CON TÊ TÊ HAY CON TRÚT CÓ PHẢI LÀ THẦN DƯỢC HAY KHÔNG ?

Con Tê Tê hay còn gọi là con Trút hay Xuyên sơn giáp (ảnh internet)

Sở Y tế vừa có công văn số 2056/SYT-NVD ngày 13/7/2015 về việc kinh doanh, sử dụng vẩy Tê Tê trong khám chữa bệnh có ghi rằng: Tê Tê Việt Nam (còn gọi là con Trút hay Xuyên sơn giáp) là động vật hoang dã, quý, hiếm được pháp luật bảo vệ ở mức độ cao nhất, được liệt kê trong “Danh mục các loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” ban hành kèm theo Nghị Định 160/2013/NĐ-CP. Do vậy , các hành vi săn bắt, lưu giữ, buôn bán, vận chuyển sản phẩm Tê Tê hoặc bộ phận dùng của chúng (vẩy Tê Tê) nếu phát hiện sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự mà không cần xem xét số lượng, khối lượng hay giá trị tang vật theo Điều 190 Bộ Luật Hình sự năm 1999 (sữa đổi, bổ sung năm 2009) với mức phạt lên đến tối đa 7 năm tù giam.

Để cung cấp thêm thông tin cho công chúng, xin giới thiệu sơ lược: con Tê Tê có tên khoa học là Manis Pentadactyla, trông bề ngoài giống như con kỳ đà nhưng thực ra là loài động vật có vú, nuôi con bằng sữa. Tê Tê có thân dài, chân ngắn và thấp, đầu nhỏ, nhọn và đuôi rất dài. Phần trên lưng từ mũi đến tận đuôi có phủ một lớp vảy hình vỏ trai xếp như mái ngói; má, ngực, bụng không có vảy, chỉ có lớp lông cứng . Tê tê trèo cây rất giỏi, ngủ trên cây hoặc dưới hang, di chuyển chậm chạp và khi có động, bị rượt đuổi thì cuộn tròn mình rất chặt, đưa lớp vảy bề lưng ra ngoài để bảo vệ thân và chính nhược điểm này mà con Tê Tê dễ bị người săn bắt. Tê Tê có lưỡi hình tròn, dài bằng nữa thân, ăn côn trùng, chuyên dùng móng vuốt phá vỡ tổ kiến và tổ mối để ăn (là những loài phá hoại cây cối, gỗ và công trình bằng gỗ) nên là loài vật rất có ích cho con người. Tê Tê có sức rất mạnh có thể siết chết con vật lớn hơn nó, kéo gì lại một người lớn, nhưng nó lại rất hiền lành. Theo TS.DS. Đỗ Tất Lợi, thành phần hóa học vảy Tê Tê (Xuyên sơn giáp) chưa thấy có tài liệu nghiên cứu, theo tài liệu cổ Xuyên sơn giáp vị mặn, tính hơi hàn, có độc vào 2 kinh can và vị, có tác dụng tán huyết, thông lạc, tan ung nhọt, làm thuốc chữa đậu, tắc tia sữa. Theo DS. Bùi Kim Tùng ghi nhận trong dân gian cho rằng ăn thịt Tê Tê để tăng sức mạnh, cường dương, kéo dài thời gian giao hợp. Thịt Tê Tê ngon hơn thịt gà. Như vậy thì xét rằng với kinh nghiệm trong nhân dân vảy Tê Tê trị được những bệnh như tán huyết, thông lạc, tan ung nhọt, làm thuốc chữa tắc tia sữa thì thuốc đông y hoặc thuốc tây y trên thị trường không thiếu vị thuốc để trị, vừa rẻ tiền, nhanh, dễ kiếm… nên không nhất thiết phải tìm cho được vảy Tê Tê, chế biến nhiều công đoạn cho vất vả mà hiệu quả chỉ vẫn là “tin đồn”. Còn tác dụng tăng sức mạnh, cường dương đại bổ… thì chẳng qua kinh nghiệm dân gian, đồn thổi chứ chưa có tài liệu khoa học nào chứng minh. Để tăng cường sinh lực, cường dương đại bổ thì tài liệu truyền thông, thông tin quần chúng đã nói khá nhiều về các món vẫn đang sử dụng thịnh hành trên thị trường như các món thịt dê, thịt cừu, thịt bò, thịt chó, thịt ba ba hoặc rùa, rắn, trăn, tổ yến, vi cá … thì có cần chi phải “liều mình săn bắt, lưu trữ, mua bán những động vật hoang dã có tên trong sách đỏ để sẽ phải lâm vào tù tội” nếu bị phát hiện là điều không đáng có.

Lúc trước ở các vùng núi rừng Ninh Thuận, con Tê Tê có khá nhiều, người đi rừng vô tình bắt được về ăn thịt, vảy Tê Tê thì cho không để người dân làm thuốc chứ không chú tâm mua bán gì. Ngày nay con Tê Tê đã bị gán nhiều điều ‘linh diệu’ ảo, trở thành loài vật bị săn lùng ráo riết mà với bản tính chậm chạp, hiền lành và với chiêu tự vệ là “cuộn mình chịu trận” thì khó tránh khỏi bị tuyệt diệt. Thực tế là con Tê Tê bây giờ rất hiếm gặp ở núi rừng Ninh Thuận. Rất mong mọi người cùng góp sức để ngăn chận sự tuyệt chủng Tê Tê, một loài vật hữu ích cho con người trong việc diệt mối và kiến.

Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Ninh Thuận