Dây chằng chéo trước đóng vai trò quan trọng trong việc vững khớp gối. Khi bị tổn thương, nó có thể làm thay đổi lực tì đè, gây ra nhiều vấn đề như mất vững, rách sụn và thoái hóa khớp gối. Vậy, thời gian để dây chằng chéo trước lành là bao lâu? Có ảnh hưởng gì nếu chờ lâu? Cách điều trị và phòng ngừa như thế nào? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây.
Tổng quan về đứt dây chằng chéo trước
Đứt dây chằng chéo trước xảy ra khi đầu gối bị tác động mạnh gây đứt một phần hoặc đứt hoàn toàn. Trong đó, tổn thương dây chằng chéo trước phổ biến nhất là khi dây chằng bị đứt hoàn toàn.
Trước khi tìm hiểu về thời gian hồi phục của đứt dây chằng chéo trước, bạn cần hiểu một số thông tin cơ bản về dây chằng này. Dây chằng chéo trước (Anterior Cruciate Ligament – ACL) có vai trò rất quan trọng trong việc kết nối xương đùi và xương ống chân, giúp tăng cường sự ổn định của khớp gối và ngăn ngừa khả năng xương chày bị lệch khỏi vị trí bình thường do trượt ra phía trước hoặc xoay vào phía trong.
Trong khoảng 50% trường hợp bị tổn thương dây chằng chéo trước đầu gối, các cấu trúc khác như dây chằng bên cạnh và sụn chêm cũng bị tổn thương. Thêm vào đó, số liệu thống kê cho thấy rằng đứt dây chằng chéo trước phổ biến hơn ở nữ giới so với nam giới.
Nguyên nhân được giải thích là do phụ nữ có khung xương chậu rộng hơn, dẫn đến việc xương đùi và xương chày hợp lại thành một góc lớn hơn, tạo ra áp lực lớn hơn cho dây chằng chéo, đặc biệt là trong các chuyển động xoắn, và từ đó làm tăng khả năng chấn thương.
Dấu hiệu nhận biết
Khi có cơn đau ở vùng khớp gối và chấn thương dây chằng chéo trước xảy ra, bạn có thể nghe thấy âm thanh “lục cục” xảy ra khi dây chằng bị rách hoặc đứt. Đồng thời, bạn cũng có thể cảm thấy đầu gối không ổn định và không thể chịu lực.
Nếu bạn đang tham gia hoạt động thể thao hoặc đi bộ, bạn sẽ không thể tiếp tục. Khu vực xung quanh khớp sẽ sưng phù trong thời gian từ 1-2 giờ sau khi bị tổn thương, và đầu gối sẽ khó hoặc không thể duỗi ra. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể mất hoàn toàn khả năng cử động của đầu gối.
Nguyên nhân
Mặc dù phụ nữ thường bị đứt dây chằng chéo nhiều hơn nam giới, nhưng về cơ bản, nguy cơ bị đứt dây chằng chéo là như nhau cho mọi người.
Do đầu gối bị vặn, thường xảy ra khi chân tiếp đất sau một bước nhảy và cơ thể xoay ngược theo hướng ngược lại; thay đổi hướng di chuyển đột ngột khi đang đi hoặc chạy; giảm tốc độ hoặc dừng lại quá nhanh khi đang chạy; khớp gối bị căng ra.
Có một lý do khác có thể là do bị đập mạnh vào đầu gối từ người khác hoặc một vật nào đó. Vì vậy, loại chấn thương này thường xảy ra ở người chơi các môn thể thao có hoạt động mạnh, dừng lại đột ngột và thay đổi hướng nhanh với tỷ lệ khoảng 1/3.000 như: bóng đá, quần vợt, bóng chuyền…
Các bác sĩ phân loại chấn thương dây chằng đầu gối thành 3 cấp độ tùy theo mức độ nghiêm trọng.
Chẩn đoán
Trước khi đưa ra phác đồ điều trị, các chuyên gia chăm sóc cơ xương khớp sẽ phân biệt dây chằng nào bị tổn thương, đánh giá mức độ chấn thương và phạm vi chuyển động của đầu gối bị tổn thương bằng cách thực hiện các phương pháp khám lâm sàng. Để đánh giá tổn thương của đầu gối, sẽ kiểm tra mức độ sưng, bầm, biến dạng và tình trạng tràn dịch khớp gối (nếu có)… Trong trường hợp chấn thương dây chằng chéo, sự ổn định của khớp gối là yếu tố quan trọng nhất.
Ngoài ra, bác sĩ còn có thể yêu cầu chụp X-quang đầu gối để phòng ngừa nguy cơ gãy xương và phân biệt với gãy mâm chày hoặc gai xương chày. Trong một số trường hợp, cũng có thể cần chụp cộng hưởng từ (MRI) để giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất.
Đứt dây chằng chéo trước đầu gối để lâu có sao không?
Nếu không được điều trị kịp thời và đúng phương pháp, tình trạng đứt dây chằng chéo trước sẽ gây ra những tổn thương khớp gối ngày càng nghiêm trọng cho người bệnh. Một số tình huống cụ thể có thể là:
Tổn thương dây chằng chéo có thể gây nhiều biến chứng cho khớp gối và sức khỏe tổng thể của người bệnh, hạn chế khả năng vận động. Vì vậy, ngoài việc quan tâm đến thời gian phục hồi của đứt dây chằng chéo, bạn cũng nên chú trọng đến việc điều trị sớm để giảm thiểu tác động xấu của chấn thương.
Khi nào cần mổ đứt dây chằng chéo trước?
Khi bị đứt dây chằng chéo, nhiều người bệnh quan tâm về thời gian hồi phục và khi nào cần phẫu thuật.
Theo ThS.BS Trần Anh Vũ, trưởng đơn vị Y học thể thao tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, việc cần phải phẫu thuật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương dây chằng chéo trước và tác động của nó đến cuộc sống của bệnh nhân. Vì vậy, chỉ khi dây chằng chéo trước bị rách hoàn toàn, không thể tự lành và gối không còn ổn định, bệnh nhân mới được đề xuất phẫu thuật.
Các bác sĩ sẽ thực hiện hai phương pháp kiểm tra thủ công để xác định xem vết rách là một phần hay toàn bộ và liệu có cần phẫu thuật hay không.
Bệnh nhân chỉ bị rách một phần dây chằng chéo trước, bác sĩ có thể đề nghị hoãn phẫu thuật và dành thời gian chăm sóc để xem liệu dây chằng có thể tự khôi phục tổn thương hay không. Đối với những bệnh nhân đã được xác định là bị đứt dây chằng chéo trước, nhưng không có nhu cầu vận động mạnh, không có triệu chứng mất vững và/hoặc lớn tuổi, thì cũng ít khi được chỉ định phẫu thuật.
Đứt dây chằng chéo bao lâu thì lành?
Thời gian hồi phục sau chấn thương dây chằng chéo có thể nhanh hoặc chậm tùy thuộc vào mức độ tổn thương của bạn. Có hai trường hợp điển hình trong đó:
Trường hợp không phẫu thuật
Sau khoảng 3 tháng nếu không có chỉ định phẫu thuật, dây chằng bị rách sẽ tự hàn lại trở thành mô xơ để sửa chữa tổn thương. Tuy nhiên, dây chằng sau khi tự hàn lại không còn độ căng như ban đầu và chức năng của chúng cũng bị ảnh hưởng.
Bạn có thể được khuyến cáo sử dụng nạng để giữ được sự ổn định và tránh áp lực lên đầu gối. Ngoài ra, đeo nẹp để hỗ trợ và ổn định đầu gối cũng là một phương pháp tốt. Tập vật lý trị liệu làm tăng sức mạnh cơ bắp và phục hồi phạm vi chuyển động.
Trường hợp cần phẫu thuật
Sau khi phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước, người chơi thể thao có thể mất từ 7-9 tháng để phục hồi hoàn toàn và trở lại hoạt động như trước đây. Trong quá trình phục hồi, người bệnh có thể phải sử dụng nạng hoặc nẹp cố định đầu gối.
Trong tình huống này, việc áp dụng vật lý trị liệu rất quan trọng để phục hồi sau khi bị đứt ACL. Các bài tập giãn cơ và tăng cường sức mạnh có thể giảm đau và sưng, nâng cao khả năng di chuyển của khớp gối, tăng sức mạnh cho vùng xung quanh đầu gối và mang lại cảm giác cân bằng.
Cách chăm sóc, phục hồi sau mổ dây chằng chéo trước
Sau khi hoàn toàn tỉnh táo, bệnh nhân có thể được xuất viện trong ngày hoặc tiếp tục được theo dõi trong vài ngày tại bệnh viện. Trước khi xuất viện, bác sĩ sẽ cung cấp các hướng dẫn chi tiết.
Sau khi trở về nhà, ngoài việc đảm bảo nghỉ ngơi đủ, hạn chế việc đi lại, bạn cũng cần chú ý đến vệ sinh vết mổ và cơ thể. Cụ thể, bạn có thể tắm từ ngày thứ 4 sau phẫu thuật, nhưng hãy đảm bảo vết thương được băng kín và không để nước thấm vào. Khi đi tắm, hãy di chuyển thận trọng để tránh nguy cơ trượt ngã do nhà vệ sinh có thể trơn trượt sau khi bị ướt.
Nếu có điều kiện, việc đến phòng tập vật lý trị liệu được coi là an toàn và mang lại hiệu quả tốt nhất cho quá trình phục hồi sau chấn thương. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tự tập tại nhà theo hướng dẫn của các kỹ thuật viên và điều quan trọng nhất là tuân thủ các bài tập phục hồi chức năng để đạt được hiệu quả phục hồi tốt nhất.
Sau khi phẫu thuật, thời gian sau mổ được dùng để phục hồi sức khỏe. Vì vậy, việc chăm sóc dinh dưỡng là rất quan trọng. Chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên tăng cường cung cấp protein để giúp vết thương lành nhanh chóng, bổ sung canxi để làm cho xương mạnh và khỏe, chất béo Omega-3 để kháng vi khuẩn, tăng cường vitamin C để tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa viêm nhiễm.
Kỹ thuật phẫu thuật dây chằng chéo trước All Inside
Khi xảy ra việc đứt dây chằng chéo, bạn cần tìm hiểu về các kỹ thuật hiện đang được áp dụng để giảm thời gian hồi phục một cách hiệu quả nhất. Điều này giúp bạn và người bệnh có thể lựa chọn phương pháp phù hợp với nhu cầu của mình.
Phương pháp All Inside (tất cả bên trong) là một kỹ thuật tái tạo dây chằng chéo trước một cách toàn diện, đã được thực hiện lần đầu tiên cách đây hơn 20 năm và hiện đang được áp dụng thường quy tại Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Phương pháp này thực hiện bằng cách tạo đường hầm xương chày từ bên trong, thông qua việc rạch một đường nhỏ trên da và sử dụng một cây kim dẫn đường. Bác sĩ sau đó sử dụng một thanh ngang làm bằng chất liệu titan kết hợp với chỉ siêu bền để ổn định gân và xương.
Với một vết rạch da nhỏ và đường hầm không quá dài, phương pháp này được xem là một cách can thiệp ít xâm lấn nhưng rất hiệu quả. Nó giúp giảm nguy cơ chảy máu, giảm đau đớn và rút ngắn thời gian phục hồi sau mổ dây chằng chéo trước. Đồng thời, nó cũng giúp bệnh nhân có thể di chuyển nhẹ nhàng trở lại từ ngày thứ hai sau khi phẫu thuật.
Nếu bạn cảm thấy khớp gối không ổn định hoặc có những dấu hiệu chấn thương như rạn dây chằng chéo như đã được đề cập, hãy nhanh chóng đến bệnh viện chuyên khoa Y học thể thao để kiểm tra và điều trị sớm. Mục tiêu là phục hồi sớm và trở lại hoạt động hàng ngày bình thường, đồng thời hạn chế các tác động xấu sau này.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh TP.HCM là nơi tập trung đội ngũ chuyên gia hàng đầu, bao gồm các bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm và tận tâm như TS.BS Tăng Hà Nam Anh, ThS.BS Trần Anh Vũ, Ths.BS Đặng Khoa Học, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS Trương Hoàng Huy và BS. Lê Đăng Phong.
Với sự sở hữu vượt trội về ngân hàng dây chằng nhân tạo nhập khẩu từ các quốc gia hàng đầu về y học trên thế giới, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh TP.HCM đã có khả năng cung cấp các dịch vụ thay thế dây chằng, giúp người bệnh phục hồi chức năng vận động nhanh chóng và hoàn toàn, đồng thời giúp các vận động viên tiếp tục theo đuổi đam mê của mình trong các môn thể thao có thành tích cao.
Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị những thiết bị hiện đại như máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; Cùng hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… Để phát hiện và phẫu thuật điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp.
Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp bằng kỹ thuật hiện đại theo phác đồ tiên tiến hàng đầu thế giới. Cụ thể, chúng tôi thực hiện các phẫu thuật thay xương và thay khớp khuỷu, khớp vai. Chúng tôi cũng có kinh nghiệm trong phẫu thuật tái tạo và sửa chữa tổn thương đa dây chằng khớp gối, và nối gân achilles (gân gót).
Tâm Anh hiện đang sở hữu một hệ thống phòng khám tiên tiến và sang trọng. Nơi đây cung cấp dịch vụ nội trú cao cấp và khu vực phục hồi chức năng hiện đại. Quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện được thực hiện tại đây giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và duy trì sức khỏe sau khi phẫu thuật.
Quý khách có nhu cầu đặt lịch khám và điều trị tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ theo thông tin sau:
Qua bài viết này, bạn sẽ tìm được câu trả lời cho câu hỏi về thời gian hồi phục sau khi dây chằng chéo đứt. Để tránh biến chứng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, ThS.BS Trần Anh Vũ khuyên bạn nên tập luyện và vận động đúng cách trong sinh hoạt hàng ngày.
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!