Hội chứng Sjogren: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Hội chứng Sjogren, một bệnh liên quan đến hệ miễn dịch, có hai đặc điểm chính là khô mắt và khô miệng. Ngoài ra, hội chứng này thường đi kèm với các bệnh lý miễn dịch khác như viêm khớp dạng thấp và bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Bài viết dưới đây của bác sĩ Phan Văn Giáo sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tính nguy hiểm của hội chứng này.

1. Các biểu hiện của hội chứng Sjogren

Hội chứng Sjogren có thể xảy ra ở mọi độ tuổi. Tuy nhiên, thường thì bệnh được phát hiện ở những người trên 40 tuổi. Ngoài ra, hội chứng này cũng thường xảy ra nhiều hơn ở phụ nữ.

Ở hội chứng Sjogren, ảnh hưởng ban đầu thường là đến các niêm mạc tiết dịch và các tuyến tiết dịch nhờn ở mắt và miệng. Điều này dẫn đến giảm tiết nước bọt và nước mắt. Hai triệu chứng phổ biến nhất là:

Mắt khô là tình trạng khi bạn cảm thấy mắt mình bị bỏng rát, ngứa hoặc có cảm giác như có sạn trong mắt.

Miệng cảm thấy khô khốc. Đôi khi nó có thể cảm nhận như khi đang ngậm một tấm vải. Khó khăn trong việc nuốt và phát âm cũng xuất hiện.

Có thể xuất hiện một số dấu hiệu sau đây ở một số trường hợp bệnh nhân mắc hội chứng Sjogren:

Khớp đau, phù sưng và cảm giác cứng cỏi.

Các tuyến nước bọt sưng lên, giống như tuyến sau hàm sưng tấy.

Da bị kích ứng hoặc khô da.

Khô hạn âm đạo.

Ho kéo dài, lan tỏa khắp mọi ngõ ngách.

Mệt mỏi vẫn còn kéo dài, không ngừng mệt mỏi.

2. Nguyên nhân của hội chứng Sjogren là gì?

Hội chứng Sjogren là một bệnh tự miễn. Trong trường hợp này, hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các mô của cơ thể thay vì chống lại các tác nhân gây bệnh.

Hiện tại, nguyên nhân chính gây ra hội chứng Sjogren vẫn chưa được các nhà nghiên cứu xác định rõ. Có những nghiên cứu đã phát hiện một số đoạn gen có liên quan đến khả năng mắc bệnh này. Ngoài ra, có những nghiên cứu đề xuất rằng để phát triển bệnh, cần có một cơ chế kích gợi đặc biệt. Cơ chế kích gợi này có thể là một đợt nhiễm trùng do một chủng virus hoặc vi khuẩn cụ thể.

Trong hội chứng Sjogren, hệ miễn dịch thường tấn công vào các tuyến sản xuất nước mắt và nước bọt. Tuy nhiên, các cơ quan khác trong cơ thể cũng có thể bị ảnh hưởng, như là:

Các khớp.

Tuyến giáp.

Thận.

Gan.

Phổi.

Da.

Dây thần kinh đa dạng và phong phú trong cơ thể.

Vậy những ai có nhiều khả năng mắc hội chứng Sjogren?

Hội chứng Sjogren thường xuất hiện ở những người có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ sau đây:

Tuổi: Thường thì Hội chứng Sjogren được chẩn đoán ở những người trên 40 tuổi.

Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.

Bệnh thấp: Thông thường, những người mắc hội chứng Sjogren thường cũng bị các bệnh thấp như viêm khớp dạng thấp hay lupus.

3. Hội chứng Sjogren có thể gây ra những biến chứng gì?

Các biến chứng thường xảy ra trong trường hợp mắt và miệng của hội chứng Sjogren.

Nước bọt có tác dụng bảo vệ và làm sạch răng, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây sâu răng trong khoang miệng.

Có khả năng nhiễm nấm men ở khoang miệng cao hơn đối với những bệnh nhân mắc hội chứng Sjogren.

Vấn đề liên quan đến mắt: Mắt khô có thể gây nhạy cảm hơn với ánh sáng, với kết quả là gây mờ mắt và tổn thương giác mạc.

Có thể có những biến chứng ít phổ biến hơn như:

Các biến chứng có thể xảy ra ở phổi bao gồm viêm phổi, viêm phế quản và các tổn thương khác. Thận cũng có thể bị tổn thương dẫn đến mất chức năng, trong khi gan có thể bị viêm hoặc xơ gan.

Có một số trường hợp bệnh nhân mắc hội chứng Sjogren có thể phát triển ung thư hạch bạch huyết (lymphoma).

Các biến chứng có thể xảy ra khi dây thần kinh bị tổn thương ngoại biên bao gồm tê bì, cảm giác kiến bò và bỏng rát ở tay hoặc chân.

4. Hội chứng Sjogren được chẩn đoán như thế nào?

Chẩn đoán hội chứng Sjogren là thách thức vì các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh có thể khác nhau ở từng bệnh nhân. Ngoài ra, các biểu hiện này cũng có thể trùng lấp với các bệnh thông thường khác. Đôi khi, tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng có biểu hiện tương tự như hội chứng Sjogren.

Việc chẩn đoán hội chứng Sjogren đòi hỏi thực hiện một số xét nghiệm. Các xét nghiệm này hỗ trợ trong việc xác định chính xác bệnh hoặc loại trừ các bệnh khác.

Xét nghiệm máu

Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để:

Đếm số lượng tế bào máu.

Các kháng thể đặc hiệu trong hội chứng Sjogren đã được phát hiện.

Cập nhật tình trạng viêm phản ứng trong cơ thể.

Phát hiện các biến chứng xảy ra ở gan và thận. Đánh giá chức năng của các cơ quan này.

Kiểm tra mắt

Bác sĩ sẽ kiểm tra độ khô của mắt bằng cách đặt một mẩu giấy thấm vào mí mắt dưới của bạn để đo lượng nước mắt tiết ra. Ngoài ra, bác sĩ chuyên khoa mắt còn có thể đánh giá tình trạng giác mạc và kết mạc của bạn.

Các xét nghiệm hình ảnh học

Có một số xét nghiệm có thể được sử dụng để kiểm tra chức năng của tuyến nước bọt.

Quay phim tuyến nước bọt. Sử dụng phim quay tuyến tai có bơm thuốc để đánh giá mức độ tiết ra của nước bọt.

Xạ hình tuyến nước bọt là quá trình tiêm chất đánh dấu phóng xạ vào cơ thể và đo lường các yếu tố cần thiết để đánh giá khả năng tiết nước bọt.

Sinh thiết

Bạn có thể được yêu cầu thực hiện một quy trình sinh thiết để xác định chính xác liệu bạn có mắc chứng Sjogren hay không. Trong quá trình này, các tuyến nước bọt sẽ được lấy mẫu và được quan sát dưới kính hiển vi. Sự hiện diện của các tế bào viêm trong mẫu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chẩn đoán cuối cùng.

5. Điều trị tình trạng này như thế nào?

Việc điều trị hội chứng Sjogren phụ thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng. Một số người chỉ có thể tự điều trị tại nhà với biểu hiện khô miệng và khô mắt. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp nặng cần phải sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật để điều trị.

Điều trị thuốc

Bác sĩ sẽ đưa ra đơn thuốc phù hợp dựa trên các triệu chứng bạn có.

Thuốc chống viêm cho mắt: Nếu bạn có tình trạng mắt khô từ trung bình đến nặng, bạn có thể được kê đơn thuốc nhỏ mắt như cyclosporine hay lifitegrast.

Các loại thuốc như pilocarpine và cevimeline có thể làm tăng sản xuất nước bọt và nước mắt, nhưng chúng cũng gây ra một số tác dụng phụ như đổ mồ hôi, đau bụng và tăng tiểu quá mức.

Công cụ rewrite: Thuốc điều trị biến chứng: Nếu bạn mắc các biến chứng như viêm khớp, có thể sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs). Khi bị nấm miệng, có thể sử dụng thuốc điều trị nấm.

Các loại thuốc kháng sốt rét, như hydroxychloroquine, có thể hữu ích trong việc điều trị hội chứng Sjogren. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các loại thuốc giúp ức chế hệ miễn dịch để điều trị.

Điều trị phẫu thuật

Có một phương pháp nhỏ có thể được áp dụng để giảm tình trạng mắt khô. Ống nước mắt trong mũi có chức năng dẫn một phần nước mắt xuống dưới. Việc chặn ống này có thể giúp giảm tình trạng mắt khô.

Điều chỉnh lối sống và điều trị tại nhà

Có một số giải pháp có thể hỗ trợ bệnh nhân mắc hội chứng Sjogren.

Có một số cách để giảm khô mắt như sau:

Nước mắt nhân tạo hoặc nước nhỏ mắt có thể giúp giảm các triệu chứng khó chịu do khô mắt gây ra. Để sử dụng loại nước nhỏ mắt phù hợp, bạn có thể cần tư vấn từ bác sĩ. Cần lưu ý rằng một số loại thuốc nhỏ mắt không phù hợp có thể gây kích ứng mắt.

Để tăng độ ẩm cho không gian xung quanh, hãy đảm bảo rằng nơi bạn sống có đủ độ ẩm và tránh gió thổi trực tiếp vào mắt. Hãy tránh ngồi trước quạt gió hoặc máy điều hòa và đặc biệt nhớ đeo kính bảo vệ mắt phù hợp khi ra ngoài.

Cách để giảm khô miệng là:

Hút thuốc lá liên tục mà không ngừng.

Tăng cường việc uống nước: Bạn hãy cố gắng tăng lượng nước uống hàng ngày. Nên tránh uống cà phê và rượu bia vì chúng có thể làm khô niêm mạc miệng. Đồng thời, hạn chế sử dụng đồ chua và nước uống thể thao (có tính acid).

Việc nhai kẹo cao su không đường có thể kích thích tuyến nước bọt tiết và làm tăng lượng nước bọt.

Hãy sử dụng nước bọt nhân tạo khi có nhu cầu.

Nước muối xịt mũi là một phương pháp để giữ ẩm và làm sạch mũi, giúp tăng độ ẩm cho không khí khi đi qua mũi.

Chăm sóc sức khỏe cho hàm răng và miệng.

Chăm sóc răng miệng hàng ngày bằng cách chải răng thường xuyên và sử dụng chỉ nha khoa sau mỗi bữa ăn.

Nên thường xuyên khám răng miệng để đảm bảo sức khỏe, vì vậy nên tái khám sau mỗi 6 tháng.

Sử dụng dung dịch súc miệng có chứa flour hoặc dung dịch súc miệng có khả năng kháng khuẩn.

Hội chứng Sjogren là một bệnh tự miễn. Ngoài việc gây khô miệng và khô mắt, bệnh cũng có thể gây tổn thương và biến chứng nặng ở các cơ quan khác. Tuy nhiên, trong trường hợp nhẹ, bệnh có thể tự điều trị tại nhà. Hãy ghi nhớ các mẹo chăm sóc cơ thể mà bác sĩ Phan Văn Giáo đã chia sẻ và chia sẻ thông tin này với mọi người.