Vào tháng 10 năm 2019, Vườn Bách thú Paris đã giới thiệu một “động vật bí ẩn” đặc biệt gây sự chú ý của du khách, được gọi là “the blob” hay nấm nhầy. Đây là một sinh vật nhỏ có màu vàng, không có hệ thần kinh, mắt, chân tay hay dạ dày, nhưng lại có đến 720 giới tính khác nhau.

“Nấm nhầy” không giống sứa mà lại có hình dạng giống nấm, nhưng lại có cách hoạt động giống động vật. Loài sinh vật này có hình dạng giống một đống dây nhớp màu vàng và thích săn tìm nấm để ăn. “The Blob” được đặt theo tên một bộ phim khoa học viễn tưởng năm 1985 (The Blob). Phim kể về một sinh vật ngoài hành tinh rơi xuống Trái đất và ăn chửng người dân ở bang Pennsylvania (Mỹ).

Trong một khoảng thời gian, các nhà khoa học đã gặp khó khăn trong việc phân loại sinh vật này. Nó có hình dạng giống một loại nấm, nhưng lại có khả năng di chuyển như một con vật. Mặc dù nó không có bộ não, nhưng nó vẫn có khả năng “học” cách di chuyển trên những đường phức tạp trong vài giờ để tìm kiếm thức ăn.

Sinh vật này được gọi là nấm nhầy (hay còn được biết đến với tên Physarum polycephalum, có nghĩa là “chất nhầy nhiều đầu”) – một loài đơn bào có khả năng mở rộng kích thước lên đến vài mét vuông, mặc dù hầu hết các mẫu trưng bày không vượt quá vài cm vuông.

Chúng được phát hiện trên khắp thế giới, thường nằm ở phần dưới của lá và khúc gỗ – nơi chúng thích săn nấm và vi khuẩn. Tuy nhiên, trong phòng thí nghiệm, các mẫu sinh vật này thích ăn bột yến mạch. Đặc điểm này đã giúp các nhà nghiên cứu giải thích được tiềm năng phát triển kỳ lạ của chúng.

Video giới thiệu về nấm nhầy ở vườn bách thú Paris đã được tạo ra để giới thiệu về loài nấm đặc biệt này.

Để lấy thức ăn, nấm nhầy có khả năng kéo dài những mạch máu để tránh chướng ngại vật và đi qua “mê cung” một cách hiệu quả. Trong một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2010, các nhà khoa học đã sử dụng miếng bột yến mạch để tạo ra mô hình tượng trưng cho thành phố Tokyo và 36 thị trấn xung quanh. Khi được “thả phanh” để lấy thức ăn, nấm nhầy đã phân nhánh thành một mạng lưới tương tự như hệ thống xe lửa hiện nay của Tokyo, kết nối thức ăn một cách ấn tượng.

Hệ vi sinh vật tồn tại trong cơ thể nhưng “Cơ quan nội tạng” đã bị bỏ quên.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng nấm nhầy thực sự có khả năng di chuyển theo đường mòn chất nhờn của chúng để quay trở lại vị trí có nguồn thức ăn cho các lần tiếp theo. Điều này cho thấy nấm nhầy không có hệ thần kinh có khả năng ghi nhớ và giải quyết vấn đề. Khi hai hoặc nhiều khuôn chất nhờn hợp nhất, chúng có thể chia sẻ thông tin và tiếp tục tìm kiếm con đường tối ưu để đến với nguồn thức ăn. Đôi khi, hàng trăm khuôn chất nhờn riêng lẻ có thể tổ hợp thành một sinh vật hợp bào khổng lồ, hoạt động dựa trên tâm trí tụ hợp – sự chia sẻ trí thông minh trong một nhóm.

“Nấm nhầy” có “720 giới tính”?

Nấm nhầy được cho là có hơn 720 giới tính do sự tồn tại của một số nhiễm sắc thể kỳ lạ liên quan đến vấn đề giao phối.

Ở con người, giới tính phụ thuộc vào sự kết hợp của các nhiễm sắc thể trong quá trình thụ tinh giữa tế bào tinh trùng và tế bào trứng. Tế bào tinh trùng có thể mang nhiễm sắc thể X hoặc Y, trong khi tế bào trứng luôn mang nhiễm sắc thể X. Kết hợp này tạo ra một tế bào mới có nhiễm sắc thể XX (nữ) hoặc XY (nam).

Với nấm nhầy, thay vì chỉ có hai loại nhiễm sắc thể giới tính (X hoặc Y), giới tính của chúng được xác định bởi ba vị trí khác nhau trên nhiễm sắc thể – được gọi là “loci”, mỗi loại loci có nhiều gen đẳng vị (alen) khác nhau.

Loài sinh vật này có tới 720 cách kết hợp các nhiễm sắc thể giới tính khác nhau. Đặc biệt, hai bào tử nấm nhầy không cần phải có cùng giới tính để thụ tinh. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi ông Bruno David, giám đốc Bảo tàng lịch sử tự nhiên Paris, gọi loài sinh vật này là “một trong những bí ẩn đáng kinh ngạc nhất của tự nhiên”.

Nấm nhầy gây sự chú ý lần đầu tiên vào tháng 5/1973 sau khi một phụ nữ ở Texas (Mỹ) phát hiện chúng trong sân. Với diện mạo giống như từ ngoài Trái đất, nấm nhầy trở thành một hiện tượng được báo chí thời điểm đó quan tâm, nhưng nhanh chóng bị lãng quên khi nó qua đời. Thế giới đã quên đi sự tồn tại của nấm nhầy cho đến khi có nghiên cứu mới được công bố vào năm 2016, gây xôn xao trong giới khoa học.

Từ ngày 19/10/2019, ai muốn khám phá thêm về nấm nhầy có thể đến vườn bách thú Paris để trực tiếp chứng kiến. Dưới đây là một số video hấp dẫn về loại nấm nhầy này.

TED: Những bài học quý giá từ quá trình nghiên cứu về loài nấm nhầy trên toàn cầu (Việt sub).

LiveScience, CNNPhan Anh tổng hợp cho biết.