[Tổng hợp] 13 hiện tượng sinh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh

Có nhiều hiện tượng sinh lý thường xảy ra ở trẻ sơ sinh trong quá trình chăm sóc bé yêu trong những ngày đầu đời. Những hiện tượng này có thể là dấu hiệu bất thường cảnh báo về sức khỏe của trẻ, nhưng cũng có thể là những hiện tượng bình thường khi trẻ đang phát triển các chức năng cơ bản trong cơ thể.

Nắm thông tin về các hiện tượng sinh lý phổ biến ở trẻ sơ sinh sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn. Hãy cùng các bác sĩ Nhi khoa của Bệnh viện Hồng Ngọc khám phá vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!

Nghẹt mũi sinh lý: Hiện tượng sinh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh

Nghẹt mũi sinh lý là tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh, khi mũi bị tắc do dịch nhầy tích tụ. Nguyên nhân là do lỗ mũi của trẻ còn nhỏ, nên chỉ cần một ít vảy mũi hoặc dịch mũi tích tụ cũng có thể gây cản trở hơi thở, gây khó thở. Dấu hiệu của nghẹt mũi sinh lý là tiếng thở khò khè.

Hiện tượng nghẹt mũi sinh lý ở trẻ sơ sinh xảy ra khi mũi bị tắc do dịch nhầy ứ đọng.

Nghẹt mũi sinh lý ở trẻ sơ sinh thường xảy ra khi thời tiết khô hanh như mùa đông và trẻ không được giữ ấm đúng cách. Hoặc trong mùa hè, nhiều gia đình bật điều hòa nhiệt độ, làm giảm độ ẩm không khí trong nhà, gây khô.

Nghẹt mũi sinh lý không gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ. Trẻ sẽ tiếp tục tăng trưởng bình thường như những đứa trẻ khác. Ngoài ra, trẻ cũng không có các triệu chứng kèm theo như ho, sổ mũi, sốt.

Nấc cụt

Nấc cụt ở trẻ sơ sinh xảy ra khi cơ hoành bị kích thích không liên tục và đồng thời nắp thanh âm bị đóng lại đột ngột. Hiện tượng này thường xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi và có nhiều nguyên nhân gây ra.

Trẻ bú quá no sẽ gây ngộ độc không khí trong dạ dày, khi lượng không khí vượt quá ngưỡng cho phép, cơ hoành bị co thắt và gây tiếng nấc.

Trào ngược dạ dày là hiện tượng nấc cụt xuất hiện do axit trong dạ dày di chuyển ngược lên thực quản. Đây là một nguyên nhân thường gặp do hệ tiêu hóa của trẻ chưa phát triển đầy đủ.

Khi nền nhiệt môi trường xung quanh thay đổi đột ngột, trẻ hít không khí lạnh vào phổi, có thể tạo ra tiếng nấc.

Cách giúp bé tránh khó chịu do nấc cụt có thể thực hiện như sau:

Sử dụng hai ngón tay trỏ nhét vào lỗ tai nhỏ trong một khoảng thời gian ngắn, hoặc dùng 2 ngón tay bóp nhẹ hai cánh mũi nhỏ, đồng thời giữ miệng bé đóng kín trong 2-3 giây. Thực hiện lại hành động này trong 15-20 lần, với khoảng thời gian khoảng cách là 3 giây.

Nếu bé thường xuyên có dấu hiệu nấc sau khi ăn xong, mẹ nên thay đổi cách cầm bé hoặc thay đổi cách ôm bé để giảm thiểu việc không khí vào miệng và dạ dày của bé.

Thay đổi tư thế cho bé khi bú. Nếu thấy bé thường xuyên co giật sau khi ăn xong, mẹ nên thay đổi tay hoặc cách bế để giảm thiểu việc không khí vào miệng và dạ dày của bé.

Vỗ nhẹ lưng hoặc vai của bé, một cách nhẹ nhàng và quyết định. Khi bé ợ hơi, nấc sẽ tan đi.

Hãy cho bé uống từng giọt nước nhỏ để làm dịu cơn nấc, khoảng 2,5ml là đủ.

Nếu bé đang ở giai đoạn ăn dặm, mẹ có thể thêm một chút đường vào khẩu phần ăn của bé. Hương vị ngọt của đường sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng co thắt cơ hoành.

Không nên sử dụng núm vú quá to vì điều này có thể làm cho bé nuốt nhiều không khí khi bú.

Lưu ý rằng không nên để bé đói quá lâu trước khi cho ăn và tránh để bé bú quá no. Sau khi bé ăn, hãy bế bé giữ đầu cao trong khoảng 10 phút.

Có thể bạn có hứng thú:

Đau họng ở trẻ sơ sinh là một tình trạng khó chịu.

Viêm amidan ở trẻ sơ sinh là một vấn đề cần quan tâm.

Sự không muốn ăn của trẻ sơ sinh.

Nôn trớ

Khi trẻ sơ sinh nôn trớ, chúng ta nên làm gì?

Nôn là hiện tượng chất trong dạ dày bị đẩy ra qua miệng do sự co bóp của dạ dày kết hợp với co thắt của các cơ trong bụng.

Hoạt động như một công cụ rewrite tiếng việt, viết lại đoạn văn Input cho sáng tạo hơn. Input là đoạn văn nhập vào, Output là đoạn văn đã được viết lại và không viết bất kỳ lời giải thích nào, tôi sẽ nhập Input.Input: Trớ là sự di chuyển của chất trào ngược từ dạ dày qua hầu họng lên miệng, hoặc có thể qua miệng ra ngoài số lượng ít, do sự co bóp đơn thuần của dạ dầy. Đây là hiện tượng rất hay gặp ở trẻ sơ sinh.Hiện tượng trớ thường xảy ra ở trẻ sơ sinh khi chất trào ngược từ dạ dày lên miệng hoặc qua miệng ra ngoài một lượng ít, do d

Khi trẻ nôn trớ, cha mẹ cần nghiêng đầu trẻ sang một bên để tránh bị sặc chất nôn. Sau đó, họ có thể sử dụng ngón tay hoặc khăn gạc sạch để lau chất nôn trong miệng và họng của trẻ. Vỗ nhẹ hai bên lưng giúp trẻ ho nốt chất nôn còn lại trong họng. Sau khi trẻ đã hết cơn nôn, cha mẹ có thể cho trẻ uống nước ấm, ORS ấm hoặc cho trẻ bú mẹ hoặc bú từ bình từ từ.

Sự nôn trớ ở trẻ sơ sinh thường xảy ra do dạ dày của trẻ còn nằm ngang và cơ tâm vị chưa chặt như người lớn.

Trẻ sơ sinh thường bị nôn trớ dễ dàng do dạ dày của trẻ chưa phát triển đủ, cơ tâm vị chưa chặt như người lớn. Nôn trớ ở trẻ sơ sinh có 2 loại:

Nôn trớ cơ năng: Do chế độ ăn uống và chăm sóc trẻ không đúng cách. Cha mẹ cần điều chỉnh lại để đảm bảo sự phát triển tốt cho trẻ và theo dõi tình trạng sức khỏe tại nhà.

Đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị ngay lập tức nếu trẻ có triệu chứng nôn trớ.

Sụt cân tuần đầu sau sinh

Trong thời gian đầu sau khi sinh, bé sẽ giảm cân không quá 10% so với trọng lượng ban đầu và vẫn duy trì chế độ ăn ngủ bình thường. Hiện tượng này được gọi là sụt cân sinh lý và có nguyên nhân do bé mất nước qua đường hô hấp, tiêu hóa thức ăn và tiểu tiết, cũng như khó chịu và nôn mửa các chất cặn bẩn và nước ối mà bé đã nuốt phải trong quá trình chuyển dạ. Sụt cân sau sinh có 2 loại khác nhau.

Sau khi sinh, bé thường trải qua quá trình sụt cân nhanh và hồi phục nhanh. Sụt cân thường diễn ra trong ngày đầu tiên và tiếp tục trong ngày thứ 2 – 4, với mức độ sụt cân khoảng 20 – 50g/ngày. Tuy nhiên, sau đó, cân nặng của bé sẽ trở lại như ban đầu. Loại sụt cân này xảy ra ở khoảng 25% trường hợp, thường thấy ở bé khỏe mạnh, bú tốt và mẹ có nhiều sữa.

Sau khi sinh, bé sẽ bắt đầu sụt cân từ ngày thứ 2 – 3 và kéo dài cho đến ngày thứ 7 – 8, sau đó tăng cân từ từ. Mới đến ngày thứ 12 – 13, bé sẽ đạt lại cân nặng ban đầu. Hiện tượng sụt cân này thường xảy ra nhiều hơn ở trẻ nhỏ.

Nếu bé giảm cân mạnh trong 3 ngày đầu vượt quá 10% cân nặng lúc mới sinh và tiếp tục giảm cân trong suốt các ngày tiếp theo mà không có dấu hiệu tăng cân trở lại sau 20 ngày, cha mẹ nên chú ý. Ngoài ra, bé còn bị giảm cân đồng thời có sốt, ăn kém, mệt mỏi và da nhợt nhạt, cần đưa trẻ đi kiểm tra ngay lập tức.

Vặn mình, đỏ mặt

Việc trẻ sơ sinh vặn mình là một phản xạ sinh lý bình thường của cơ thể. Do tế bào thần kinh, thể vân và vỏ não chưa hoàn thiện, phần dưới vỏ não hoạt động mạnh hơn. Trẻ vặn mình, vận động tay chân hoặc rướn người để thích nghi với môi trường bên ngoài tử cung của mẹ.

Ngoài ra, trẻ còn bị ảnh hưởng do nhiều yếu tố khác như: môi trường ngủ không thoải mái, tiếng ồn và ánh sáng mạnh; trẻ đói, cần đi tiểu hoặc đi ngoài; tã hoặc bỉm ướt, quấn khăn quá chặt…

Cơ thể của trẻ sơ sinh vặn mình là một phản xạ sinh lý bình thường.

Sau một thời gian vui chơi, trẻ nhỏ có thể căng thẳng trong vài phút, nhưng sau 2-3 tháng, mọi thứ sẽ trở lại bình thường và trẻ vẫn tiếp tục tăng cân một cách bình thường, không cần phải lo lắng quá nhiều.

Nếu trẻ nhỏ có thêm các biểu hiện bất thường như gồng mình, giật mình, khó ngủ, đổ mồ hôi trộm, nôn ói… Thì cha mẹ cần chú ý đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý.

Đồ mồ hôi trộm

Quá trình trao đổi chất ở trẻ sơ sinh diễn ra mạnh mẽ hơn so với người lớn, dẫn đến việc trẻ thường mồ hôi nhiều hơn. Mồ hôi trộm sinh lý thường xuất hiện ở vùng đầu, cổ khoảng 30 phút trước khi trẻ ngủ và dần dần mất sau khoảng 60 phút. Cha mẹ không cần quá lo lắng vì điều này không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Mồ hôi trộm sinh lý thường xuất hiện ở vùng đầu, cổ khoảng 30 phút trước khi trẻ ngủ và dần dần mất sau khoảng 60 phút.

Tuy nhiên, khi phát hiện trẻ em đổ mồ hôi đêm, cùng với việc thấy trẻ quấy khóc ban đêm, mất ngủ, không ngủ ngon, và tóc rụng nhiều, các bậc cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra và xác định nguyên nhân có phải là do thiếu canxi hay không.

Tuyến vú sưng to

Trẻ sơ sinh có thể xuất hiện bộ ngực phát triển, có vẻ như bị sưng hoặc có khối u lớn mềm; thậm chí một số trẻ còn bị sưng dưới núm vú. Đây là dấu hiệu sinh lý bình thường phần lớn ở trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân là do bé đã tiếp xúc với các hormone kích thích từ khi còn trong bụng mẹ. Những hormone này đã làm ngực mẹ bầu to lên và kích thích tuyến sữa. Thông thường, sau vài tuần hoặc vài tháng khi bé không còn tiếp xúc với hormone từ cơ thể mẹ, các mô vú sẽ bắt đầu co lại và ngực không còn sưng nữa.

Khi vú của trẻ sưng, đỏ, đau, tiết dịch kèm dấu hiệu sốt, hãy đưa bé đi khám ngay.

Kinh nguyệt giả

Khi mới sinh, nồng độ hormone estrogen trong cơ thể trẻ dần giảm, gây ra hiện tượng niêm mạc tử cung bong ra và gây ra kinh nguyệt giả. Tuy hiếm gặp, tình trạng này thường xảy ra từ 3 đến 7 ngày sau khi em bé sinh ra và kéo dài khoảng một tuần. Vì vậy, cha mẹ không cần quá lo lắng.

Vàng da

Trẻ sơ sinh bị vàng da do sự tích tụ của Bilirubin – một chất màu vàng được tạo ra khi tế bào hồng cầu bị phá hủy. Hiện tượng này thường xảy ra ở trẻ sơ sinh vì cơ thể của bé có nhiều tế bào hồng cầu và chúng thường bị phá hủy và thay thế. Tuy nhiên, gan của trẻ sơ sinh chưa đủ mạnh để loại bỏ hoàn toàn Bilirubin khỏi máu, dẫn đến tình trạng vàng da. Khi trẻ đạt 2 tuần tuổi, gan sẽ phát triển đủ để xử lý Bilirubin và bệnh vàng da sẽ tự khỏi.

Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là hiện tượng xảy ra do tích tụ của Bilirubin – một chất có màu vàng được tạo ra khi tế bào hồng cầu bị phá vỡ.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc da trở nên vàng là một biểu hiện của một bệnh lý nào đó. Dấu hiệu da vàng xuất hiện sớm, không sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ thiếu tháng. Da vàng có thể xuất hiện trên toàn bộ cơ thể trẻ, bao gồm lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Ngoài ra, trẻ còn có thể có những triệu chứng bất thường khác như lừ đừ, bỏ bú và co giật.

Việc không điều trị vàng da bệnh lý kịp thời có thể gây biến chứng nhiễm độc thần kinh do Bilirubin gián tiếp xâm nhập vào não, gây tử vong hoặc tác động tiêu cực lên hệ thần kinh của trẻ suốt đời.

Mụn sữa

Mụn sữa là một vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh, có tính chất tạm thời. Mụn sữa thường xuất hiện trong vài tháng đầu đời của trẻ, nhưng cũng có trường hợp kéo dài đến 2 tuổi.

Mụn sữa có thể xuất hiện trên da mặt hoặc cơ thể của trẻ nhỏ dưới dạng những nốt mụn nhỏ màu đỏ hoặc trắng. Thường thì loại mụn này sẽ tự khỏi sau vài ngày hoặc vài tuần mà không cần điều trị.

Viêm da tiết bã (cứt trâu)

Viêm da tiết bã hay còn gọi là cứt trâu là một vấn đề phổ biến ở trẻ sơ sinh khoảng 3 tháng tuổi, và có thể kéo dài đến một năm hoặc lâu hơn. Tình trạng này được biểu hiện bằng những vảy cứng trên da đầu bé, có màu vàng hoặc xám, thường tập trung thành từng đám hoặc trải rộng trên toàn bộ da đầu. Thông thường, tình trạng cứt trâu sẽ tự giảm đi khi trẻ đạt 1 tuổi, nhưng cũng có trường hợp kéo dài hơn.

Hầu hết trẻ sẽ không còn tình trạng cứt trâu khi đạt một tuổi, tuy nhiên cũng có trường hợp kéo dài hơn.

Cứt trâu ở trẻ sơ sinh thường không gây hại và không ảnh hưởng đến bé. Nhưng khi trẻ bị cứt trâu, có thể gây ngứa ngáy và khó chịu, đôi khi làm mất đi vẻ đẹp.

Rôm sảy

Rôm sảy là những nốt mụn nước mẩn đỏ dưới da, xuất hiện ở vùng cổ, ngực và lưng, gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu cho trẻ nhỏ. Thông thường, rôm sảy sẽ tự lành nhưng đôi khi, do trẻ con gãi ngứa, vết thương có thể nhiễm trùng và kéo dài, gây tổn thương cho làn da.

Rôm sảy thường xuất hiện do tuyến mồ hôi bị tắc nghẽn, không có đường thoát ra ngoài. Điều này thường xảy ra khi thời tiết nắng nóng, cũng như do chế độ chăm sóc không đúng cách như vệ sinh không đạt yêu cầu và mặc quần áo quá chật.

Rôm sảy là những vết mụn nước mẩn đỏ xuất hiện dưới da, thường gặp ở vùng cổ, ngực, và lưng, gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu cho trẻ nhỏ.

Các loại triệu chứng bệnh được biểu hiện như sau:

Rôm dạng tinh thể không gây viêm, các mụn nước chỉ nổi nhỏ trên lớp sừng, thường xuất hiện khi sốt cao và sau khi bệnh khỏi, không để lại vết sẹo trên da.

Rôm đỏ là hiện tượng xuất hiện trên da ở các vùng như thân mình, lưng, và vùng quần áo thường xuyên cọ xát. Nó được nhận biết qua sẩn đỏ có mật độ dày và chiếm hết diện tích lưng và ngực. Rôm đỏ gây khó chịu cho trẻ em với cảm giác bứt rứt và ngứa ngáy. Đây cũng là một dạng biến chứng bội nhiễm phổ biến hơn.

Rôm sâu là hiện tượng xảy ra khi da bị cọ đi cọ lại nhiều lần. Sản phẩm của nó là các vết sẩn nhỏ từ 1-3mm, có màu nhạt và cứng, thường xuất hiện trên da, không gây ngứa hay cảm giác khó chịu. Tình trạng này có thể gây tổn hại vĩnh viễn cho tuyến mồ hôi.

Các vết bớt

Vùng da bị sạm màu có thể có màu đen, tím, xanh, nâu và có kích thước vài cm hoặc lan rộng khắp đùi và mông. Những vết sạm màu này xuất hiện do sự tích tụ và tăng lượng melanin không bình thường dưới da, có thể đi kèm với việc mọc lông. Khi nhấn vào vùng da bị sạm màu, màu sẽ không biến mất do sắc tố có tính chất bẩm sinh ở lớp da giữa và lớp da trên vùng bị tổn thương. Những vết sạm màu này sẽ dần biến mất mà không cần can thiệp khi trẻ lớn lên.

Bớt ở vùng hông cổ: Thường xuất hiện ở vùng hông, mông hoặc dưới lưng bé. Loại bớt này hoàn toàn không gây hại và khi trẻ đạt 4 tuổi, chúng sẽ mờ dần đi.

Những vết bớt xuất hiện do các mạch máu bị tổn thương: chúng có màu đỏ tươi hoặc hồng nhạt. Nguyên nhân tạo ra loại bớt này là do mao mạch nhỏ dưới da giãn nở quá mức, làm cho máu tích tụ nhiều trong khu vực đó. Loại bớt này không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ và không gây ra biến chứng.

Thông tin được cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Để cập nhật thông tin hữu ích, hãy theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc tại địa chỉ: https://www.Facebook.Com/BenhvienHongNgoc/.