ áp xe, cần tiến hành rạch và dẫn lưu. Đối với các trường hợp viêm xoang trước thất tái phát hoặc kéo dài, việc phẫu thuật cắt bỏ xoang cùng đường dẫn là bắt buộc. Sau đó, cần cho vết mổ phục hồi hoàn toàn trong một khoảng thời gian nhất định. Như bác sĩ Thuý Hằng đã giải thích.

1. Điều trị nội khoa

Thường sử dụng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng và kết hợp với đặt ấm để giảm thiểu các triệu chứng đau đớn, phương pháp điều trị bệnh nội khoa được chỉ định cho trường hợp nhiễm trùng rò rỉ cấp tính.

Bệnh nhân cần phải sử dụng đúng loại và đầy đủ liều lượng kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không nên tự mua kháng sinh để tự điều trị vì điều này có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh, gây ra nhiều rắc rối trong quá trình điều trị các bệnh lý nhiễm trùng sau này.

Để giảm các dấu hiệu sưng tấy và đau nhức, bệnh nhân có thể sử dụng khăn bông sạch ngâm trong nước muối ấm, sau đó vắt nhẹ nhàng và đặt lên vùng bị viêm sưng. Phương pháp này có thể thực hiện được vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

Nếu người bệnh không đáp ứng tốt với kháng sinh, bác sĩ có thể chỉ định dẫn dịch mủ bằng những phương pháp sau đây.

Chọc và hút dịch ổ áp-xe: Bác sĩ sẽ dùng một kim nhọn để chọc vào khối tụ dịch và hút dịch.

Bác sĩ sẽ thu thập chất tiết dịch để trồng vi sinh vật trong phòng thí nghiệm. Phương pháp này hỗ trợ bác sĩ lựa chọn loại kháng sinh phù hợp cho bệnh nhiễm trùng. Trồng vi sinh vật trong chất tiết dịch.

Phương thức này được áp dụng cho những trường hợp không phù hợp với kỹ thuật chọc, hút dịch bằng kim: Mổ để thoát dịch.

2. Phẫu thuật rò luân nhĩ

Có một số phương pháp phẫu thuật để điều trị rò luân nhĩ, tuy nhiên các chuyên gia y tế thường ưu tiên sở thích cá nhân của bệnh nhân để quyết định loại phẫu thuật, theo bác sĩ Thuý Hằng. Phương pháp tiếp cận trên não thất dưới bằng cách loại bỏ một phần nhỏ bằng đường rạch sau não thất mở rộng và gây mê toàn thân đã được y khoa toàn cầu xác nhận mang lại kết quả tốt hơn và không có nguy cơ tái phát. Việc loại bỏ không phải là nguyên nhân gây tái phát nhiễm trùng lỗ rò luân nhĩ, với tỷ lệ khoảng 42%.

Phương pháp loại bỏ hoàn toàn xoang trước não thất được thực hiện bằng cách sau đây:.

Bác sĩ sẽ tiến hành cắt và mở rộng một đường hình elip xung quanh cái hố xoang từ phía trên và phía sau, đi sâu vào rãnh nằm phía sau của màng cứng.

Sau khi tiến hành rạch, bác sĩ sẽ thực hiện quá trình tách mô. Để thực hiện công việc này, bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị rút xương chũm tự giữ để tách mô và xác định vùng giới hạn giữa các phần. Tiếp theo, bác sĩ sẽ điều chỉnh vị trí của thiết bị này để tiếp cận với sụn của vòng xoắn trước, đây được coi là rìa sau của phần tách mô.

Bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ mô bề mặt của cân mạc thái dương kèm theo xoang trước não thất trong quá trình thực hiện phẫu thuật. Để đảm bảo loại bỏ triệt để biểu mô trong mọi trường hợp, một phần sụn hoặc màng sunj của vòng xoắn ở đáy xoang cũng sẽ được cắt bỏ.

Sau khi hoàn thành công đoạn bóc tách, các chuyên gia y tế sẽ sử dụng chỉ may Silk 3.0 hoặc prolene để thực hiện khâu lại vết thương và tiếp tục thực hiện việc điều tiết chất lỏng.

Sau 1 ngày phẫu thuật, bông băng và ống dẫn lưu đã được loại bỏ, bệnh nhân đã được sử dụng thuốc kháng sinh và kháng viêm trong vòng 5 ngày.

Sau một tuần, khi vết thương đã hồi phục thì có thể thực hiện việc cắt chỉ.

Cách vệ sinh lỗ rò luân nhĩ

Làm thế nào để vệ sinh rò luân nhĩ đúng cách? Trong trường hợp không gặp phải nhiễm trùng thì không cần quá lo lắng về việc vệ sinh. Bạn chỉ cần sử dụng khăn hoặc xà phòng để rửa mặt và tai.

Khi gặp các lỗ rò nhiễm trùng, bác sĩ Thuý Hằng chỉ dẫn:

Sử dụng miếng bông y tế thấm vào dung dịch muối sinh lý để làm sạch vết thương, sau đó lau khô.

Không chạm tay, không ép mủ.

Không nên sử dụng các loại thuốc hoặc lá không được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa.

Ngăn chặn ruồi đậu lên vết thương.

Nếu cảm thấy đau nhiều, bạn có thể áp dụng phương pháp chườm ấm.

Để tránh những phản ứng phụ, nên đến chuyên ngành tai mũi họng tại các cơ sở y tế đáng tin cậy để các chuyên gia khám và xác định bệnh, điều trị đúng phương pháp.

Phòng ngừa rò luân nhĩ

Bác sĩ cho hay, không có biện pháp nào để ngăn ngừa hội chứng di truyền rò luân nhĩ của Thuý Hằng. Chỉ có cách tránh lỗ rò mới giúp phòng ngừa nhiễm trùng được.

Không chạm vào, dùng tay nắn nhẹ.

Không sử dụng bất kỳ phương pháp bôi, đắp gì lên lỗ hổng.

Thường xuyên vệ sinh lỗ chân lông khi rửa mặt hàng ngày.

Tránh bị các bệnh về tai mũi họng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của lỗ tai.

Những câu hỏi thường gặp về bệnh rò luân nhĩ

Bác sĩ Thúy Hằng giải đáp những câu hỏi thường gặp về bệnh viêm phổi.

1. Bệnh rò luân nhĩ có nguy hiểm không?

Bệnh rò luân nhĩ là một bệnh lý bẩm sinh không đáng lo ngại, trừ khi có dấu hiệu nhiễm trùng. Tuy nhiên, theo bác sĩ Thuý Hằng, rò luân nhĩ nên được xem là một bệnh lý đáng chú ý đặc biệt vì nó có thể gây nguy cơ đồng thời mắc các bệnh lý về thính giác, tim mạch và đặc biệt là thận. Các vấn đề liên quan đến thận thường gặp như thận ứ nước, thận hình móng ngựa, bất sản hoặc thiểu sản thận.

Những nhà nghiên cứu đang tìm hiểu về sự tương quan giữa các dị tật bẩm sinh của thận và đường tiết niệu với các bệnh khác đã đề xuất rằng người bị dị tật rò luân nhĩ và có ba dị tật nhẹ trở lên khác, ví dụ như các vấn đề chức năng, hội chứng di truyền hoặc tiền sử bị điếc, dị dạng màng nhĩ và/hoặc thận, nên được khuyến cáo đi siêu âm thận định kỳ.

2. Mổ rò luân nhĩ bao lâu thì khỏi?

Để phục hồi hoàn toàn vết thương, cần khoảng 30 ngày sau khi phẫu thuật. Bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh tích cực trong 5 ngày sau khi loại bỏ xoang trước não thất và có thể thực hiện cắt chỉ vào ngày thứ 7.

3. Mổ rò luân nhĩ phải nằm viện bao lâu?

Khoảng thời gian nằm viện sau khi phẫu thuật rò luân nhĩ có thể khác nhau tùy vào khả năng phục hồi của từng người. Thông thường, bệnh nhân bị rò luân nhĩ sẽ được điều trị trong khoảng 7 ngày tại bệnh viện. Sau khi vết thương đã được khâu lại, bệnh nhân sẽ được xuất viện.

4. Mổ rò luân nhĩ có để lại sẹo không?

Không gây ảnh hưởng đến vẻ đẹp tổng thể nên vết mổ sau phẫu thuật không rộng lớn. Nhờ các công nghệ trị sẹo tiên tiến, chúng ta có thể xử lý những vết sẹo nhỏ và chúng sẽ biến mất sau quá trình điều trị.

5. Khám và điều trị rò luân nhĩ ở đâu tốt?

Tốt nhất bệnh nhân nên đến khám tại các bệnh viện có đủ các chuyên khoa như Tai mũi họng, Tiết niệu, Phụ sản, Tim mạch, Ung bướu đáng tin cậy, được trang bị thiết bị hiện đại và có bác sĩ giàu kinh nghiệm để có thể đánh giá đầy đủ và đưa ra chẩn đoán chính xác nhất. Theo ý kiến của bác sĩ Thuý Hằng, rò luân nhĩ có thể có liên quan đến các dị tật bẩm sinh về Tai mũi họng, Ung bướu, Tim mạch, Thận, Phế quản, do đó có những cách điều trị hiệu quả.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có Khoa Tai Mũi Họng chuyên sâu thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến tai mũi họng, bao gồm cả bệnh rò luân nhĩ. Khoa được đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành giỏi nghề, giàu kinh nghiệm và được trang bị hệ thống trang thiết bị khám chữa bệnh hiện đại như máy nội soi tai mũi họng ống mềm, máy đo thính học, đo chức năng tiền đình, máy tập phục hồi tiền đình. Sự hợp tác giữa các chuyên khoa Tai mũi họng, Tiết niệu, Tim mạch và Phụ sản giúp cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả, toàn diện và chuyên nghiệp.