Bệnh viện đa khoa Tâm Anh

Sự chú trọng đến việc ăn uống của trẻ sơ sinh luôn là ưu tiên hàng đầu của các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mới làm cha mẹ. Tần suất và lượng sữa trong mỗi bữa ăn của bé sẽ thay đổi tuỳ thuộc vào nhu cầu cá nhân của bé. Bằng cách hiểu rõ nhu cầu của bé trong từng giai đoạn phát triển, cha mẹ có thể tự tin cung cấp đủ lượng sữa cần thiết để đảm bảo sự phát triển toàn diện và khỏe mạnh cho bé, tránh tình trạng suy dinh dưỡng và phát triển chậm.

Vì sao nên cho bé bú sữa mẹ?

Các chuyên gia khuyên mẹ nên nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong giai đoạn đầu sau khi sinh vì đây là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh. Sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết với tỷ lệ phù hợp, bao gồm đạm, đường, mỡ, vitamin, năng lượng và muối khoáng. Những chất dinh dưỡng này hoàn toàn phù hợp với khả năng hấp thụ của trẻ sơ sinh, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí não, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì và các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, huyết áp,…

Sữa mẹ chứa nhiều kháng khuẩn và lợi khuẩn, giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa các bệnh do vi khuẩn gây ra, đặc biệt là tiêu chảy và viêm đường hô hấp. Nghiên cứu của dự án Alive & Thrive năm 2010 tại 15 tỉnh và thành phố Việt Nam đã chỉ ra rằng, trẻ được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn có nguy cơ bị tiêu chảy thấp hơn (chỉ 5,7%) so với trẻ được nuôi bằng cách kết hợp sữa mẹ và các loại đồ uống khác.

Việc cho bé bú sữa mẹ không chỉ mang lại nhiều lợi ích cho bé mà còn giúp cải thiện sức khỏe của mẹ sau khi sinh. Điều này giúp mẹ hồi phục nhanh chóng, giảm nguy cơ bị băng huyết, thiếu máu sau sinh và các vấn đề về buồng trứng, tử cung và ung thư vú. Trong giai đoạn cho bé bú sau sinh, đặc biệt là trong 6 tháng đầu khi bé chỉ được nuôi bằng sữa mẹ, mẹ có ít nguy cơ mang thai trở lại và có thể tránh thai tự nhiên hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc cho bé được bú sữa mẹ hoàn toàn có thể giúp cải thiện tình cảm giữa mẹ và bé, tạo sự gắn kết hơn. Điều này cũng giúp mẹ giảm nguy cơ trầm cảm và lo lắng sau sinh, đồng thời giúp bé cảm thấy an toàn và phát triển tinh thần cũng như trí tuệ.

Sữa mẹ là một nguồn dưỡng chất phù hợp nhất và hoàn toàn miễn phí cho trẻ nhỏ. Việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ giúp bố mẹ tiết kiệm thời gian và tiền bạc để tìm hiểu về các loại sữa cho trẻ sơ sinh.

Sữa mẹ là nguồn dưỡng chất hoàn hảo cho trẻ sơ sinh

Cữ ăn của trẻ sơ sinh theo tuần tuổi

Các bé sơ sinh thường có nhu cầu sữa và cữ sữa khác nhau. Việc xác định lượng sữa cần cho bé bú trong mỗi cữ sữa cụ thể là khá khó khăn.

1. Lượng sữa cho bé 24h sau sinh

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh rất yếu, tuy nhiên, bé vẫn cần năng lượng để các cơ quan trong cơ thể hoạt động. Trong khoảng 24h sau sinh, bé sẽ được bú mẹ khoảng 8 lần, mỗi lần cách nhau từ 1 đến 3 giờ, khoảng 7 đến 15ml một lần và có thể đi ngoài khoảng 3 lần. Điều này không chỉ giúp bé luyện tập bú và nuốt tốt hơn mà còn giúp mẹ tăng sản xuất sữa. (1).

Bé nên được cho bú sớm sau khi sinh, thường là trong vòng 1-2 giờ. Sau thời gian này, bé có thể thường xuyên ngủ nên việc cho bé bú lần đầu có thể trở nên khó khăn hơn.

Sữa cung cấp cho bé vào thời điểm này chủ yếu là sữa non và thường chỉ sau khoảng 3 ngày sau sinh, mẹ mới có thể sản xuất được sữa nhiều hơn. Sữa non được coi là một loại “siêu thực phẩm” vì nó chứa đầy đủ calo và dưỡng chất cho bé. Vì vậy, không cần quá lo lắng nếu bé chỉ bú một lượng sữa rất nhỏ trong những ngày đầu tiên.

2. Số cữ bú của bé sơ sinh từ 0 – 1 tháng tuổi

Trong giai đoạn sơ sinh từ 0 đến 1 tháng tuổi, trẻ cần được cho bú 8 đến 12 lần mỗi ngày, với khoảng cách giữa mỗi lần là 2 đến 3 giờ. Có những trường hợp đặc biệt, khi trẻ có thể được cho bú tối đa 15 lần mỗi ngày, với khoảng cách giữa mỗi lần là 1,5 giờ. Nếu trong những tuần đầu tiên, trẻ không tự thức dậy để bú, bạn nên đánh thức bé và đảm bảo bé được cho bú đúng giờ để xây dựng thói quen cho bé.

Thời gian ăn mỗi lần của bé thường kéo dài từ 10 đến 20 phút. Tuy nhiên, có những bé có thể say sưa mút bầu ngực và kéo dài thời gian hơn. Để đảm bảo bé đã thực sự ăn và nuốt sữa trong thời gian tối thiểu, hãy đổi bầu vú cho bé sau khoảng 10 phút để đảm bảo lượng dinh dưỡng cho bé.

Lượng sữa trong mỗi lần bú của bé sẽ thay đổi theo từng giai đoạn và khả năng của bé. Cách mút sữa cũng ảnh hưởng đến lượng sữa bé nhận được. Điều quan trọng là bé phải bú đủ no để có một giấc ngủ ngon, và bé sẽ ướt tã trên 4 lần mỗi ngày và tăng cân.

3. Bé từ 2 tháng tuổi bú 6 – 8 cữ/ngày

Khi bé đã đạt 2 tháng tuổi, tốc độ bú của bé sẽ tăng lên, thời gian bú có thể ngắn hơn và số lần bú có thể giảm xuống khoảng 6-8 lần mỗi ngày. Mỗi lần bú, bé có thể uống từ 118 đến 148ml và có khoảng cách 2-3 giờ giữa mỗi lần bú.

4. Cữ bú cho bé từ 3 – 5 tháng tuổi ti sữa mẹ

Sau khoảng 3 tháng sau khi sinh, lượng sữa mẹ cung cấp cho bé mỗi lần bú sẽ nằm trong khoảng từ 120-210ml. Sau 4 tháng, lượng sữa này sẽ là 177ml và sau 5 tháng sẽ là 236ml. Số lần bé bú trong ngày sẽ giảm xuống còn khoảng 5-6 lần và thời gian giữa mỗi lần bú cũng sẽ kéo dài: khoảng 3-4 giờ một lần.

Sau khoảng 4 tháng, mẹ có thể bắt đầu cho bé tập ăn dặm hoặc sử dụng sữa ngoài để bổ sung dưỡng chất.

5. Số cữ bú trong ngày của bé 6 – 12 tháng tuổi

Trong khoảng thời gian từ 6 đến 12 tháng, bé sẽ trải qua giai đoạn phát triển nhanh và rõ rệt nhất. Khi bé 6 tháng tuổi, số lần bú sẽ giảm xuống khoảng 5 lần/ngày và lượng sữa cho mỗi lần bú sẽ tăng lên, có thể là trên 210ml/lần. Từ 7 đến 12 tháng tuổi, bé sẽ chỉ cần bú khoảng 3-4 lần/ngày và mỗi lần bé sẽ uống khoảng 240ml sữa, xen kẽ với 2-3 bữa ăn dặm.

Lúc này, để đảm bảo quá trình phát triển của bé hoàn chỉnh, mẹ cần tham khảo và áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học cho bé, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết. Để tránh nguy cơ mắc các vấn đề về hệ tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy, mẹ nên cho con bú trước khi cho bé sử dụng các loại thức ăn đặc.

Vào khoảng 6 tháng tuổi, mẹ nên tập cho bé sử dụng sữa công thức để cung cấp đủ dưỡng chất cho bé

Sữa công thức và số cữ bú sữa cho bé

Sữa công thức, còn được gọi là sữa bột trẻ em, là loại sữa được sản xuất nhằm cung cấp dinh dưỡng và thay thế sữa mẹ cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 12 tháng tuổi. Đây là một loại sữa có thành phần và công thức tương đương với sữa mẹ.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng sữa công thức không thể hoàn toàn thay thế vai trò và chức năng của sữa mẹ. Vì vậy, trong 6 tháng đầu tiên, việc nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn vẫn được khuyến nghị, chỉ sử dụng sữa công thức trong những trường hợp đặc biệt như mẹ bị các bệnh suy nhược, nhiễm khuẩn hoặc dùng thuốc có ảnh hưởng đến chất lượng sữa, bé bị sứt môi, hở hàm ếch hoặc gặp vấn đề về chuyển hóa lactose.

Vì vậy, khi quyết định cho con sử dụng loại sữa này, mẹ cần tìm ý kiến bác sĩ và xem xét kỹ càng thành phần trong sữa, chọn một nhà sản xuất đáng tin cậy và lựa chọn loại sữa phù hợp với nhu cầu và giai đoạn phát triển của bé. Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại sữa công thức khác nhau.

Sữa bột: Sữa trong hình thức bột, trước khi sử dụng sẽ được pha chế với nước.

Sữa dạng lỏng: Trước khi cho em bé uống, sữa sẽ được pha với một lượng nước theo yêu cầu.

Sữa ready-to-use: Sữa đã được pha chế sẵn và bé có thể sử dụng ngay. Tuy nhiên, loại sữa này có giá cao hơn hai dạng trên.

Thông thường, mỗi loại sữa công thức sẽ có hướng dẫn và liều lượng sử dụng riêng. Mẹ có thể tham khảo các thông tin dưới đây để điều chỉnh lượng sữa phù hợp cho bé:

Trẻ từ 0-1 tháng tuổi cần chăm sóc đặc biệt vì hệ tiêu hóa của bé vẫn đang phát triển. Mẹ nên cho bé bú 8-10 lần mỗi ngày, với mỗi lần khoảng 60ml sữa.

Trẻ sơ sinh ở độ tuổi từ 1 đến 2 tháng thì hệ tiêu hóa đã ổn định hơn. Mẹ nên cho bé bú 7-10 lần trong một ngày, mỗi lần khoảng 90ml sữa.

Trẻ nhỏ từ 2-4 tháng tuổi đã bắt đầu làm quen với việc uống sữa công thức. Mẹ có thể cho bé uống từ 6-10 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 120ml sữa.

Trong khoảng thời gian từ 4-6 tháng tuổi, trẻ em yêu của bạn đang trong giai đoạn cần cung cấp nhiều dinh dưỡng hơn để phát triển nhanh chóng. Hệ tiêu hóa của bé đã hoàn thiện hơn và có khả năng hoạt động tốt hơn. Bạn có thể cho bé ăn từ 6-8 lần mỗi ngày, với mỗi lần khoảng 150ml sữa.

Sữa công thức có thành phần và công thức hóa học gần giống như sữa mẹ

Dấu hiệu nhận biết bé chưa ăn đủ

Đối với những người phụ nữ trở thành mẹ lần đầu, việc nhận biết khi nào bé cần bú hoặc bé đã no là một nhiệm vụ khó khăn. Dưới đây là một số dấu hiệu bé sẽ thông báo với mẹ rằng bé đang đói hoặc chưa được bú đủ, giúp mẹ điều chỉnh lượng sữa phù hợp cho trẻ sơ sinh hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nước tiểu của bé có màu tối hơn hoặc màu cam sáng.

Bé khóc ngay sau khi đã vừa được ăn xong.

Trẻ con có xu hướng muốn ngủ nhiều hơn là bú mẹ.

Trẻ ít ra ngoài nhiều hơn bình thường.

Trẻ con thường xuyên di chuyển môi.

Con thường xuyên phát ra tiếng ồn để thu hút sự chú ý của mẹ khi đói.

Trẻ có những hành động gật đầu, lắc chân hay giơ chân lên.

Thường xuyên nghiêng đầu về phía ngực của mẹ khi được ôm.

Trẻ em nhai lưỡi và thường xuyên cắn tay.

Trẻ sơ sinh sẽ quấy khóc để ra thông báo cho mẹ biết rằng bé đang đói hay vẫn chưa ăn đủ

Dấu hiệu nhận biết bé đã bú đủ

Mẹ cần chú ý đến những tín hiệu khi bé đã đủ no như khi bé cảm thấy đói.

Trẻ em cảm thấy no và đẩy bụng của mẹ hoặc bình sữa ra xa.

Em hãy đi vào giấc ngủ khi đang bú.

Trẻ con lắc đầu, nhai miệng lại, mở miệng và không muốn ăn thêm;.

Số lượng tã cần thay hàng ngày tăng lên từ 1-2 chiếc trong vài ngày đầu sau sinh, sau đó tăng lên đến 5-8 chiếc mỗi ngày và đi tiêu 2-5 lần mỗi ngày.

Cân nặng tăng dần và ổn định sau sinh. Trong 2 tuần đầu, bé tăng khoảng 100-200g/tuần, sau đó từ tháng thứ 6 đến tháng thứ 18 tăng khoảng 85-150g/tuần.

Trẻ con trở nên thông minh, vui vẻ và năng động hơn, thể hiện sự hài lòng.

Khi bé đã đầy, bé sẽ thông báo qua những dấu hiệu. Vì vậy, bạn không nên ép bé ăn quá nhiều. Bác sĩ sẽ kiểm tra trọng lượng và tốc độ phát triển của bé thông qua các kiểm tra sức khỏe định kỳ và đưa ra lời khuyên phù hợp. Vì thế, mẹ không cần lo lắng khi bé ăn quá nhiều hoặc kén ăn.

Khi bé đã bú đủ, bé có thể ngủ thiết đi trong khi đang bú

Lưu ý khi các mẹ cho bé bú

Hầu hết các mẹ đều mong muốn con của mình phát triển khỏe mạnh, nhanh chóng và có đủ chất dinh dưỡng. Bên cạnh việc nhận biết dấu hiệu bé đã no hay chưa khi cho bé bú, mẹ cần chú ý một số điều sau đây để tránh làm con bị khó chịu, áp lực và mất hứng thú ăn:

Không nên ép bé bú theo thời gian cố định. Việc này có thể gây áp lực và làm bé cảm thấy chán nản khi bú, vì có thể lúc đó bé không đói và không muốn bú. Thay vào đó, mẹ chỉ nên cho bé bú khi bé thể hiện dấu hiệu muốn được ti sữa mẹ. Điều này sẽ giúp bé phát triển tự nhiên và thoải mái hơn.

CDC khuyến cáo cân nhắc khoảng thời gian nghỉ giữa các cữ ăn của trẻ sơ sinh trong khoảng từ 2-4 giờ. Tuy nhiên, thời gian này có thể dao động trong khoảng 3-5 giờ tuỳ thuộc vào lực bú và đồng hồ sinh học của bé. Việc sắp xếp thời gian nghỉ phù hợp giữa các cữ bú là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe của bé.

Chăm sóc bé bú theo nhu cầu: Mỗi bé có nhu cầu dinh dưỡng riêng, vì vậy khi bé thể hiện dấu hiệu đói, mẹ nên tự ý tăng số lần bú cho bé. Đôi khi, bé có thể khóc lóc để biểu hiện đói, nhưng để chắc chắn, mẹ cần kiểm tra các yếu tố bên ngoài như tã bỉm, nhiệt độ phòng, và xác định xem đó là dấu hiệu thực sự của đói.

Hãy tham khảo và nhờ bác sĩ tư vấn về khối lượng sữa phù hợp cho bé dựa trên cân nặng và giai đoạn phát triển của bé. Mỗi bé có nhu cầu sữa và tốc độ phát triển khác nhau, vì vậy, mẹ cần gặp bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn chi tiết về lượng sữa thích hợp cho bé, dựa trên trọng lượng, thể trạng và tốc độ phát triển của bé.

Để có thêm thông tin về dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh, chăm sóc cho bé và các vấn đề sức khỏe khác, bạn có thể liên hệ với Trung tâm sơ sinh, BVĐK Tâm Anh tại địa chỉ sau:

Cách ăn của trẻ sơ sinh và lượng sữa trong mỗi bữa ăn của từng bé có thể khác nhau. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ bú theo nhu cầu của bé và có thể tăng dần số lượng bữa ăn cho bé một cách hợp lý. Ngoài ra, mẹ nên đưa bé đi kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi cân nặng, chiều cao để nhận được lời khuyên thực tế về dinh dưỡng, số lượng và liều lượng bữa ăn phù hợp với thể trạng của bé.

Giản Đơn.