Gạo lứt chứa nhiều vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe

Từ thời xa xưa, con người đã biết sử dụng gạo lứt trong thực dưỡng để điều trị và ngăn ngừa bệnh tật. Gạo lứt được xay xát nhưng vẫn giữ được chất dinh dưỡng, giàu chất xơ và vitamin, là một sản phẩm tốt cho sức khỏe. Hiện nay, gạo lứt ngày càng phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu đúng công dụng của nó. Để tìm hiểu chi tiết hơn về loại gạo này, hãy đọc bài viết dưới đây của Bác sĩ Y học cổ truyền Đậu Thị Thủy.

Gạo lứt là gì?

Đây là một loại gạo được chế biến bằng cách lấy bỏ lớp vỏ trấu bên ngoài và giữ nguyên lớp vỏ cám. Lớp vỏ cám này chứa nhiều sinh tố và nguyên tố vi lượng.

Gạo lứt và gạo trắng được sử dụng khác nhau do mức độ xay xát khác nhau. Nếu xay xát kĩ, gạo lứt sẽ trở thành gạo trắng.

Các loại gạo lứt thường gặp

Trên thị trường ngày nay, có nhiều sự đa dạng về loại gạo lứt.

Có tổng cộng 4 loại chính của chúng.

1. Lứt đỏ

Lứt đỏ là loại gạo thông thường có vỏ màu đỏ nâu và ruột màu trắng. Khi nấu chín, lứt đỏ có kết cấu dẻo. Đặc điểm của loại gạo này là sau khi tách phần trấu, nó được đóng gói vào túi và ép chân không thông qua máy hút chân không.

Lứt đỏ có lợi cho những người ăn chay, kiêng ăn, làm đẹp và giảm cân, đồng thời đảm bảo cung cấp dinh dưỡng. Vì vậy, nhiều người thường lựa chọn giảm cân để đạt được hình dáng lý tưởng.

Khi mua lứt đỏ, cần phân biệt với lứt huyết rồng vì hai loại gạo này có tác dụng khác nhau. Lứt huyết rồng là gạo huyết rồng đã được xay sơ qua nhưng vẫn giữ nguyên lớp cám bên ngoài. Khi bẻ đôi, gạo lứt huyết rồng bên trong có màu đỏ hoặc màu hồng phớt, và khi nấu chúng có vị béo ngọt bùi.

Chỉ số glycemic (GI) của lứt đỏ ở mức trung bình không ảnh hưởng đến mức đường huyết sau khi ăn. Tuy nhiên, gạo huyết rồng có chỉ số GI khá cao, không phù hợp cho người bị tiểu đường.

2. Lứt đen

Loại này có nồng độ đường thấp, nhưng lại chứa một lượng lớn chất xơ và các hợp chất từ thực vật. Điều này giúp cải thiện sức khoẻ, hỗ trợ trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và ung thư.

3. Gạo lứt tẻ

Gạo lứt trắng, còn được gọi là gạo trắng nguyên cám, có màu trắng nhưng có sắc nâu nhạt. Khác với gạo trắng thông thường, gạo lứt trắng bao gồm cả lớp vỏ trấu của hạt gạo.

Có khả năng giảm mức cholesterol trong máu nhờ dầu và chất xơ, tạo cảm giác no lâu. Đồng thời hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì vóc dáng cơ thể.

Gạo này chứa nhiều chất xơ không tan trong nước, giúp giảm nguy cơ sỏi túi mật, tốt cho hệ thần kinh trung ương, hỗ trợ tiêu hóa và ngừa táo bón, đồng thời còn có tác dụng lợi tiểu.

Lượng đường trong gạo trắng thấp hơn, giúp kiểm soát lượng đường huyết.

Ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh ung thư ở hệ tiêu hóa.

Canxi là một loại chất dinh dưỡng quan trọng cho hệ xương và giàu magie.

Cải thiện sự ổn định huyết áp và giảm nguy cơ hình thành mảng bám trong các động mạch. Có lợi cho người cao tuổi và người có nguy cơ bị béo phì.

4. Gạo lứt nếp

Có sự hiện diện của gạo nếp than, nếp Thái Bình, nếp hương và gạo nếp ngỗng. Đặc biệt, loại gạo nguyên cám của nếp cái hoa vàng cũng được sử dụng làm nguyên liệu cho món rượu nếp cái hoa vàng.

Thành phần hóa học

Các thành phần của nó bao gồm tinh bột, chất béo, chất đạm, chất xơ, cùng với các loại vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B6; các axit như pantothenic (vitamin B5), folic (vitamin M), paraaminobenzoic (PABA), phytic; và một số nguyên tố vi lượng như canxi, magiê, sắt, selen, glutathion (GSH), natri và kali.

Công dụng

Quá trình chuyển đổi từ gạo lứt sang gạo trắng sẽ gây mất đi khoảng 67% vitamin B3, 80% vitamin B1, 90% vitamin B6 và nhiều khoáng chất khác. Gạo trắng này chứa các chất sau đây:

Selenium giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh phổ biến hiện nay như ung thư, bệnh tim mạch và xương khớp.

Gạo lứt giàu chất khoáng mangan, có tác dụng tích cực đối với hệ thống thần kinh.

Chất béo giàu có lợi cho sức khỏe, ổn định mức cholesterol, ngăn ngừa bệnh tim, hạ huyết áp và giảm nguy cơ mảng bám trong động mạch.

Gạo này giàu chất xơ và được xếp vào vị trí hàng đầu trong danh sách các loại thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng, táo bón, nhuận tràng và lợi tiểu.

Một số cách chế biến

1. Cốm

Gạo lứt được lọc sạch và nấu thành cơm, sau đó để nguội và làm tơi trước khi phơi khô. Sau đó, gạo được rang lên cho đến khi hạt cốm trở nên giòn tan. Sử dụng thường xuyên để cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể.

2. Trà gạo lứt

Gạo được vo sạch, để vào rổ để ráo nước. Rang với lửa nhỏ, khuấy đều tay cho đến khi hạt gạo có màu sậm và hương thơm. Lấy 2-3 thìa trà gạo này hãm trong nước sôi trong 10 phút, lọc bỏ bã để lấy nước uống thay thế nước lọc hàng ngày khoảng 2 lít trong vòng 1 tuần. Kết quả cho thấy da trở nên đẹp hơn và hệ tiêu hoá hoạt động tốt hơn.

3. Cơm gạo lứt, muối mè

Nấu cơm gạo lứt giống như nấu cơm trắng và thưởng thức cùng muối mè.

Những lưu ý khi dùng gạo lứt

Dù gạo lứt có nhiều vitamin và khoáng chất, nhưng nó không có đạm và chất béo. Tuy nhiên, không nên chỉ ăn gạo lứt muối mè trong thời gian dài mà không kết hợp với các loại thực phẩm khác, vì điều này có thể gây thiếu chất dinh dưỡng. Người dùng cũng cần chú ý.

Ngâm và vo gạo quá lâu sẽ dẫn đến giảm lượng vitamin B1.

Hãy chú ý nhai kỹ khi sử dụng loại cơm gạo này để tránh gây khó tiêu.

Gạo lứt là một thực phẩm có lợi cho sức khỏe, tuy nhiên nếu sử dụng không đúng cách, bạn có thể gặp tình trạng mệt mỏi và suy nhược cơ thể do thiếu dưỡng chất cần thiết. Vì mỗi người có cơ địa khác nhau, khi sử dụng gạo lứt trong thời gian dài, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo phù hợp.