Nang cơ năng buồng trứng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Nang cơ năng buồng trứng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

20/06/2022

Nang cơ năng buồng trứng là một loại nang phát triển trong buồng trứng của phụ nữ sau khi trứng rụng. Hầu hết các nang này không gây ra triệu chứng và tự giảm đi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, một số ít nang có kích thước lớn có thể gây ra vỡ, xoắn, gây ra đau hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.

Những biểu hiện nào cho thấy sự hiện diện của u nang buồng trứng và cách điều trị hiệu quả là gì? BS.CKI Lê Thị Kim Ngân, Trưởng khoa Sản Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM đã chia sẻ thông tin chi tiết trong bài viết sau đây để giúp chị em hiểu rõ hơn.

Nang cơ năng buồng trứng là gì?

Nang cơ năng buồng trứng là một loại nang không nguy hiểm, xuất hiện trên bề mặt buồng trứng của phụ nữ sau khi trứng đã rụng. Thường thì, nang này sẽ tự tan biến sau một vài chu kỳ kinh nguyệt.

Trưởng khoa Sản Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, BS.CKI Lê Thị Kim Ngân, cho biết hiện có 3 loại u nang cơ năng, bao gồm:

Nang bọc noãn: Đó là trạng thái của nang noãn khi đã phát triển hoàn chỉnh mà không bị vỡ hay rụng trứng, và có thể tiếp tục phát triển đến kích thước tới 8cm, gây ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của chị em phụ nữ.

Nang hoàng thể là hiện tượng hoàng thể vẫn tiếp tục phát triển sau phóng noãn, tạo ra nang có lớp vỏ mỏng chứa dịch bên trong. Nang này có thể gây đau và xuất huyết trong nang hoặc bên ngoài.

Nang hoàng tuyến là loại u nang cơ năng thường gặp ở bệnh nhân bị thai trứng và bệnh nhân có ung thư nguyên bào nuôi.

Phần lớn phụ nữ sẽ bị ảnh hưởng bởi một trong hai nang cơ năng buồng trứng – buồng trứng phải hoặc buồng trứng trái, và chỉ rất ít trường hợp có u nang ở cả hai bên buồng trứng. Theo bác sĩ Kim Ngân, nang cơ năng buồng trứng có thể tự giảm đi sau khoảng 2-3 tháng mà không cần được điều trị, trừ khi gây ra đau hoặc chảy máu. Vì vậy, chị em nên đến bệnh viện ngay khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Triệu chứng nhận biết nang cơ năng buồng trứng

Hầu hết u nang cơ năng thường không gây ra triệu chứng và tự tan biến sau khoảng 2-3 tháng mà không cần điều trị. Bệnh thường được phát hiện qua khám sức khỏe phụ khoa định kỳ hoặc đi khám bệnh phụ khoa. Tuy nhiên, trong những trường hợp u nang lớn hơn, có thể xuất hiện các triệu chứng khó chịu như:

Vùng bụng có cảm giác bị đầy hoặc nặng.

Vùng chậu đau, cảm giác đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng có u nang.

Khoảng thời gian của chu kỳ kinh nguyệt biến đổi không đều.

Tôi đi tiểu nhiều lần trong ngày.

Các triệu chứng có thể trở nặng hơn nếu kích thước của các u nang phát triển lớn hơn và bị xoắn, vỡ gây chảy máu. Vì vậy, chị em nên đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu như sau: (2).

Cảm giác đau nhói mạnh mẽ và khó chịu ở khu vực bụng hoặc vùng chậu.

Cảm giác buồn nôn, mửa và nôn mửa.

Người bị chóng mặt, cảm giác yếu ớt.

Đầu ra: Rỉ máu âm đạo không bình thường.

Nguyên nhân gây u nang cơ năng buồng trứng

Có thể nói, việc phát triển u nang buồng trứng là kết quả của chu kỳ kinh nguyệt. Thông thường, trong khoảng 1-2 tháng, buồng trứng của phụ nữ sẽ giải phóng một trứng, trứng này sẽ di chuyển vào ống dẫn trứng để gặp tinh trùng và thụ tinh. Như vậy, qua quá trình này, mỗi trứng sẽ hình thành một nang trứng.

Bên trong nang trứng chứa một chất lỏng để nuôi dưỡng và bảo vệ trứng. Sau khi trứng rụng, nang sẽ vỡ và chất lỏng sẽ được giải phóng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nang có thể không vỡ hoặc không tiết dịch sau khi trứng rụng, dẫn đến sự sưng lên và hình thành u nang cơ năng.

Các nhóm dưới đây có khả năng mắc u nang buồng trứng cơ năng bao gồm:

Bệnh lý này đang ảnh hưởng đến một thành viên trong gia đình.

Có khả năng tái phát căn bệnh này do tiền sử.

Chị em có thể sử dụng Clomiphene (như Clomid hoặc Serophene) – một chất liệu giúp ngăn chặn quá trình phóng noãn và gây rối loạn nội tiết tố.

Phụ nữ có thể sử dụng các phương pháp tránh thai chứa Progestin ở liều thấp như thuốc tránh thai, vòng tránh thai, que cấy tránh thai…

Nang cơ năng buồng trứng có nguy hiểm không?

U nang cơ năng buồng trứng có bản chất lành tính, không gây nguy hiểm nhiều, người bệnh vẫn có thể trải qua kinh nguyệt và mang thai một cách bình thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm, u nang có thể phát triển thành biến chứng, khiến người bệnh phải đối mặt với những tình huống nguy hiểm như:

Khi u nang có cuống dài di chuyển hoặc vận động mạnh, có khả năng xoắn vào nhau gây tắc mạch máu đi nuôi buồng trứng. Bệnh nhân sẽ gặp đau bụng dữ dội, đau liên tục, cảm thấy buồn nôn và nôn mửa.

Khi áp lực dịch trong u nang quá lớn, có thể xảy ra vỡ u nang. Khi đó, người bệnh có thể trải qua cơn đau bụng dữ dội và liên tục. Trong một số trường hợp, vỡ u nang có thể gây chảy máu trong ổ bụng, làm người bệnh choáng váng và ngất xỉu.

U nang rạn nứt có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

Chèn ép nội tạng trong tiểu khung là hiện tượng xảy ra khi các khối u nang đã phát triển to hơn và gây áp lực lên các nội tạng trong tiểu khung. Khi u nang chèn ép lên bàng quang, sẽ gây đau buốt khi tiểu tiện. Chèn ép trực tràng có thể gây táo bón, chèn ép niệu quản có thể gây ứ nước bể thận. Nguy hiểm hơn, chèn ép tĩnh mạch chủ dưới có thể gây rối loạn tuần hoàn, phù hai chi dưới, và cổ trướng.

Trong trường hợp bị u nang cơ năng buồng trứng khi mang thai, nếu khối u tăng lên có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như vỡ u nang, khối u nang gây áp lực lên thai nhi, sảy thai, sinh non… Vì vậy, chị em cần tuân thủ chặt chẽ lịch hẹn khám thai của bác sĩ để được theo dõi cẩn thận, bảo vệ sự phát triển an toàn và khỏe mạnh cho thai kỳ.

Bị nang cơ năng buồng trứng có thụ thai được không?

U nang cơ năng thường xuất hiện ở một trong hai bên buồng trứng, hiếm khi xuất hiện ở cả hai bên. Hầu hết các trường hợp nang cơ năng buồng trứng phải hoặc nang cơ năng buồng trứng trái đều là lành tính, không gây tác động đến sức khỏe và chức năng sinh sản của phụ nữ.

Theo bác sĩ Kim Ngân, khi mắc u nang cơ năng hai bên buồng trứng đã được mổ bóc tách khối u và buồng trứng được giữ nguyên, khả năng thụ tinh vẫn còn nhưng tỷ lệ mang thai sẽ thấp hơn so với trường hợp bình thường.

Trường hợp u nang cơ năng bị nang hóa, không còn buồng trứng khỏe mạnh, bắt buộc phải cắt bỏ toàn bộ hai bên buồng trứng sẽ khiến chị em mất đi khả năng thụ thai. Tuy nhiên, hiện nay với sự tiến bộ của y học hiện đại cùng sự hỗ trợ của trang thiết bị tối tân, kinh nghiệm dày dặn của các chuyên gia hỗ trợ sinh sản đã có thể giúp chị em phụ nữ vẫn còn khả năng mang thai thông qua phương pháp thụ tinh ống nghiệm.

Phương pháp chẩn đoán

Phần lớn các trường hợp phát hiện u nang cơ năng buồng trứng là nhờ thăm khám phụ khoa định kỳ hoặc siêu âm khi mang thai. Khi phát hiện khối u nang cơ năng, bác sĩ sẽ quyết định theo dõi trong vòng 1-2 tháng để xem u nang có tự tan biến hay không. Nếu u nang tan biến, không cần can thiệp điều trị.

Nếu sau 1-2 tháng theo dõi, kích thước u nang không thay đổi và xuất hiện các triệu chứng và yếu tố nguy cơ mắc bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng để đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác, tránh nhầm lẫn dấu hiệu nhỏ có thể ảnh hưởng tới kết quả chẩn đoán.

Chẩn đoán lâm sàng

Bên cạnh khai thác thông tin về tiền sử bệnh lý cá nhân và bệnh lý gia đình có di truyền, bác sĩ sẽ thăm dò các triệu chứng mà chị em gặp phải như:

Kinh nguyệt bị rối loạn trong chu kỳ.

Cảm giác đau đớn và khó chịu ở vùng chậu đã xuất hiện.

Mỗi khi thực hiện hành vi tình dục, tôi luôn trải qua cảm giác đau đớn.

Các triệu chứng của thói quen tiểu tiện bao gồm tiểu bí, tiểu khó và táo bón.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các bài kiểm tra lâm sàng như sau:

Siêu âm được sử dụng để định vị, phân tích hình dạng, kích thước và tính chất của u nang. Ngoài ra, hình ảnh siêu âm cũng có thể giúp phân biệt xem u nang này là u lành tính hay ác tính.

Các khối u nang to hơn sẽ được chỉ định chụp CT scan hoặc MRI để đạt được kết quả chính xác hơn. Ngoài ra, việc chụp CT scan cũng giúp xác định mức độ lan rộng và di căn của khối u nang.

Công cụ xét nghiệm tìm kiếm dấu vết ung thư để phát hiện các chỉ số ác tính của khối u nang như CA-125, HE4, AFP….

Cách điều trị u nang buồng trứng cơ năng

Bác sĩ Kim Ngân cho biết, không cần điều trị u nang cơ năng buồng trứng, khối u nang sẽ tự biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt. Người bệnh được yêu cầu theo dõi sự phát triển của khối u nang bằng cách siêu âm lặp lại sau khi hành kinh xong.

Bệnh nhân có thể điều trị bệnh bằng phương pháp nội khoa (dùng thuốc). Tuy nhiên, trong những trường hợp u nang gây biến chứng nguy hiểm, cần can thiệp xử trí ngay lập tức.

Điều trị nội khoa

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh theo dõi sự tiến triển của u nang trong khoảng 1-2 tháng. Sau thời gian đó, nếu kích thước u nang không giảm và xuất hiện triệu chứng bệnh, bác sĩ có thể kê đơn cho người bệnh sử dụng một số loại thuốc sau đây:

Thuốc giảm đau sẽ giúp giảm cơn đau do khối u gây áp lực lên các cơ quan xung quanh.

Viên tránh thai giúp phòng ngừa rụng trứng và giảm nguy cơ phát triển khối u nang mới, đồng thời hạn chế sự phát triển kích thước u nang.

Hãy nhớ, chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn về liều lượng phù hợp. Xin đừng sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Phẫu thuật điều trị u nang cơ năng

Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ khối u nang trong trường hợp không đáp ứng với phương pháp điều trị nội khoa.

Phẫu thuật nội soi là phương pháp hiện đang được ưa chuộng trong việc thực hiện phẫu thuật cắt u nang. Phương pháp này gây ít đau đớn cho người bệnh, giúp họ nhanh chóng hồi phục mà không cần phải nằm viện lâu.

Phương pháp này được áp dụng trong các trường hợp u nang nhỏ, không gắn kết, không có nghi ngờ ác tính hoặc ung thư vú có nhu cầu loại bỏ buồng trứng.

Phẫu thuật mở bụng được sử dụng trong trường hợp người bệnh có nguy cơ cao, u nang có kích thước lớn và hình dạng không bình thường. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật mở bụng để quan sát khối u và thực hiện các biện pháp xử trí kịp thời nếu đó là khối u ác tính.

Tuy nhiên, cách thức này đòi hỏi thời gian phục hồi lâu hơn. Đồng thời, người bệnh sẽ phải nhập viện vài ngày trước và sau khi thực hiện ca phẫu thuật để thuận tiện cho việc giám sát và kiểm tra.

Biện pháp phòng ngừa u nang cơ năng buồng trứng

Bác sĩ Kim Ngân khuyến cáo chị em rằng, mặc dù không có cách nào để ngăn ngừa u nang cơ năng buồng trứng, nhưng việc phát hiện sớm, theo dõi và điều trị hiệu quả có thể được thực hiện nếu chị em tuân thủ việc khám sức khỏe phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần.

Đồng thời, chị em cần dành thời gian để lắng nghe cơ thể, chú ý đến những dấu hiệu không bình thường trong chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, bao gồm cả thời gian của chu kỳ và các triệu chứng kinh nguyệt… Để có thể phát hiện sớm, điều trị hiệu quả và tránh những biến chứng nguy hiểm.

Trung tâm Sản Phụ khoa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tụ hợp các chuyên gia Sản Phụ khoa hàng đầu, với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý phụ khoa phức tạp. Trung tâm được trang bị các thiết bị hiện đại, đặc biệt là hệ thống siêu âm tiên tiến như siêu âm 2D, 3D, 4D, siêu âm màu Doppler và siêu âm Voluson E10 thế hệ mới nhất. Nhờ vào những công nghệ này, chúng tôi đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác và đem lại hiệu quả điều trị tối ưu. Mục tiêu của chúng tôi là chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cũng như hạnh phúc cho chị em phụ nữ.

Để nhận tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em hãy liên hệ đến số điện thoại sau:

Phần lớn trường hợp u nang cơ năng buồng trứng tự thuyên giảm, không cần điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp gây biến chứng nguy hiểm cần điều trị ngay lập tức. Do đó, khi chẩn đoán u nang buồng trứng cơ năng, chị em cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ và điều trị đúng lúc, hiệu quả.

Lần cuối cập nhật: 15:25 ngày 09/05/2023.

Bài viết có liên quan.

Hãy liên hệ với chúng tôi.

Bảo hiểm tác động.