Các môn học trong chương trình lớp 6 mới của Bộ GD&ĐT

Trong chương trình GDPT mới lớp 6 sẽ có một số môn học và hoạt động giáo dục lần đầu xuất hiện như Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lí. Các môn học còn lại: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Giáo dục công dân… tuy được giữ lại theo hình thức độc lập nhưng cũng là trải nghiệm hoàn toàn mới đối với học sinh lớp 6. Trước những đổi mới này, ba mẹ cần nắm rõ thông tin để sẵn sàng đồng hành cùng con chuyển cấp.

Chương trình Giáo dục phổ thông mới được áp dụng với khối lớp 6 bắt đầu từ năm học 2021 – 2022. Đến nay đã là năm thứ 2 triển khai, tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn không tránh khỏi hoang mang khi con vừa phải chuyển cấp học, vừa phải chuyển cách học khác hoàn toàn với chương trình hiện hành con đã quen thuộc suốt 5 năm qua.

Theo đó, chương trình mới lớp 6 sẽ có sự xuất hiện của một số môn, hoạt động giáo dục lần đầu: Lịch sử và Địa lý (tích hợp từ môn Lịch sử, Địa lý), Khoa học tự nhiên (tích hợp từ môn Vật lý, Hóa học và Sinh học), Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp. Trước sự thay đổi này, nhiều phụ huynh lo lắng con em mình sẽ “hụt hơi”, thậm chí là “sốc” và không theo kịp chương trình mới.

Vì vậy, ngay trước thềm năm học mới, ba mẹ và con nên chủ động tìm hiểu thông tin thay đổi trong các môn học, dành thời gian đọc các nội dung trong SGK mà nhà trường lựa chọn, đặc biệt là các phần bài tập vận dụng, thực hành…

Nhằm cung cấp đến quý học sinh, phụ huynh những thông tin cập nhật và chính xác nhất về chương trình mới lớp 6, từ đó có kế hoạch học tập phù hợp trong năm đầu chuyển cấp, HOCMAI đã tổng hợp toàn bộ những thông tin quan trọng liên quan đến thay đổi chương trình mới lớp 6 trong bài viết dưới đây.

Sách giáo khoa lớp 6 theo chương trình mới

Ở chương trình lớp 6 mới sẽ có tới nhiều bộ sách giáo khoa được đưa vào giảng dạy thay vì 1 bộ sách dùng chung cho cả nước như trước đây,

Đối với lớp 6, mỗi môn Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh, Giáo dục công dân, Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lí, Công nghệ, Âm nhạc, Mĩ thuật, Giáo dục thể chất, Hoạt động trải nghiệm và Hướng nghiệp có 3 sách giáo khoa; môn Tin học có 2 sách và Tiếng Anh có 8 sách giáo khoa được phê duyệt.

Danh mục SGK lớp 6 đã được Bộ GD&ĐT phê duyệt chủ yếu nằm trong 3 bộ sách: Cánh diều ( của NXB Đại học Sư phạm), Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo ( của NXB Giáo dục). Từ danh mục này, các tỉnh, thành phố sẽ tiến hành thành lập hội đồng lựa chọn SGK để lựa chọn ra các đầu SGK phù hợp với điều kiện dạy và học của tỉnh thành mình.

Cho đến thời điểm hiện tại, hầu hết các tỉnh đều đã chọn ra bộ sách giáo khoa phù hợp cho địa phương mình, vì vậy bố mẹ và các con cần chủ động sát sao theo dõi thông tin để chuẩn bị trước cho các con

Với mục tiêu “Một chương trình, nhiều bộ SGK”, thay vì trước đây SGK quy định khung chương trình thì tới định hướng mới này khung chương trình/khung năng lực sẽ quy định về nội dung trong sách giáo khoa.

Nội dung SGK lớp 6 bám sát, tuân thủ một cách tuyệt đối các yêu cầu của chương trình mới lớp 6. Phương pháp dạy học có sự đổi mới, tập trung vào phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh thông qua các hoạt động thực hành được đưa ra trong sách

Với cách tiếp cận theo hướng mở, hình thức đẹp, nhiều hình ảnh trực quan, sinh động, SGK mới lớp 6 khiến học sinh thấy rất thích thú. Đây chính là cơ hội để học sinh phát triển toàn diện cả năng lực và phẩm chất theo yêu cầu mà Bộ GD&ĐT đã đề ra trong chương trình mới. Tuy nhiên, bộ sách mới với cách học mới cũng thực sự là thách thức, đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo của học sinh trong việc học.

Các môn học trong chương trình lớp 6 mới

Chương trình lớp 6 mới bao gồm:

• 12 môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Giáo dục công dân; Lịch sử và Địa lí; Khoa học tự nhiên; Công nghệ; Tin học (trở thành bắt buộc, khác với trước đây là tự chọn); Giáo dục thể chất; Nghệ thuật (Âm nhạc, Mĩ thuật); Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương)
• 2 môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2.

Thời lượng giáo dục 1 buổi/ngày, mỗi buổi không bố trí quá 5 tiết học; mỗi tiết học 45 phút (có hướng dẫn các trường đủ điều kiện thực hiện dạy học 2 buổi/ngày).

Với định hướng dạy học tích hợp, so với chương trình hiện hành, chương trình mới lớp 6 mới sẽ có một số môn học và hoạt động giáo dục lần đầu xuất hiện; đó là môn: Lịch sử và Địa lí (tích hợp từ 2 môn Lịch sử, Địa lí), Khoa học Tự nhiên (tích hợp từ 3 môn môn Vật lí, Hóa học và Sinh học), môn Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp và Nội dung giáo dục địa phương.

Cụ thể, 2 phân môn Lịch sử và Địa lí được thiết kế theo mạch nội dung riêng, trong đó nhiều nội dung dạy học liên quan được bố trí gần nhau để hỗ trợ; nội dung Lịch sử tích hợp trong những phần phù hợp của nội dung Địa lí và nội dung Địa lí tích hợp trong những phần phù hợp của nội dung Lịch sử. Kế hoạch dạy môn học được xây dựng theo từng phân môn lịch sử và phân môn địa lý, mỗi phân môn được bố trí dạy đồng thời trong từng học kỳ, phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường.

Môn khoa học tự nhiên là một môn học mới ở bậc THCS, trước đây chưa từng có. Đây là môn học tích hợp với các phân môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, bao gồm các chủ đề: Chất và sự biến đổi của chất, Vật sống, Năng lượng và sự biến đổi, Trái Đất và bầu trời. Các chủ đề này được sắp xếp chủ yếu theo logic tuyến tính, có kết hợp ở mức độ nhất định với cấu trúc đồng tâm, đồng thời có một số chủ đề liên môn, tích hợp nhằm hình thành các nguyên lí, quy luật chung của thế giới tự nhiên.

Đối với nội dung giáo dục của địa phương: Bao gồm những vấn đề cơ bản về văn hoá, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,… của địa phương.

Đối với hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp: Bao gồm các nội dung hoạt động được tổ chức trong và ngoài nhà trường với các hình thức hoạt động sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề và hoạt động câu lạc bộ…

(Nguồn: Chương trình GDPT tổng thể – Bộ GD&ĐT)

Nội dung và yêu cầu cần đạt trong các môn học ở chương trình mới lớp 6 mới

Môn Ngữ văn trong chương trình lớp 6 mới

Chương trình Ngữ văn 6 mới có những thay đổi cơ bản, toàn diện so với những năm học trước. Chương trình lần này sẽ đổi mới cả về mục tiêu, nội dung chương trình cho tới phương pháp giảng dạy và kiểm tra, đánh giá.

Mục tiêu và yêu cầu cần đạt

Nếu như chương trình cũ còn nặng mục tiêu truyền thụ kiến thức, lấy các đơn vị kiến thức làm trung tâm để xây dựng các bài học, thì chương trình mới đặt trọng tâm ở việc hình thành các phẩm chất, năng lực cho học sinh.

Ngoài những yêu cầu về năng lực chung với học sinh ở chương trình mới, môn Ngữ văn 6 đặt ra yêu cầu về những năng lực đặc thù học sinh cần đạt, bao gồm:

• Năng lực ngôn ngữ:

– Viết được bài văn tự sự, miêu tả và biểu cảm; bước đầu biết viết bài văn nghị luận, thuyết minh, nhật dụng.

– Trình bày dễ hiểu các ý tưởng và cảm xúc; có thái độ tự tin khi nói trước nhiều người; sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ điệu bộ thích hợp khi nói; kể lại được một cách mạch lạc câu chuyện đã đọc, đã nghe; biết chia sẻ những cảm xúc, thái độ, trải nghiệm, ý tưởng của mình đối với những vấn đề được nói đến; thảo luận ý kiến về vấn đề đã đọc, đã nghe; thuyết minh về một đối tượng hay quy trình; biết cách nói thích hợp với mục đích, đối tượng và ngữ cảnh giao tiếp; biết sử dụng hình ảnh, kí hiệu, biểu đồ,… để trình bày vấn đề một cách hiệu quả.

– Nghe hiểu với thái độ phù hợp và tóm tắt được nội dung; nhận biết và bước đầu đánh giá được lí lẽ, bằng chứng mà người nói sử dụng; nhận biết được cảm xúc của người nói; biết cách phản hồi những gì đã nghe một cách hiệu quả.

• Năng lực văn học: Nhận biết được đề tài, hiểu được chủ đề, ý nghĩa của văn bản đã đọc; nhận biết được truyện dân gian, truyện ngắn, thơ trữ tình và thơ tự sự; kí trữ tình và kí tự sự; nhận biết được chủ thể trữ tình, nhân vật trữ tình và giá trị biểu cảm, giá trị nhận thức của tác phẩm văn học; nhận biết và phân tích được tác dụng của một số yếu tố hình thức và biện pháp nghệ thuật gắn với đặc điểm của mỗi thể loại văn học (cốt truyện, lời người kể chuyện, lời nhân vật, không gian và thời gian, vần, nhịp, hình ảnh và các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh).

Nội dung chương trình

Mỗi bài học được xây dựng thành các module, xoay quanh 4 kĩ năng trụ cột là ĐỌC – VIẾT – NÓI – NGHE. Trong đó:

• Đọc yêu cầu đọc đúng và đọc hiểu. Yêu cầu về đọc hiểu bao gồm các yêu cầu hiểu văn bản (trong đó có cả đọc thẩm mĩ, cảm thụ, thưởng thức và đánh giá) và hiểu chính mình (người đọc).
• Viết không chỉ yêu cầu học sinh biết viết chữ, viết câu, viết đoạn mà còn tạo được ra các kiểu loại văn bản.
• Nói và nghe căn cứ vào nội dung đọc và viết để luyện tập trình bày, nói và nghe tự tin, có hiệu quả, từ nói đúng đến nói hay.

Với chủ trương xây dựng chương trình theo hướng mở, chương trình không quy định chi tiết về nội dung dạy học, mà chỉ quy định một số nội dung cốt lõi và một số tác phẩm bắt buộc, còn lại đưa ra một danh sách gợi ý để các tác giả sách giáo khoa và giáo viên tự chọn sao cho phù hợp với điều kiện và đối tượng người học, phát huy được sự sáng tạo. Bên cạnh đó, thay vì trình bày kiến thức, sách giáo khoa đã xây dựng hệ thống các hoạt động học tập để người học chủ động chiếm lĩnh các mục tiêu bài học. Các thể loại, các văn bản được đưa vào trong sách giáo khoa cũng có sự thay đổi rất lớn, và được trình bày thành từng chủ đề tương ứng với mỗi bài học.

Phương pháp giảng dạy

Thay vì giảng dạy theo cách truyền thống, giáo viên sẽ trở thành người tổ chức, hướng dẫn học sinh đọc tác phẩm là chính để học sinh biết cách đọc và có thể tự đọc. Đây sẽ là một yêu cầu mới về phương pháp giảng dạy đối với môn Ngữ văn.

Phương pháp kiểm tra đánh giá

Đối với môn Ngữ văn, học sinh được đánh giá bằng hai cách là thường xuyên và định kì. Nội dung đánh giá đều thông qua chính các hoạt động đọc, viết, nói, nghe.

Trong đó, giáo viên môn học đánh giá thường xuyên và liên tục trong suốt quá trình dạy học bằng cách quan sát và ghi chép hằng ngày, việc học sinh trả lời câu hỏi hoặc thuyết trình làm bài kiểm tra, viết phân tích và phản hồi văn học, viết thu hoạch, làm dự án sưu tầm tư liệu, làm bài tập nghiên cứu…

Đánh giá định kì được thực hiện vào cuối học kì do cơ sở giáo dục tổ chức thực hiện thông qua các đề kiểm tra hoặc đề thi viết. Đề kiểm tra theo hình thức viết tự luận, có thể kết hợp trắc nghiệm khách quan và tự luận (câu hỏi mở) để đánh giá kĩ năng đọc hiểu và yêu cầu viết bài văn về một chủ đề nào đó theo kiểu văn bản đã học. Nếu có điều kiện, cơ sở giáo dục có thể sử dụng hình thức kiểm tra vấn đáp để đánh giá nói và nghe.

Khi kiểm tra cuối kỳ, cơ sở giáo dục tiến hành đổi mới cấu trúc đề, câu hỏi, phân giải độ khó, tránh sử dụng các ngữ liệu đã học… để đánh giá chính xác khả năng đọc hiểu và phân tích, cảm thụ tác phẩm của học sinh, tránh tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép tài liệu có sẵn.

Việc đánh giá phải đảm bảo nguyên tắc học sinh được bộc lộ, thể hiện phẩm chất, năng lực ngôn ngữ, năng lực văn học, tư duy hình tượng và tư duy logic, những suy nghĩ và tình cảm của chính học sinh, không vay mượn, sao chép; khuyến khích các bài viết có cá tính và sáng tạo.

Với những thay đổi từ căn bản đến toàn diện, môn Ngữ văn đã đặt ra những thử thách không nhỏ đối với học sinh lớp 6. Các em cần thực sự chủ động, tích cực khi tham gia vào các tiết học. Để nắm được cách học tốt môn Ngữ văn 6 theo chương trình mới, ba mẹ và các con có thể xem ngay tư vấn của giáo viên tại đây

Môn Toán trong chương trình lớp 6 mới

Với nội dung, chương trình Toán 6 mới giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực đặc thù của bộ môn cũng như những năng lực, phẩm chất chung khác.

Mục tiêu và yêu cầu cần đạt

Môn Toán ở cấp THCS, cụ thể là lớp 6 giúp học sinh hiểu được một cách có hệ thống những khái niệm, nguyên lí, quy tắc toán học cần thiết nhất cho tất cả mọi người, làm nền tảng cho việc học tập các trình độ học tập tiếp theo hoặc có thể sử dụng trong cuộc sống hằng ngày.

Môn Toán góp phần hình thành và phát triển cho học sinh năng lực toán học, bao gồm: năng lực tư duy và lập luận toán học; năng lực mô hình hóa toán học; năng lực giải quyết vấn đề toán học; năng lực giao tiếp toán học; năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán

Nội dung chương trình

Chương trình Toán lớp 6 mới xoay quanh và tích hợp ba mạch kiến thức:

• Số và Đại số
• Hình học và Đo lường
• Thống kê và Xác suất

Trong mỗi mạch kiến thức đều có phần thực hành trong phòng máy tính với phần mềm toán học (nếu nhà trường có điều kiện thực hiện)

Các nội dung chi tiết của từng mạch kiến thức và bí quyết giúp học sinh học tốt các nội dung trong chương trình Toán 6 được nêu chi tiết tại đây

Phương pháp giảng dạy

Chương trình Toán 6 quán triệt tinh thần “lấy người học làm trung tâm”, phát huy tính tích cực, tự giác, chú ý nhu cầu, năng lực nhận thức, cách thức học tập khác nhau của từng cá nhân học sinh; tổ chức quá trình dạy học theo hướng kiến tạo, trong đó học sinh được tham gia tìm tòi, phát hiện, suy luận giải quyết vấn đề;

Thầy cô sẽ kết hợp các hoạt động dạy học trong lớp học với hoạt động thực hành trải nghiệm, vận dụng kiến thức toán học vào thực tiễn. Thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập, môn Toán góp phần cùng các môn học và hoạt động giáo dục khác giúp học sinh hình thành và rèn luyện các phẩm chất, năng lực cần đạt trong chương trình.

Cách kiểm tra, đánh giá

Môn Toán 6 vận dụng kết hợp nhiều hình thức đánh giá (đánh giá quá trình, đánh giá định kì), nhiều phương pháp đánh giá (quan sát, ghi lại quá trình thực hiện, vấn đáp, trắc nghiệm khách quan, tự luận, kiểm tra viết, bài tập thực hành, các dự án/sản phẩm học tập, thực hiện nhiệm vụ thực tiễn,…) và vào những thời điểm thích hợp:

• Đánh giá quá trình(hay đánh giá thường xuyên) do giáo viên phụ trách môn học tổ chức, kết hợp với đánh giá của giáo viên các môn học khác, của bản thân học sinh được đánh giá và của các học sinh khác trong tổ, trong lớp hoặc đánh giá của cha mẹ học sinh. Đánh giá quá trình đi liền với tiến trình hoạt động học tập của học sinh, tránh tình trạng tách rời giữa quá trình dạy học và quá trình đánh giá, bảo đảm mục tiêu đánh giá vì sự tiến bộ trong học tập của học sinh.
• Đánh giá định kì (hay đánh giá tổng kết) có mục đích chính là đánh giá việc thực hiện các mục tiêu học tập. Kết quả đánh giá định kì và đánh giá tổng kết được sử dụng để chứng nhận cấp độ học tập, công nhận thành tích của học sinh. Đánh giá định kì do cơ sở giáo dục tổ chức hoặc thông qua các kì kiểm tra, đánh giá quốc gia.

Khi giáo viên lên kế hoạch bài học, sẽ thiết lập các tiêu chí và cách thức đánh giá để bảo đảm ở cuối mỗi bài học học sinh đạt được các yêu cầu cơ bản dựa trên các tiêu chí đã nêu, trước khi thực hiện các hoạt động học tập tiếp theo.

Môn Tiếng Anh trong chương trình lớp 6 mới

Nếu ở chương trình Tiếng Anh ở cấp Tiểu học, kiến thức của môn Tiếng Anh chỉ ở mức độ nhận biết cơ bản, thì lên lớp 6 sẽ có sự nâng cao hơn, và học sinh được học và phát triển đầy đủ 4 kỹ năng: Nghe – Nói- Đọc – Viết.

Thay vì chương trình cũ nặng kiến thức hàn lâm và ngữ pháp thì trong chương trình Tiếng Anh lớp 6 mới, ngữ pháp, từ vựng và các chủ đề trong sẽ được lựa chọn sao cho phù hợp thực tiễn. Từ đó, học sinh dễ vận dụng vào các tình huống trong học tập các môn học khác và trong cuộc sống.

Kiến thức đưa vào chương trình và SGK sẽ vừa đủ và gắn với thực tiễn, các bài học sẽ tạo thuận lợi cho học sinh trong việc ứng dụng vào các tình huống giao tiếp hàng ngày ở trường và ở nhà.

Mục tiêu và yêu cầu cần đạt

Sau khi học sinh hoàn thành chương trình Tiếng Anh, các em có thể sử dụng tiếng Anh như một công cụ giao tiếp thông qua bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết nhằm đáp ứng các nhu cầu giao tiếp cơ bản và trực tiếp trong những tình huống gần gũi và thường nhật. Học sinh có thể đạt được trình độ tiếng Anh Bậc 2 của Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.

Nội dung trong chương trình

Trong chương trình Tiếng Anh lớp 6, học sinh sẽ được tìm hiểu 4 chủ điểm:

• Cộng đồng của chúng ta
• Di sản của chúng ta
• Thế giới của chúng ta
• Tầm nhìn tương lai.

Các em sẽ tìm hiểu về 4 chủ điểm này thông qua các chủ đề: Ngôi trường của tôi, nơi tôi sinh sống, những người bạn của tôi, Môi trường địa phương, dịch vụ cộng đồng, những kỳ quan trong nước, lễ hội, vô tuyến truyền hình, các thành phố trên thế giới, nhà ở trong tương lai,… Mỗi bộ SGK khách nhau sẽ có cách sắp xếp các chủ đề khác nhau để đảm bảo học sinh nắm được các kiến thức và kĩ năng theo yêu cầu.

Phương pháp giảng dạy

Phương pháp giáo dục chủ đạo trong chương trình Tiếng Anh 6 mới là đường hướng dạy ngôn ngữ giao tiếp.

Giáo viên sẽ vừa đóng vai trò là người dạy học, người cố vấn để tạo hướng dẫn, giải đáp thắc mắc, giúp học sinh tháo gỡ những khó khăn trong quá trình học tập, trong thực hành giao tiếp ở trong và ngoài lớp học; vừa đóng vai trò là người tham gia vào quá trình học tập ở trên lớp để cùng giao tiếp, chia sẻ những khó khăn cũng như những trách nhiệm học tập với học sinh.

Về phía học sinh, các em sẽ phải tự học nhiều hơn. Học sinh không chỉ là người thu nhận kiến thức từ người dạy và từ sách vở, mà quan trọng hơn, còn phải là người biết cách học như thế nào. Mỗi em sẽ có những nhu cầu và mục đích học tiếng Anh rất khác nhau. Vì vậu, trong quá trình học tập, các em cần chủ động điều chỉnh kế hoạch của mình cho phù hợp với mục tiêu của môn học.

Cách kiểm tra đánh giá

Việc kiểm tra đánh giá môn học Tiếng Anh trong chương trình GDPT mới sẽ bao gồm cả các kỳ thi và đánh giá trong quá trình dạy học.

Cụ thể, việc đánh giá kết quả học tập sẽ được thực hiện theo hai hình thức đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ. Các loại hình kiểm tra, đánh giá được thiết kế phù hợp với định hướng về phương pháp dạy học được áp dụng trong lớp học, đảm bảo đánh giá đủ kỹ năng ngôn ngữ gồm nghe, nói, đọc, viết, và kiến thức ngôn ngữ gồm ngữ pháp, từ vựng, ngữ âm.

>>> Để trang bị hiệu quản kiến thức môn Tiếng Anh lớp 6 theo chương trình mới, phụ huynh, học sinh có thể tìm hiểu tại đây.

Môn Khoa học tự nhiên trong chương trình lớp 6 mới

Khoa học tự nhiên là môn học mới trong nội dung đào tạo lớp 6. Đây là môn học đặc biệt vì xây dựng dựa trên quan điểm dạy học tích hợp nền tảng kiến thức của nhiều môn gồm: Vật lý, Hoá học, Sinh học và Khoa học Trái đất.

Bên cạnh đó, môn khoa học tự nhiên còn lồng ghép một số nội dung giáo dục như giáo dục kỹ thuật, sức khoẻ, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững,…

Mục tiêu và yêu cầu cần đạt

Môn Khoa học tự nhiên hình thành và phát triển cho học sinh năng lực khoa học tự nhiên, bao gồm các thành phần: nhận thức khoa học tự nhiên; tìm hiểu tự nhiên; vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học.

Nội dung trong chương trình

Nội dung giáo dục môn Khoa học tự nhiên 6 được xây dựng dựa trên sự kết hợp các chủ đề khoa học:

• Chất và sự biến đổi của chất
• Vật sống
• Năng lượng và sự biến đổi
• Trái Đất và bầu trời
• Các nguyên lí, khái niệm chung về thế giới tự nhiên: sự đa dạng, tính cấu trúc, tính hệ thống, sự vận động và biến đổi, sự tương tác

>>> Xem thêm: Chi tiết 13 chủ đề học sinh sẽ được học trong chương trình Khoa học tự nhiên lớp 6

Trong chương trình môn Sinh học trước đây, lớp 10, học sinh mới tiếp cận kiến thức về cấu tạo tế bào – đơn vị cấu tạo cơ bản của thế giới sống, giới sinh vật, virus, vi khuẩn. Tuy nhiên, nay ở lớp 6, môn Khoa học tự nhiên đã tích hợp các kiến thức quan trọng này, làm nền tảng để học sinh tiếp cận nội dung của lớp trên.

Ngoài ra, chương trình Khoa học tự nhiên 6 có sự lồng ghép các tiết thí nghiệm thực hành khám phá thế giới tự nhiên như quan sát tế bào vảy hành, cà chua, sinh vật trong môi trường nước… Học sinh được hướng dẫn cách vận dụng kiến thức tạo ra sản phẩm có tính ứng dụng thực tiễn như làm sữa chua, muối dưa hay trồng nấm rơm. Từ đó, việc tiếp cận kiến thức trở nên dễ dàng và mỗi giờ học trở nên thú vị hơn so với trước đây.

Không chỉ thay đổi hướng tiếp cận nội dung trong lĩnh vực sinh học, kiến thức cơ bản ở lĩnh vực vật lý, hóa học, khoa học trái đất cũng bổ sung vào môn học, giúp học sinh hiểu rõ bản chất sinh học và có khả năng tự liên hệ ở các lĩnh vực liên quan. Nhờ vậy, học sinh dễ dàng vận dụng nhiều kiến thức khác nhau để giải thích một hiện tượng tự nhiên, đưa ra giải pháp khi gặp vấn đề trong cuộc sống.

Phương pháp giảng dạy

Trước đây, việc học tập chủ yếu thông qua hình thức nghe – nhìn, thầy cô hỏi – trò đáp. Hiện tại, để đáp ứng các yêu cầu cần đạt của môn Khoa học tự nhiên 6 trong Chương trình mới, học sinh cần thực sự hoạt động, thực hành trong các giờ học. Qua đó, các em mới bộc lộ năng lực, phẩm chất, điểm mạnh, yếu; nhận ra sở thích, sở trường của bản thân, từng bước định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Đồng thời, giáo viên có căn cứ để giúp học sinh cải thiện năng lực học tập.

Cách kiểm tra, đánh giá

Môn Khoa học tự nhiên sử dụng các hình thức đánh giá sau:

• Đánh giá thông qua bài viết: bài tự luận, bài trắc nghiệm khách quan, bài tiểu luận, báo cáo,…
• Đánh giá thông qua vấn đáp: câu hỏi vấn đáp, phỏng vấn,thuyết trình,…
• Đánh giá thông qua quan sát: quan sát thái độ, hoạt động của học sinh qua bài thực hành thí nghiệm, thảo luận nhóm,học ngoài thực địa,tham quan các cơ sở khoa học, cơ sở sản xuất,thực hiện dự án vận dụng kiến thức vào thực tiễn,.. bằng một số công cụ như sử dụng bảng quan sát, bảng kiểm, hồ sơ học tập,..

Môn Lịch sử & Địa lí trong chương trình lớp 6 mới

Trong chương trình mới, học sinh lớp 6 sẽ lần đầu tiên được học môn Lịch sử và Địa lí dựa trên hai nội dung lịch sử và địa lí được tích hợp trong chương trình GDPT mới.

Mục tiêu và yêu cầu cần đạt

Môn Lịch sử và Địa lí 6 yêu hướng đến việc học sinh được phát triển các năng lực, phẩm chất chung như: tự học, sáng tạo; giao tiếp, kết nối và các năng lực chuyên môn nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức tự nhiên và xã hội.

• Với phân môn Lịch sử, học sinh có thể hình thành và phát triển các năng lực như: chủ động tìm hiểu, nhận diện các tư liệu lịch sử, tái hiện, phân tích và trình bày, liên hệ vận dụng bài học lịch sử vào thực tiễn.
• Với phân môn Địa lý, chương trình mới bổ sung thêm nội dung về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Do đó, bên cạnh năng lực về phân tích, lý giải các hiện tượng tự nhiên, kinh tế, xã hội, học sinh còn được học về tự nhiên để hiểu mối quan hệ giữa chúng với con người, từ đó có cách ứng xử đúng đắn, chung sống hòa hợp với tự nhiên.

Nội dung trong chương trình

Môn Lịch sử và Địa lí cấp trung học cơ sở gồm phân môn Lịch sử và phân môn Địa lí, mỗi phân môn được thiết kế theo mạch nội dung riêng

• Mạch nội dung của phân môn Lịch sử được sắp xếp theo logic thời gian lịch sử từ thời nguyên thuỷ, qua cổ đại, trung đại, đến cận đại và hiện đại. Trong từng thời kì, không gian lịch sử được tái hiện từ lịch sử thế giới, khu vực đến Việt Nam để đối chiếu, lí giải, làm sáng rõ những vấn đề lịch sử.
• Mạch nội dung của phân môn Địa lí được sắp xếp theo logic không gian là chủ đạo, đi từ địa lí tự nhiên đại cương đến địa lí các châu lục, sau đó tập trung vào các nội dung của địa lí tự nhiên Việt Nam, địa lí dân cư và địa lí kinh tế Việt Nam.

Các nội dung cụ thể trong từng phân môn được quy định chi tiết tại đây

Mặc dù hai mạch nội dung được sắp xếp theo logic khác nhau, nhưng nhiều nội dung dạy học liên quan được bố trí gần nhau để hỗ trợ nhau. Bốn chủ đề chung mang tính tích hợp cao được phân phối phù hợp với mạch nội dung chính của mỗi lớp.

Trong SGK mới, chủ đề về biển đảo cũng đã được tích hợp, theo đó, không chỉ đơn thuần là kiến thức về biển đảo, mà còn là các vấn đề về chủ quyền, xác định vị trí chiến lược của biển đảo Việt Nam, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm về việc bảo vệ chủ quyền dân tộc của học sinh.

Phương pháp giảng dạy

Với yêu cầu và nội dung mới, giáo viên cũng thay đổi phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp và hiệu quả, giúp học sinh tăng thêm hứng thú với môn học. Giáo viên sẽ không đơn thuần là người “rót” kiến thức từ trong sách giáo khoa hay các tài liệu tham khảo. Tại chương trình mới, thầy cô đóng vai trò dẫn dắt, định hướng và khơi gợi kiến thức, giúp các em chiếm lĩnh kiến thức, làm chủ tri thức, từ đó hình thành phẩm chất, kỹ năng cần thiết.

• Với môn Lịch sử: học sinh được hình thành, phát triển thông qua việc tổ chức, hướng dẫn học sinh đọc hiểu, giải mã các văn bản lịch sử (kênh hình, kênh chữ, hiện vật lịch sử,…), từ đó tái hiện quá khứ, nhận thức sự thật lịch sử, đưa ra suy luận, đánh giá về bối cảnh, nguồn gốc, sự tiến hoá của sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử và quá trình phát triển lịch sử; trở thành “người đóng vai lịch sử”, hay “người làm lịch sử” để khám phá kiến thức lịch sử, vận dụng sáng tạo những hiểu biết về lịch sử, văn hoá, xã hội Việt Nam và thế giới và các tình huống học tập và thực tiễn cuộc sống.
• Với môn Địa lí: Giáo viên sẽ sử dụng một số phương pháp đặc trưng của môn học như khai thác và sử dụng bản đồ thông qua các thiết bị điện tử, thiết bị thông minh; hướng dẫn học sinh phân tích, đánh giá, tìm hiểu thông tin thông qua các bảng số liệu, báo cáo tổng hợp, tạo điều kiện để các em bày tỏ nhiều quan điểm hơn. Bên cạnh đó, thầy cô cũng sử dụng các công cụ có sẵn như tranh, ảnh, video, bài báo, bài phân tích để học sinh có cái nhìn tổng quát, đa dạng, đa chiều về một đối tượng địa lý.

Cách kiểm tra, đánh giá

Môn Lịch sử và Địa lý 6 bao gồm 2 phân môn Lịch sử và Địa lí độc lập. Vì vậy, mỗi phần sẽ chọn 2 điểm kiểm tra, đánh giá thường xuyên trong một kỳ, bài kiểm tra đánh giá định kỳ gồm nội dung của 2 phân môn theo tỷ lệ tương đương về nội dung dạy học của 2 phân môn tính đến thời điểm kiểm tra, đánh giá.

Chương trình lớp 6 mới cũng sẽ thay đổi phương pháp kiểm tra, đánh giá ở môn Lịch sử & Địa lí. Việc kiểm tra, đánh giá sẽ diễn ra trong cả quá trình học là một học kỳ, năm học, thay vì các bài kiểm tra miệng, kiểm tra 15, 45 phút như trước đây.

Hình thức kiểm tra được đa dạng hóa với các hình thức khác nhau: đánh giá qua việc quan sát các hoạt động trên lớp; đánh giá qua hồ sơ học tập, sản phẩm học tập; đánh giá qua báo cáo kết quả thực hiện dự án học tập, báo cáo kết quả thực hành, bài thuyết trình về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

Bên cạnh nội dung lí thuyết, cần tăng cường đánh giá các kĩ năng của học sinh như: làm việc với bản đồ, atlat, biểu đồ, sơ đồ, bảng số liệu, tranh ảnh, quan sát, thu thập, xử lý và hệ thống hoá thông tin,sử dụng các dụng cụ học tập ngoài trời,sử dụng công nghệ và thông tin truyền thông trong học tập,…

Môn Tin học trong chương trình lớp 6 mới

Ở chương trình GDPT mới, Tin học trở thành một trong những môn học bắt buộc đối với học sinh.

Mục tiêu và các yêu cầu cần đạt

Ở cấp THCS, học sinh sau khi học môn Tin học sẽ có được những kiến thức, kĩ năng cơ bản để hòa nhập, thích ứng với xã hội số; tạo được sản phẩm phục vụ bản thân và cộng đồng; bước đầu có tư duy điều khiển các thiết bị số. Năng lực tin học đạt được ở cuối cấp trung học cơ sở góp phần chuẩn bị cho học sinh học tiếp giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, học trường nghề hoặc tham gia lao động với yêu cầu cụ thể

Học sinh sẽ phải hình thành, phát triển được năng lực tin học với năm thành phần năng lực sau đây:

• NLa: Sử dụng và quản lí các phương tiện công nghệ thông tin và truyền thông
• NLb: Ứng xử phù hợp trong môi trường số;
• NLc: Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông;
• NLd: Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học;
• NLe: Hợp tác trong môi trường số.

Nội dung trong chương trình

Chương trình có ba mạch kiến thức mới. Trong đó:

• Học vấn số hóa phổ thông giúp học sinh nhận biết và tìm hiểu về các công cụ, phần mềm, thiết bị sử dụng trong thời đại công nghệ số.
• Công nghệ thông tin và truyền thông nhằm ứng dụng các công cụ, phần mềm, sản phẩm có ý nghĩa và giá trị vào cuộc sống.
• Khoa học máy tính hướng học sinh đến tư duy lập trình để có thể điều khiển máy tính, phục vụ cho nhu cầu của con người.

Từ 3 mạch kiến thức này, môn Tin học 6 hình thành 5 chủ đề các em sẽ được tìm hiểu trong chương trình”

• Máy tính và cộng đồng
• Mạng máy tính và internet
• Lưu trữ, tìm kiếm, trao đổi thông tin
• Đạo đức, pháp luật, văn hóa trong môi trường số
• Ứng dụng tin học

Tùy theo nội dung mỗi chủ đề, chương trình sẽ đề ra những yêu cầu cần đạt tương ứng. Phụ huynh, học sinh có thể xem chi tiết các nội dung sẽ được học và yêu cầu của chương trình tại đây

Bên cạnh đó, Tin học cũng là một trong những môn học quan trọng và bắt buộc trong chương trình giáo dục STEM, gồm: Toán, Khoa học tự nhiên, Công nghệ và Tin học. Chương trình giúp định hướng học sinh nghiên cứu, tìm tòi, phát minh ra cái mới, phục vụ cho cuộc sống thường ngày.

Phương pháp giảng dạy

Ở mỗi bài học, giáo viên sẽ sử dụng phương pháp dạy học trực quan, tổ chức các hoạt động khởi động “gợi động cơ hướng đích” và xây dựng mục tiêu cụ thể, phù hợp với năng lực của từng học sinh. Qua đó, giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản, tiếp cận công nghệ như internet, xây dựng phần mềm… và vận dụng linh hoạt vào thực tiễn. Như vậy, giáo viên có thể khơi dậy niềm đam mê và hứng thú học tập cho học sinh.

Thầy cô sẽ áp dụng phương pháp dạy học tích cực trong môn Tin học như xây dựng các hoạt động nhóm, khơi gợi tư duy sáng tạo để từ nội dung bài học. Từ đó, học sinh có thể phát hiện thêm những vấn đề mới. “Ví dụ khi gặp một bài toán nhỏ, các em có thể lập trình, giải quyết bài toán ấy, thậm chí là các bài toán lớn hơn”.

Môn Tin học 6 mới yêu cầu thực hành nhiều, khối lượng kiến thức lớn nên học sinh nên cân đối thời gian học ôn giữa các môn, lập kế hoạch khoa học để nắm vững lý thuyết, thành thạo thực hành.

Cách kiểm tra đánh giá

Việc đánh giá thường xuyên hay định kì ở môn tin học đều bám sát năm thành phần của năng lực tin học (đã nêu ở phần mục tiêu và yêu cầu cần đạt) và các mạch nội dung DL (khả năng sử dụng các công cụ kỹ thuật số thông dụng để hòa nhập với cộng đồng, thích ứng với thời đại một cách an toàn, có trách nhiệm), ICT (nắm được máy tính và các công cụ kỹ thuật số làm việc ra sao và có thể ứng dụng chúng như thế nào), CS (hình thành và phát triển tư duy máy tính), đồng thời cũng dựa vào các biểu hiện năm phẩm chất chủ yếu và năng lực chung được xác định trong chương trình tổng thể.

Trên đây là những nội dung và yêu cầu cần đạt ở 6 môn học lớp 6 được học sinh, phụ huynh quan tâm. Ngoài những môn học kể trên, các môn học khác như GDCD, công nghệ, nghệ thuật ,… cũng sẽ được điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực trong chương trình mới.

Giải pháp giúp học tốt các môn học trong chương trình mới lớp 6

Mặc dù con sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn khi chương trình lớp 6 thay đổi. Tuy nhiên, thay vì lo lắng, bất an, điều cần nhất mà phụ huynh nên làm lúc này là quan tâm, đồng hành, dành nhiều thời gian cùng con đọc qua SGK lớp 6 mới. Đặc biệt chú ý các phần bài tập, vận dụng, thực hành ở các môn cần nhiều ngữ liệu như: Ngữ văn, Khoa học tự nhiên hay Hoạt động trải nghiệm. Phần nào khó, chưa hiểu, phụ huynh có thể ghi lại để cùng con tìm hiểu, trao đổi trực tiếp với giáo viên, giúp con vững nền tảng, tâm thế cho quá trình học tập sắp tới.

>>> Tìm hiểu ngay: Những điều phụ huynh cần chuẩn bị cho con khi lên lớp 6 học chương trình mới

Ngoài ra, ba mẹ tham khảo thêm Chương trình Học tốt lớp 6 năm học 2021 – 2022 cho con tự tin chinh phục năm học lớp 6. Chương trình học bao gồm hệ thống video bài giảng ghi hình trước được xây dựng hệ thống và công phu, với nội dung bám sát chương trình giáo dục hiện hành.

Với đội ngũ giáo viên nhiều năm kinh nghiệm trong việc giảng dạy cùng phương pháp học tập hiện đại, thú vi, các con không chỉ được xây dựng nền tảng kiến thức mà còn phát triển tư duy, thành thạo những kỹ năng cần thiết cho năm học cấp hai này.

Ngoài ra, HOCMAI cung cấp dịch vụ hỏi đáp 24/7 hoàn toàn miễn phí, cam kết trả lời sau 30 phút kể từ khi câu hỏi phát sinh (trong khung giờ cố định), nâng cao tương tác khi học. Bố mẹ hãy cho con cơ hội học tập và chinh phục kiến thức năm học mới với chương trình học tốt lớp 6 năm học 2022 – 2023 nhé!