Trẻ sơ sinh thở nhanh: Dấu hiệu không nên xem thường

Trẻ sơ sinh thở nhanh có thể là dấu hiệu cảnh báo, đặc biệt khi kèm theo sốt, khó thở, tím tái (gợi ý viêm phổi). Tuy nhiên, cần phân biệt với cơn thở nhanh thoáng qua (transient tachypnea in neonate/newborn – TTN) – một tình trạng sinh lý bình thường ở trẻ mới sinh. Trong trường hợp có nghi ngờ về viêm phổi, đặc biệt khi có các triệu chứng khác, việc điều trị cần được thực hiện ngay lập tức vì đây là một bệnh lý nguy hiểm ở trẻ sơ sinh. Hãy cùng Doctor tìm hiểu chi tiết về vấn đề này trong bài viết dưới đây.

Tốc độ hô hấp nhanh ở trẻ sơ sinh xảy ra khi bé thở hơn 60 lần mỗi phút. Khi đếm tốc độ hô hấp của bé, cần đếm chính xác trong vòng 1 phút, thực hiện ít nhất 2 lần và thực hiện khi bé không quấy khóc, đang bú và nếu bé sốt phải điều chỉnh tốc độ hô hấp của bé. Vì khi sốt, mỗi độ C nhiệt độ tăng sẽ làm tăng tốc độ nhịp tim từ 5-7 lần.

Cơn thở nhanh thoáng qua (transient tachypnea in newborn) là một tình trạng nhẹ nhàng, tự giới hạn, có thể xảy ra ở bất kỳ ngày tuổi nào sau khi trẻ mới sinh. Nguyên nhân của nó là do quá trình loại bỏ dịch phổi của thai nhi sau khi sinh diễn ra chậm chạp, gây ra vấn đề về trao đổi khí không hiệu quả, dẫn đến suy hô hấp và tăng nhịp thở nhanh.

Dấu hiệu này là một trong những khía cạnh quan trọng và khó chẩn đoán trong việc chăm sóc cho trẻ sơ sinh bị suy hô hấp. Nó nhấn mạnh vai trò của các thành viên trong đội ngũ y tế trong việc hợp tác chăm sóc và cải thiện kết quả cho bệnh nhân bị ảnh hưởng.

Thở hổn hển là một cơ chế đáp ứng cho sự giảm cung cấp oxy máu hoặc nhiễm toan (bao gồm cả quá trình chuyển hóa và hô hấp). Điều này cũng là một dấu hiệu phổ biến nhưng không đặc trưng trong nhiều loại bệnh liên quan đến hô hấp, tim mạch, chuyển hóa hoặc hệ thống.

Bệnh phổi có thể kích thích làm tăng tốc độ thở, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Phổi tự nhiên có tính đàn hồi và có thể xẹp xuống. Thành ngực của trẻ sơ sinh chủ yếu là sụn và mềm dẻo hơn, điều này làm cho phổi của trẻ sơ sinh dễ bị xẹp và làm giảm dung tích cặn chức năng (FRC). Vì vậy, nếu độ giãn nở của phổi bị giảm, cơ thể sẽ bù đắp bằng cách tăng tốc độ thở.

Cần chú ý đến các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp ở trẻ em.

Những bệnh liên quan đến hệ hô hấp thường xảy ra ở trẻ em: Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa.

Bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ em: Phương pháp chẩn đoán và cách điều trị.

Có nguy hiểm không khi trẻ em mắc bệnh viêm tiểu phế quản cấp?

Những dấu hiệu gợi ý thở nhanh ở trẻ sơ sinh

Một trong những tình huống thường gặp khi bé thở nhanh là khi mẹ nhìn thấy bé có lồng ngực phập phồng hoặc bụng phập phồng nhanh hơn bình thường. Tuy nhiên, đôi khi nhịp thở của bé tăng một chút nhưng không đến mức mẹ có thể nhận ra rằng bé đang thở nhanh.

Khi nghi ngờ bé có thở nhanh kèm các dấu hiệu sau, dấu hiệu gợi ý chính xác nhất chỉ có thể là đếm nhịp thở của bé.

Có những dấu hiệu như sốt kèm lạnh run và mệt mỏi cho thấy có khả năng mắc phải nhiễm trùng, có thể là viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản.

Co lõm lồng ngực là triệu chứng đặc biệt nhất của bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ. Mẹ sẽ nhận thấy rằng khi trẻ hít vào, phần dưới của lồng ngực sẽ có hiện tượng lõm vào. Đây là một dấu hiệu cần được kiểm tra bởi bác sĩ, vì nó có thể bị nhầm lẫn với hiện tượng co kéo cơ liên sườn. Vì vậy, nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, mẹ cần đưa bé đi khám ngay.

Cánh mũi bé của bé phập phồng nhiều hơn theo nhịp thở của bé.

Dấu hiệu báo động hay nghi ngờ khi bé không hú hoặc hú ít hơn mức bình thường, không đạt được nửa lượng sữa hàng ngày.

Ngủ say sưa, khó mở mắt.

Khò khè là do sự tuôn chảy của không khí qua một đường hẹp, tạo ra âm thanh giống như tiếng huýt sáo khi thở.

Thở kết hợp bằng miệng, thở rên.

Bé có triệu chứng sổ mũi, kháng sinh.

Nguyên nhân gây thở nhanh ở trẻ sơ sinh

Việc chẩn đoán nguyên nhân gây thở nhanh ở trẻ là một quá trình phức tạp, do có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra hiện tượng này. Để xác định nguyên nhân, cần phải kết hợp các triệu chứng kèm theo để phân loại.

Những dấu hiệu của trẻ bao gồm thở nhanh và mạnh, thở khó, mất sức, tím tái, và có dấu hiệu suy hô hấp và nhiễm trùng. Nếu nhịp thở tăng dần, có thể gợi ý đến các bệnh lý như viêm phổi và viêm tiểu phế quản.

Khi bé thở nhanh, mẹ cần kiểm tra xem đường thở của bé có bị tắc không, như kiểm tra mũi bé có phủ đầy gỉ hay dịch tiết không, vì chức năng hô hấp của trẻ sơ sinh còn kém. Đặc biệt, nếu bé vẫn có thể ăn uống, không quấy khóc hay có dấu hiệu suy yếu, tím tái, ít có khả năng do nguyên nhân bệnh lý. Trong trường hợp này, mẹ nên sử dụng nước muối sinh lý để nhỏ mũi và làm sạch mũi cho bé.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang diễn ra với số lượng ca nhiễm và tử vong ngày càng tăng, việc phát hiện viêm phổi ở trẻ em trở nên cực kỳ quan trọng.

Bé thường thở nhanh và mạnh vào ban đêm, có tiếng khò khè. Nguyên nhân là do cấu trúc cánh mũi của trẻ sơ sinh rất nhỏ và trẻ chưa phát triển khả năng điều khiển nhịp thở chủ động.

Trẻ sơ sinh thở nhanh có nguy hiểm không?

Thở nhanh ở trẻ sơ sinh có nhiều nguyên nhân gây ra. Trong số đó, viêm phổi và viêm tiểu phế quản là những nguyên nhân bệnh lý đặc biệt nguy hiểm cho bé. Vì sức đề kháng của trẻ sơ sinh rất yếu, hệ thống bảo vệ cơ thể không đủ mạnh mẽ, nên một bệnh nhiễm trùng nhỏ cũng có thể đe dọa tính mạng của bé nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Khi bé thở nhanh mà không có các triệu chứng rõ ràng đi kèm, việc chẩn đoán trên lâm sàng và điều trị cho bé sẽ trở nên khó khăn. Vì vậy, khi trẻ bị thở nhanh và có các dấu hiệu khác như đã được liệt kê ở trên, ba mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra kịp thời. Hãy tránh giữ bé ở nhà và tự mua thuốc về cho bé uống. Nếu chúng ta chậm trễ, bé có thể phát triển thành suy hô hấp và có thể gây tử vong.

Việc đếm nhịp thở cho bé tại nhà cần được thực hiện cẩn thận và chính xác để xác định đúng nhịp thở của bé.

Có thể rằng bạn chưa được hiểu rõ rằng:

Triệu chứng của hen suyễn ở trẻ em và phương pháp điều trị.

Dấu hiệu và biện pháp phòng ngừa hen suyễn ở trẻ sơ sinh.

Nhận biết và điều trị ho gà ở trẻ sơ sinh.

Cách điều trị hen suyễn ở trẻ em.

Bài viết được lấy cảm hứng từ các chuyên gia y tế và các nguồn tham khảo uy tín trong và ngoài nước. Tuy nhiên, Doctor luôn khuyến khích bệnh nhân tìm kiếm và hẹn khám với bác sĩ chuyên môn để được điều trị. Để được tư vấn trực tiếp, bạn đọc vui lòng liên hệ hotline 1900 638 082 hoặc CHAT để được hướng dẫn đặt lịch hẹn.

Tài liệu tham khảo đã được sử dụng.

Bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Nhi đồng I.

Suzanne Reuter, MD, Chuanpit Moser, MD và Michelle Baack, MD, Triệu chứng khó thở ở trẻ sơ sinh (2014).

Kanishk Jha, George N. Nassar và Kartikeya Makker đã viết về tình trạng hô hấp tạm thời ở trẻ sơ sinh trong năm 2020.