Quả hồng châu là quả gì? Chúng có độc không, cách để nhận biết chúng

Quả hồng châu là một loại trái cây. Nó có thể ăn được nhưng cần phải được chế biến đúng cách để tránh ngộ độc. Nếu bạn bị ngộ độc hồng châu, bạn nên điều trị ngay bằng cách uống nhiều nước và đến bác sĩ để được chăm sóc y tế. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn thêm thông tin về quả hồng châu và giúp bạn giải đáp những thắc mắc liên quan đến nó.

1. Quả hồng châu là quả gì?

Cây hồng châu, có tên khoa học là Capparis versicolor Griff, thuộc họ Màn màn (Capparaceae), được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như cây Rom, cây Mề gà, cây Khua mật, cây Móc quạ (ở Thái Nguyên) và chi pản sloa (ở Cao Bằng). Quả của cây hồng châu được gọi là quả hồng châu.

Trái hồng châu thường mọc tự nhiên tại khu vực núi đá và thường được tìm thấy ở độ cao cao như Hà Giang. Cây hồng châu là loại cây leo, vỏ thân cây có màu xanh nhạt, có gai nhọn, cứng. Lá cây có màu xanh đậm, to bằng 2 ngón tay người lớn, dài khoảng từ 11 – 12cm.

Các đặc trưng để nhận biết quả hồng châu:

Quả tròn lớn gần bằng quả trứng gà, vỏ trơn mượt không có lông.

Trái non có vỏ xanh nhạt, khi chín vỏ có màu tím và có độ mềm vừa phải.

Quả này có vỏ màu hồng pha trộn vào bên trong, mỗi quả thường có từ 4 đến 6 hạt. Các hạt được bao bọc bởi một lớp cùi trắng đục, mềm mại và đầy nước. Bên trong lớp cùi là một hạt lớn, có kích thước tương đương với hạt ngô, có màu tím và hơi dẹp.

Trái hồng chín mọng thường xuất hiện vào những tháng 7, 8 và 9 hàng năm.

2. Quả hồng châu có độc hay không?

Chất độc mà quả hồng châu chứa trong mình là alcaloid và chúng tập trung trong hạt.- Hiệu ứng độc tính của chúng tác động chủ yếu đến tế bào cơ tim và dẫn đến việc gây phù phổi cấp.- Quả hồng châu được xem là loại thực phẩm độc hại.

Liều nhỏ nhất dẫn đến tử vong thông qua đường tiêu hóa của hạt có cả vỏ đối với thỏ là 18g/kg cân nặng, đối với chuột cống trắng là 72g/kg cân nặng. Kết quả thử nghiệm trên động vật cho thấy chúng chết do suy hô hấp và suy tim.

Không hiếm khi xảy ra tình trạng ngộ độc do ăn quả hồng châu, đặc biệt là đối với các em học sinh ở độ tuổi thiếu niên và nhi đồng.

Không tiêu thụ trái hồng châu hay bất kỳ loại cây, củ, quả ngoài tầm hiểu biết nào mọc trong khu rừng là điều cực kỳ quan trọng để phòng tránh những sự cố ngộ độc đáng tiếc xảy ra, đặc biệt là đối với các em nhỏ.

Nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần đó khi phát hiện triệu chứng ngộ độc để xử lý kịp thời và tránh những tình huống đáng tiếc có thể xảy ra.

Cách nhận biết ngộ độc quả hồng châu.

Các triệu chứng khi bị đầu độc quả hồng châu thường là nôn, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Đầu độc hồng châu có thể gây suy hô hấp và suy tim mạch. Tác động độc hại của chúng tập trung chủ yếu vào tế bào cơ tim và có thể dẫn đến phù phổi cấp.

Cách xử lý khi bị ngộ độc hồng châu

Có nhiều cách xử lý khi gặp tình huống đầu độc từ quả hồng châu mà bạn có thể áp dụng như sau:

Kích thích cảm giác buồn nôn tức thì bằng cách áp dụng nguyên lý vật lý, thông qua việc uống nước và gây ra cơn nôn ở bệnh nhân.

Sử dụng than hoạt tính với liều lượng 1gam/kg cân nặng của bệnh nhân.

Để giúp bệnh nhân uống đủ nước, nên sử dụng oresol là tốt nhất.

Nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở chăm sóc sức khỏe gần nhất.

Nếu bệnh nhân bị hôn mê hoặc co giật, hãy đặt bệnh nhân nằm nghiêng.

Nếu bệnh nhân có triệu chứng thở khó, cần sử dụng các biện pháp cấp cứu như thổi khí oxy hoặc sử dụng máy thở để ngăn ngừa tình trạng ngừng thở.

Điều trị nguyên nhân và giảm triệu chứng là trọng tâm trong quá trình chữa trị độc hồng châu, không có loại thuốc điều trị đặc biệt.

Cần đưa nạn nhân đến bệnh viện bằng phương tiện cơ động (không được cho bệnh nhân đi bộ).

Nên làm ngay khi có thể, rửa dạ dày và uống than hoạt với liều 1-2 gam/kg cân nặng cùng với 4-6 gói sorbitol (hoặc lòng trắng trứng nếu không có sẵn) để giúp loại bỏ độc tố, duy trì chức năng sinh tồn bằng cách hỗ trợ tim, hỗ trợ hô hấp, ngăn ngừa co giật và phòng ngừa phù phổi cấp. Có thể gây buồn nôn.

Kiểm tra, giám sát và điều chỉnh tình trạng điện giải của huyết thanh.

Cảnh báo người dân và học sinh tuyệt đối không ăn trái Hồng Châu và các loại trái cây hoang dại khác, thậm chí chỉ là thử một lần, nhằm phòng tránh ngộ độc từ trái rừng. Đặc biệt, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Giang nhấn mạnh việc tự bảo vệ và phòng ngừa ngộ độc từ trái rừng rất quan trọng, bởi nếu không đề phòng, ngộ độc có thể dẫn đến tử vong đáng tiếc.

Nếu phát hiện bệnh, cần chuyển người bệnh đến Trạm Y tế xã hoặc bệnh viện gần đó.

3. Quả hồng châu nguy hiểm như thế nào?

Dưới đây là ví dụ cho thấy mức độ nghiêm trọng khi ngộ độc phải hồng châu, để dể hình dung hơn.

Vào ngày 4/10/2021 vào lúc 4 giờ sáng, Khoa Cấp cứu Chống độc – Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 8 em nhỏ (trong độ tuổi từ 9-13; đến từ huyện Văn Bàn thuộc tỉnh Lào Cai) bị đầu độc sau khi ăn quả hồng châu, theo thông tin được cung cấp bởi Bệnh viện Nhi Trung Ương.

Một đoàn khoảng 16 học sinh đã phát hiện quả dại chín trên đồi khi trở về nhà trưa ngày 2/10 và đã hái để ăn. Sau khoảng 3 giờ, trẻ bắt đầu có triệu chứng nôn, mất tập trung, mệt mỏi, choáng váng và đau bụng dữ dội, theo những lời kể từ các gia đình.

Trong khoảng thời gian từ 20 giờ đến 22 giờ cùng ngày, có tổng cộng 9 gia đình đưa con đến Bệnh viện Đa khoa huyện Văn Bàn để cấp cứu do tình trạng của trẻ đang ngày càng trở nên nặng hơn sau khi được theo dõi. Sau khi được chẩn đoán, các bác sĩ xác định rằng các trẻ bị ngộ độc quả hồng châu.

Bằng việc sử dụng kỹ thuật gây nôn, truyền dung dịch, kích thích tiểu tiện và kích hoạt đường ruột, các chuyên gia y tế tại Bệnh viện Huyện đã nhanh chóng chữa trị cho 9 trẻ em. Tuy nhiên, mặc dù được theo dõi chặt chẽ, 1 trẻ em đã qua đời do bệnh tình trở nên nặng và cấp tính. Vào đêm ngày 3/10, 8 trẻ em còn lại đã được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị và giám sát.

Mức độ nghiêm trọng của sự ngộ độc từ quả hồng châu đã được thấy rõ qua trường hợp trên. Vì vậy, chúng ta cần phải đề phòng và giới hạn cho con em chúng ta ăn các loại trái cây hoang dại để tránh những hậu quả khó lường. Bài viết này mong muốn cung cấp những thông tin về quả hồng châu và các phương pháp xử lý thường gặp khi phải đối mặt với vấn đề ngộ độc từ loại quả này.