Các dây thần kinh sọ: Vị trí, cấu tạo và chức năng

Vị trí, cấu trúc và chức năng của dây thần kinh sọ não có vai trò quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động vận động và cảm giác của cơ thể. Khi các dây thần kinh này bị tổn thương, khả năng thực hiện chức năng của các cơ quan cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến những triệu chứng không bình thường.

Danh sách xem nhanh:.

1.

1. Cấu tạo và chức năng chung của dây thần kinh sọ não

Hệ thần kinh của con người bao gồm hệ thần kinh trung tâm và hệ thần kinh ngoại vi. Trong đó:

Hệ thần kinh trung tâm: Bao gồm 2 phần chính là não và tủy sống.

Được hình thành từ các hạch thần kinh ngoại biên, hệ thần kinh ngoại biên bao gồm 31 cặp thần kinh gai sống và 12 cặp thần kinh sọ não.

Trong cơ thể, các sợi thần kinh sọ bắt nguồn từ bên trong não. Chúng lan rộng ra khỏi não và kết nối với các cơ quan khác. Do đó, những sợi thần kinh này điều khiển nhiều bộ phận khác nhau.

Dây thần kinh sọ có cấu trúc tương tự như sau:.

Là điểm cuối cùng của nhánh cảm nhận và là điểm khởi đầu (nguyên tố) thực sự của nhánh hoạt động, Nhân trung ương.

Nguyên tắc hư: Vị trí các dây thần kinh xuất phát từ bề mặt não.

Các nhánh cảm giác của dây thần kinh hỗn hợp bao gồm hạch ngoại biên và ốc tai – Dây thần kinh tiền đình: Đây là nơi tập trung nhân của các tế bào cảm giác ở bên ngoài não trái. Cũng có nghĩa là đây là nguồn gốc chính của phần cảm giác.

Phần mở rộng dài ra của não bộ chúng không bao gồm hạch thần kinh ngoại biên như dây thần kinh mũi và dây thần kinh mắt.

Trong cơ thể, tồn tại 12 cặp dây thần kinh bắt nguồn từ não, kéo dài tới các cơ quan, điều khiển nhiều phần khác nhau.

2. Vị trí và chức năng của các dây thần kinh sọ

Thường thì dây thần kinh não sọ được đi theo cặp, chúng được đánh số La Mã từ I – XII và chia thành 3 nhóm chính.

Nhóm dây thần kinh kết hợp: bao gồm các cặp dây thần kinh V, VII, IX, X.

Nhóm dây thần kinh cảm giác: bao gồm dây I, II, VIII.

Nhóm dây thần kinh chuyển động: các dây 3, 4, 6, 11, 12.

Những dây thần kinh này có vị trí và nhiệm vụ như sau:.

2.1 Dây thần kinh sọ não số I

Các sợi này tập trung lại đi qua lỗ lưới của xương bướm vào cơ quan hành khứu của não và kết nối với các tế bào thần kinh của cơ quan hành khứu. Dây này có nhiệm vụ nhận biết các mùi khi ta ngửi. Nó còn được gọi là dây thần kinh mũi, bao gồm các sợi trục của tế bào mũi nằm trên niêm mạc mũi. Rối loạn về khả năng ngửi của mũi có thể do viêm niêm mạc mũi hoặc do sự xuất hiện của polyp. Nếu mũi mất hoàn toàn khả năng cảm nhận mùi, có thể do các sợi này bị đứt sau chấn thương hoặc bị chèn ép bởi u.

2.2 Dây thần kinh sọ số II

Tại vỏ não, dây thần kinh này gánh vác trách nhiệm chuyển tiếp hình ảnh và thông tin từ mắt đến não, bằng cách truyền tín hiệu từ các tế bào thần kinh ở võng mạc, qua nhãn cầu, ống thị giác và cuối cùng đến trung tâm thị giác. Đây là dây thần kinh thị giác, có nhiệm vụ chuyển tiếp hình ảnh, cảm giác đồ vật, ánh sáng và truyền tín hiệu về não. Dây thần kinh này là tập hợp sợi trục của các tế bào thần kinh nằm ở tầng tế bào hạch của võng mạc, hội tụ ở gần cực sau của nhãn cầu.

Teo hoặc bị khối u áp xuống thì rất có thể dây thần kinh số II bị gặp các vấn đề về phần thị giác (thấy mọi vật nhỏ đi hoặc chỉ thấy một bên).

2.3 Dây thần kinh số III

Chạy vào lỗ mắt, dưới và trên nhánh hai thành chia ở đây tại lỗ mắt ổ và cuối cùng trên và dưới nhánh thành chia ở đây tại lỗ mắt ổ và cuối cùng vào chạy và trước phía ra, chạy từ đây dây. Mở nhỏ mắt, mắt di chuyển tạo, xuống lên, trong vào cầu nhãn đưa như mắt cơ số một di chuyển nhiệm vụ chịu nhãn di chuyển nhiệm vụ chịu nhãn tinh thần dây.

Gây chú ý nếu dây số III bị tổn thương. Tổn thương thường do viêm màng não, chảy máu cuống não, chấn thương sọ não hoặc viêm tắc tĩnh mạch xoang hang.

2.4 Dây thần kinh số IV

Được gọi là dây nhạy cảm, dây thần kinh xoắn hoặc còn bắt nguồn từ trung não. Dây IV chạy vào mắt, điều khiển cơ bắp chéo lớn, từ đó điều khiển chuyển động xuống dưới và ra bên ngoài của mắt. Khi dây IV bị tổn thương (do viêm hoặc chấn thương), mắt sẽ không thể đưa xuống thấp được.

2.5 Dây thần kinh số V

Nhánh chức năng dưới, nhánh chức năng trên và nhánh quan sát, đó là phương pháp phân chia dây thần kinh số V, còn được gọi là dây thần kinh tạo sinh ba.

Các tuyến nhân, phần trên trán, da đầu, trán, mí trên, hốc mũi, vùng mắt có chức năng nhận cảm giác từ nhánh mắt, nhánh hàm trên.

Tuyến bọt, răng hàm dưới và nhánh hàm dưới cảm nhận 2/3 trước lưỡi, điều khiển cơ nhai, quản lý việc tạo bọt, nước mắt.

Đến não, đến miệng xung quanh, răng, mặt vùng bị đau nhạy cảm, cảm nhận xúc giác truyền tải thông qua dây thần kinh chung được gọi là.

Câu đảo cấu trúc: Khi rời khỏi cầu não, các sợi trục hình thành rễ vận động của dây thần kinh sinh ba, nguyên ủy chính của phần vận động tọa lạc tại cầu não.

Gồm cành mắt, cành hàm trên và cành hàm dưới, dây thần kinh số V hay còn được gọi là dây thần kinh sinh ba.

2.6 Dây thần kinh số VI

Dây thần kinh vận nhãn bên ngoài giúp đưa nhãn cầu nhìn sang bên ngoài. Dây thần kinh VI có nguyên ủy thật ở não, nguyên ủy hư ở rãnh hành cầu. Từ nguyên ủy hư, dây này chạy ra phía trước qua khoang tĩnh mạch hang, vào bó mắt, phân nhánh vào cơ thẳng bên ngoài, từ đó tạo ra chuyển động liếc mắt.

2.7 Dây thần kinh số VII

Khả năng điều khiển vận động các cơ ở khuôn mặt, dây thần kinh thứ VII đi qua nhiều nhánh thần kinh nhỏ như: dây thần kinh mắt, dây thần kinh miệng. Sau đó, nó đi qua tai trong, rồi đi qua lỗ ức – chóp, qua xương sọ, khe hành tinh và cuối cùng bắt nguồn từ não. Còn được gọi là dây thần kinh khuôn mặt, dây thần kinh này bắt nguồn từ não và chạy quanh dây thần kinh thứ VI.

2.8 Dây thần kinh số VIII – Một trong các dây thần kinh sọ quan trọng về cảm giác

Phần bên trong tai và phần trước não của hệ thần kinh thính giác bao gồm hai nhóm chính, đảm nhận vai trò tương ứng là nghe và duy trì cân bằng. Cả hai phần của hệ thần kinh thính giác đều có các xoang thần kinh. Các sợi trục của những xoang này chạy song song trong ống tai trong, đi qua hố chân sọ và cuối cùng vào cầu não (nơi chứa các nhân). Từ đây, các sợi thần kinh truyền tín hiệu thính giác đến vỏ não, nơi có vùng trung tâm thính giác.

2.9 Dây thần kinh số IX

Dây thần kinh thực sự quan trọng, có tên gọi khác, bắt nguồn từ khe nằm bên trong não, đi qua ống quang để ra khỏi cái đầu, quay về phía trước và kết thúc ở gốc lưỡi. Trên đường đi, dây này chia thành nhiều nhánh nhỏ đến lưỡi, niêm mạc cái họng, tuyến nước bọt, lỗ mũi, hốc mắt và hệ thống cảm giác nhỏ.

Nó chịu trách nhiệm điều khiển các cơ vùng hầu, cảm giác ở phần sau lưỡi.

2.10 Dây thần kinh số X – Lớn nhất trong các dây thần kinh sọ não

Cơ thể của chúng ta có một hệ thần kinh phế vị, còn được gọi là hệ này. Đây là hệ thực vật phó giao cảm quan trọng nhất, điều khiển hoạt động và cảm giác của hầu hết các bộ phận ở ngực và ổ bụng, bao gồm tim, phổi, hệ tiêu hóa, tiết niệu và sinh dục.

Dây thần kinh số X chạy trong vỏ cảnh cùng động mạch cảnh trong, động mạch cảnh chung và tĩnh mạch cảnh trong sau khi rời khỏi hộp sọ qua lỗ tĩnh mạch cảnh. Từ đây, chúng đi vào tim sau, tụ hợp thành cụm hỗn độn thực quản. Sau đó, chúng phân nhánh để đi xuống cổ, ngực và bụng. Đến ngực, chúng lại tách ra 2 nhánh xoắn ngược lên vận động dây thanh âm.

2.11 Dây thần kinh số XI

Dây thần kinh phụ, còn được gọi là dây gai sống, là một phần của hệ thần kinh tổng hợp. Dây thần kinh phụ bao gồm hai thành phần, bao gồm hệ thần kinh trung ương và tủy gai. Các sợi thần kinh bắt nguồn từ hai hệ thần kinh và kết hợp với nhau để tạo thành dây thần kinh phụ. Dây thần kinh phụ có tác dụng điều khiển các cơ ức đòn chũm, cơ thang và cơ thanh quản.

2.12 Dây thần kinh số XII

Dưới môi, sợi này được gọi là sợi hạ thiệt. Sợi thần kinh số XII bắt nguồn từ rãnh trước não trán, đi qua xương sọ và điều khiển hoạt động các cơ trong miệng và vùng hàm dưới.

Dây thần kinh X là cặp dây lớn nhất trong 12 cặp dây thần kinh.

Các tổn hại sớm được phát hiện, nhận biết phần đóng góp từ đó tạo nên cấu trúc của hệ thần kinh. Hiểu thêm về cấu trúc của hệ thần kinh đã giúp bạn hy vọng có thể xác định và chức năng của các dây thần kinh sọ não, đặc điểm cấu trúc trên đây.