Mô Phạm Là Gì? Khám Phá ý Nghĩa Mô Phạm Trong Nhiều Lĩnh Vực Cuộc Sống

Mô phạm là gì? Mô phạm liệu có phải là lối sống con người ta phải luôn lấy đạo đức làm chuẩn và phải sống theo đạo đức quy chuẩn đã được đặt ra? Mô phạm liệu có giúp cuộc sống trở nên tích cực hơn? Hãy cùng nhau tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé!

Mô phạm là gì?

Mô phạm là gì? Mô phạm không hẳn là một khái niệm quá trừu tượng và xa rời cuộc sống. Mô phạm thực ra phổ biến và gần gũi hơn bạn tưởng.

Nói một cách chung nhất, mô phạm là cái chuẩn mực để mọi người có thể dựa vào mà noi theo. Mô phạm có thể là những thứ rất cụ thể như cách làm một dạng bài toán, mô phạm một bài làm văn nghị luận, mô phạm một bài báo cáo nghiên cứu… Mô phạm cũng có thể là thứ trừu tượng như là lối sống đạo đức chuẩn mực.

Trong ngôn ngữ nói thường ngày, mô phạm thường được dùng để ám chỉ ý nghĩa về lối sống nhiều hơn. Vậy nên nhà giáo thường được xem là nhà mô phạm, có nếp sống chuẩn để học sinh noi theo.

>>> Xem thêm: Project scope là gì? Tầm quan trọng của project scope đối với doanh nghiệp

Ý nghĩa mô phạm trong các lĩnh vực cuộc sống

Mô phạm trong cuộc sống con người

Như đã đề cập trước đó, có thể thấy mô phạm là cái đúng cái nên làm. Vậy một xã hội sẽ như thế nào nếu mọi người đều sống theo mô phạm? Hẳn đó sẽ là một xã hội lý tưởng với tỷ lệ tội phạm thấp và trung bình tuổi thọ cao, mọi người có thể an cư lạc nghiệp. Dù biết rằng để xã hội phát triển cần vào rất nhiều yếu tố. Nhưng ở đâu đi nữa, việc thực hành tính mô phạm cũng đóng góp đáng kể cho xã hội đó.

Trên thực tế, trong xã hội có nhiều người không hề sống đúng quy cách, thậm chí trái đạo đức. Những hành vi sai trái vẫn đầy rẫy dù các giá trị tốt đẹp được truyền tải khắp nơi. Như vậy, vấn đề nằm ở việc làm thế nào để thực hành tính mô phạm trong cuộc sống.

Tính mô phạm trong gia đình và đối với việc giáo dục con cái

Mỗi cá nhân là một phần của xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của xã hội. Vì vậy việc mỗi người được nuôi dạy đúng cách từ trong cái nôi gia đình là rất quan trọng. Nhiều cha mẹ ý thức về việc dạy con thế nào là đúng và sai, đó là một điều tốt. Dù vậy, việc dạy con chỉ bằng cách nói thì không thực sự mang lại kết quả mong muốn.

Có một trường hợp mà bạn có thể đã từng gặp trong cuộc sống thường ngày: Một người cha bất mãn vì con mình không bỏ thuốc dù đã răn dạy nhiều lần. Tuy nhiên, dù ông nói hút thuốc không tốt cho sức khỏe, chính ông cũng lại là người hút thuốc. Tính mô phạm chỉ được nói mà không được thực hành nên không có nhiều sức nặng.

Có thể thấy, tính mô phạm có ý nghĩa cốt lõi đối với việc dạy dỗ con cái. Thay vì quát mắng, trở thành tấm gương để con noi theo là cách dạy dỗ đúng đắn hơn cả. Nếu cha mẹ có hành vi không tốt, sẽ vô ích nếu yêu cầu con mình phải sống ngay thẳng. Hơn nữa, chính người làm cha mẹ cũng cần trau dồi bản thân để dạy cho con điều đúng đắn. Người lớn nếu không hiểu biết thì cũng sẽ không thể làm gương cho ai. Phụ huynh không biết rằng xả rác gây hại cho môi trường thì con cái sẽ học và làm theo.

Từ đây ta có thể khẳng định rằng mô phạm cực kỳ cần thiết để duy trì một xã hội văn minh. Vậy là cần học để trau dồi bản thân, và thực hành để có tính mô phạm.

Mô phạm trong sự nghiệp giáo dục

Sự cần thiết của mô phạm trong sự nghiệp giáo dục:

• Từ trước đến nay, giáo dục luôn được mang danh nghĩa là cái đúng, cái chính quy. Nhờ được tin tưởng là đúng đắn, giáo dục có sức ảnh hưởng rất lớn trong xã hội. Nghề giáo là nghề đòi hỏi trách nhiệm to lớn đối sự trưởng thành của một người. Vì vậy ngành sư phạm đòi hỏi cao về tính mô phạm, để giáo dục cái đúng cho người khác.
• Không thiếu những ví dụ thực tế chứng minh tầm quan trọng của mô phạm trong sự nghiệp giáo dục. Một vấn đề liên quan đến tính mô phạm trong nghề giáo đã nổi cộm từ lâu là bạo lực. Bạo lực cho thấy tính mô phạm thiếu, hoặc bị áp dụng sai và quá cứng nhắc trong sư phạm. Có rất nhiều bài báo về việc giáo viên phạt nặng học sinh, hay thậm chí bạo hành. Việc bạo hành có thể để lại kết quả rất nghiêm trọng đến học sinh. Tệ hơn, tác động của việc bào hành có thể kéo dài trong chặng đường sau này của học sinh. Bởi vì những lời quát mắng và hành động bạo hành ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tinh thần của các em. Học sinh bị bạo hành có thể tự ti và vô cùng lo âu về khả năng học của mình. Những cảm xúc tiêu cực các em phải trải qua khiến các em trở nên áp lực và kiệt quệ. Trong quá trình giảng, nhiều dạy giáo viên mang danh nghĩa uốn nắn học trò mà dùng cách đánh mắng các em. Ở đây những chuẩn mực giá trị chỉ là lý thuyết suông chứ chưa trở thành mô phạm. Thông điệp “không nên giải quyết vấn đề bằng bạo lực” cũng không thực sự được truyền tải. Giáo viên có “tác động vật lý” tới học sinh làm sao thuyết phục các em phủ định bạo lực!

Khi tính mô phạm bị hiểu sai và lạm dụng:

Ở mức độ nào đó, mô phạm trong giáo dục hoặc bị hiểu sai, hoặc bị lạm dụng quá mức. Điều này gây nên những áp chế, cản trở đối với sự phát triển của xã hội.

Đôi khi, tính mô phạm trong giáo dục hoặc bị hiểu sai, hoặc bị dán nhãn quá mức. Điều này gây nên những áp chế, những cản trở trong phát triển. Dường như tính mô phạm đã được dán nhãn cho những người thầy quá mức.

• Những giáo viên không thực hiện đúng chức trách của mình, sống sai cái quy chuẩn đạo đức cơ bản thì cần chỉnh đốn. Tuy nhiên cần phân biệt giữa việc thực hành những nguyên tắc cốt lõi và thực hành một cách quá rập khuôn.
• Đã là cái khuôn thì chỉ có 1, một người thực hành tính mô phạm, nghĩa là người đó đã trở thành một mô phạm, ở đâu đó trong xã hội, người ta kỳ vọng tính mô phạm này cần được truyền tải một cách triệt để, nếu như vậy sẽ triệt tiêu tính đa dạng và sáng tạo trong môi trường giáo dục.
• Một xã hội sẽ không thể phát triển nếu thiếu tính sáng tạo.

Một xã hội với nhiều cá nhân có tính mô phạm sẽ là một xã hội an toàn văn minh? Liệu có đúng như vậy? Việc dán nhãn mô phạm còn khiến giáo viên phải gánh chịu sự soi mói và phê phán ở từng hành vi cử chỉ. Điều này còn ảnh hưởng đến những học sinh có mong muốn chọn nghề giáo. Chỉ vì nghĩ khi mình dấn thân vào nghề phải chịu sự trói buộc trong khuôn phép mà đã không ít các bạn lớp trẻ chùn bước. Các bạn ấy nghĩ rằng sự cá tính và phá cách của mình không hợp với ngành.

Ví dụ như những bạn muốn thể hiện cá tính, muốn nhuộm tóc … cho rằng phải kiềm chế và thay đổi bản thân mình rất nhiều nếu theo ngành sư phạm để trở nên trang nghiêm. Đó là khi tính mô phạm được thực hành quá rập khuôn, người ta mài mòn những điểm độc đáo, làm những điều mình không thích thích, khoác lên mình một “chiếc áo” nhà giáo nghiêm trang để thể hiện điều mà họ cho là “đúng tính mô phạm”, nhưng nó cũng mài mòn cảm hứng và nhiệt huyết với việc giảng dạy.

Ở các cấp giáo dục phổ thông ngày nay, giáo viên được làm điều mình thích ở một giới hạn nhất định, nghĩa là có một sự thoả hiệp, những phá cách nằm trong phạm vi cho phép. Thầy cô giáo được phép nhuộm tóc và sơn móng tay, móng chân không phải là chuyện lạ. Các cô vẫn có thể nhuộm tóc màu hạt dẻ hay màu hung nhưng những quy định được siết lại cách ăn mặc của giáo viên; nghiêm cấm giáo viên không được nhuộm tóc (màu sáng) khi đến lớp. Ngoài ra sơn móng chân, móng tay cũng không chọn màu sặc sỡ. Khi lên lớp phải ăn mặc chuẩn mực. Buổi sáng quy định chung là mặc áo dài, còn buổi chiều là com-lê, hoặc áo sơ mi bỏ quần. Bên cạnh đó, các cô cũng cần chú ý không mặc áo dài mỏng hay trang điểm quá đậm khi lên lớp.

Nhưng dù sao đi nữa, việc sáng tạo và thể hiện bản thân không chỉ nằm ở lớp áo bên ngoài. Một giáo viên có khả năng sáng tạo trong việc giảng dạy có thể dùng cách riêng (phù hợp) để truyền đạt lại tri thức và kỹ năng cho người khác. Chính sự phá cách mới lạ và sáng tạo trong lối giảng dạy có thể truyền cảm hứng cho các em học sinh, để các em hiểu được sự hài hòa giữa việc noi theo các mô phạm, và là một cá nhân độc đáo góp phần cho sự phát triển rực rỡ đa dạng của xã hội, đi trên con đường của riêng mình và dám làm điều mà bản thân mình thích.

>>> Xem thêm: Trình độ văn hóa và 3 ý nghĩa quan trọng của trình độ văn hóa

Một số thuật ngữ liên quan đến mô phạm

• Khuôn mẫu: điểm khác biệt giữa mô phạm và khuôn mẫu là gì? Từ một khuôn mẫu người ta tạo ra một hoặc nhiều bản sao giống hệt nhau, đây cũng là nghĩa mà mọi người thường hiểu sai khi nói về mô phạm. Mô phạm là cái chuẩn để mọi người noi theo, những bản biến tấu mà trong đó cố gắng giữ được cái chung nhất cơ bản nhất, nghĩa là không phải tạo ra một loạt bản sao, mà là truyền cho 1 loạt cá thể những phẩm chất cốt lõi nhất.
• Chuẩn mực xã hội: Là các tiêu chí được thống nhất để người ta dựa vào đó để đánh giá tính đúng sai, còn mô phạm là cái đúng để người ta noi theo.

Tổng kết

Mô phạm cực kỳ cần thiết trong cuộc sống hiện đại để duy trì một lối sống văn minh, để con người thân tình với nhau hơn, sống mô phạm để xã hội tươi đẹp hơn. Mỗi người, trong mỗi tất cả chúng ta nên rèn luyện đạo đức trong mình. Hi vọng rằng bài viết đã phần nào giải đáp được những thắc mắc cho khái niệm mô phạm là gì cũng như giúp bạn định hướng được lối sống trong tương lai.

Đừng quên theo dõi Muaban.net để cập nhật thêm các bài viết mới thú vị và bổ ích nhé!

>>> Xem thêm:

• Trực giác là gì? Có nên tin vào những gì mà trực giác mách bảo không?
• Tự lập là gì? Vai trò và ý nghĩa của tự lập trong cuộc sống
• Tự ái là gì? Dấu hiệu nhận biết người có tính tự ái?