Người già bị tiểu đường nên ăn gì, kiêng gì? Gợi ý thực đơn mẫu

Câu hỏi mà phần lớn người bị bệnh tiểu đường đã có thời gian thắc mắc là người già bị bệnh tiểu đường nên ăn gì, tránh gì. Người cao tuổi bị bệnh tiểu đường cần tiêu thụ thực phẩm ít tinh bột, có nhiều chất xơ để đảm bảo không gây tăng hay giảm đường huyết. Không chỉ cần đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn.

Tổng quan về bệnh tiểu đường

Nếu mức đường huyết tăng cao kéo dài mà không kiểm soát, tiểu đường là một bệnh lý rối loạn nội tiết mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tăng đường trong máu, theo thời gian sẽ gây ra các tổn thương nghiêm trọng đối với tim, mạch máu, mắt, thận và hệ thần kinh. (1)

Đái tháo đường loại 2 là phổ biến nhất, thường gặp ở người từ 45 tuổi trở lên, đặc biệt là người cao tuổi. Insulin là một hormone được tuyến tụy tiết ra có tác dụng làm giảm nồng độ đường trong máu bằng cách giúp đưa đường từ máu vào bên trong tế bào, tạo ra năng lượng cho hoạt động của tế bào. Bệnh xảy ra khi cơ thể có sự kháng cự với insulin hoặc không sản xuất đủ insulin.

Chế độ ăn uống rất quan trọng trong việc kiểm soát mức đường huyết ở người già, đặc biệt là những người mắc bệnh tiểu đường từ lâu. Bệnh tiểu đường gây ra nhiều vấn đề phức tạp và nguy hiểm, đặc biệt là ở người già.

Người già bị tiểu đường nên ăn gì?

Người mắc bệnh tiểu đường loại 1 và loại 2 có thể giảm mức đường HbA1C từ 1% – 1,9% và 0,3% – 2% tương ứng bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mức đường trong máu.

Các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm bao gồm: chất tinh bột, chất mỡ, chất đạm, vitamin, khoáng chất và nước. Dinh dưỡng là một chế độ ăn uống lành mạnh và cân đối giúp cơ thể nhận được các khoáng chất, vitamin và các chất cần thiết.

Hạn chế các món ăn có đường, nhiều tinh bột, giảm lượng calo, tránh các thực phẩm chứa nhiều cholesterol, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa. Người cao tuổi cần cung cấp nhiều chất dinh dưỡng nhưng khi cơ thể dần già đi, cơ thể sẽ có nhiều thay đổi, bao gồm cả nhu cầu về chất dinh dưỡng.

Do nhiều lý do như sống độc thân hoặc gặp khó khăn khi di chuyển, không thể tự nấu ăn, sử dụng nhiều loại thuốc làm thay đổi hương vị, cảm giác khô miệng và mất thèm ăn, không có đủ tiền để đầu tư vào thực phẩm đa dạng và lành mạnh, khó nhai và nuốt, người cao tuổi cũng gặp các vấn đề về ăn uống và biếng ăn. Không chỉ cần một chế độ dinh dưỡng khác nhau.

Dưới đây là một số quy tắc trong chế độ ăn dành cho người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường.

Cần gia tăng chất xơ và rau quả. Bên cạnh đó, khẩu phần ăn hàng ngày cần đảm bảo đầy đủ 3 nhóm chất dinh dưỡng quan trọng: protein (đạm), lipid (mỡ) và carbohydrate (chất bột đường). Không nên quá hạn chế mà. Trong đó:

1. Thực phẩm cung cấp tinh bột

Một khuyết điểm là việc loại bỏ hoàn toàn tinh bột trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường, vì chúng đóng vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho các tế bào hoạt động.

4 nhóm chất người bệnh vẫn tiêu thụ đủ là: chất đường, chất mỡ, chất protein, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, nhóm chất đường chỉ được tiêu thụ hạn chế, chỉ một lượng tối đa (khoảng cỡ nắm tay) trong bữa ăn.

Các thực phẩm phù hợp cho người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường bao gồm: khoai lang, gạo nâu, ngô, củ từ, đậu xanh, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt. Những thực phẩm này có tác động ít đến mức đường trong máu, giàu chất xơ và ít calo.

Đạt tổng số năng lượng khẩu phần từ 50% – 60% do chất bột cung cấp, người bệnh nên sử dụng các loại chất bột phức hợp dưới dạng các hạt và khoai củ với lượng đủ.

2. Thực phẩm cung cấp chất xơ

Cải xanh, bơ, củ cải đường, cà rốt là những loại rau giàu chất chất xơ. Bí đỏ non chứa chất chống oxi hóa và chất chất xơ có thể giúp ổn định đường huyết. Cần tây, rau diếp, rau mùi, cải xoăn, cải bina, rau thìa và bông cải xanh là các loại rau xanh chứa nhiều chất chất xơ, vitamin và khoáng chất, đồng thời có ít calo và tinh bột.

3. Thực phẩm cung cấp chất béo

Tỷ lệ năng lượng từ chất béo phải chiếm 25% tổng lượng năng lượng trong khẩu phần và không được vượt quá 30%. Người già bị tiểu đường nên sử dụng chất béo không bão hòa để giảm cholesterol trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, giảm độc tố từ axit béo tự do trong cơ thể, hỗ trợ hệ thần kinh và hormone, kiểm soát tình trạng viêm khớp, hấp thụ các vitamin như A, D, E, K.

Bao gồm: các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt điều, đậu hà lan, đậu phộng, đậu đỏ, mè, hạt hướng dương, quả bơ, quả hạch, cá thu, cá hồi, cá trích, cá mòi, các loại thực phẩm có chứa chất béo không no.

4. Thực phẩm cung cấp chất đạm

Lượng chất đạm cần đạt 0,8g/kg/ngày, năng lượng từ chất đạm cần chiếm 15%-20% tổng năng lượng khẩu phần.

5. Uống đủ nước

Cung cấp đủ lượng nước là 40mL/kg trọng lượng/ngày.

Người cao tuổi bị tiểu đường kiêng ăn gì?

Có thể tránh được những món ăn không tốt cho sức khỏe là quy tắc giúp người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường dưới đây.

Tránh xa các chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa để duy trì mức chất béo ở mức tối thiểu: đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, bơ thực vật, sữa tươi, phô mai, kem bánh quy giòn, mỡ động vật, dầu cọ, dầu dừa, bơ ca cao…

Giới hạn natri: dưới 2 gram natri mỗi ngày, hạn chế các thực phẩm đã đóng gói hoặc chế biến trước, các loại thịt chứa muối và rau muối thường chứa nhiều natri, hạn chế sử dụng các loại nước mắm khi ăn….

Không nên tiêu thụ miến. Hạn chế lượng gạo, mì, ngô, khoai. Tránh ăn đường đơn và các loại thực phẩm có nồng độ đường cao (bánh, kẹo, nước ngọt…). Giảm lượng chất bột đường trong khẩu phần ăn.

Không uống rượu bia, các loại thức uống có chứa cồn có nhiều calo và đường.

5 sai lầm thường gặp trong chế độ dinh dưỡng cho người già bị tiểu đường

Dưới đây là 5 lỗi phổ biến trong chế độ ăn uống cho người già bị tiểu đường.

Tinh chất hoặc đường có trong thực phẩm tự nhiên đóng vai trò quan trọng cho cơ thể, cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động. Vì vậy, người mắc bệnh tiểu đường không nên loại bỏ hoàn toàn tinh chất ra khỏi chế độ ăn. Hạn chế tuyệt đối tinh chất, trái cây có đường.

Tim mạch bị bệnh cao cơ cholesterol tăng gây nhiều quá ăn thịt đỏ nếu dịch miễn hệ cường tăng có đỏ thịt nhiều càng cơ thể cho tốt niệm quan có người nhiều: đỏ thịt nhiều Ăn.

Chất mỡ có tác dụng tích trữ và cung cấp năng lượng cho cơ thể, giúp hấp thụ một số vitamin tan trong dầu. Chế độ ăn loại bỏ chất mỡ, do vậy, người bệnh tiểu đường không nên loại bỏ hoàn toàn chất mỡ mà chuyển sang chất mỡ không bão hòa.

Đường (glucose) được có nhiều hình thức, nhiều người thường nghĩ rằng đường chỉ tồn tại trong thực phẩm có hương vị ngọt nhưng thực tế, đường cũng có nhiều trong các loại thực phẩm khác như: gạo, bánh mì, yến mạch, khoai tây, đậu, bánh snack, mỳ, bún, củ cải, mắm ớt, nước sốt cà chua, nước sốt đóng hộp…. Hiểu sai về đường.

Một số thực đơn tham khảo cho người cao tuổi bị đái tháo đường

Dưới đây là ý kiến về thực đơn 1 ngày cho người già mắc bệnh tiểu đường: Thực đơn ăn một ngày dành cho người già mắc bệnh tiểu đường không nên quá nghiêm ngặt, có thể linh hoạt thay thế các thực phẩm tương đương. Chế độ ăn dựa trên nguyên tắc bổ sung tinh bột ít calo, giàu chất xơ, protein từ thực vật hoặc động vật, ăn nhiều rau xanh, bổ sung chất béo tốt.

Bữa sáng phở bò: 100gram bánh phở, 40 gram thịt bò, 100gram rau cải xanh hấp, cần tây, rau mùi.

Ăn uống nhẹ: 200ml sữa không tạp chất.

Cơm, đậu luộc, chả lá lốt, cải xanh luộc, trái cây (2 chén cơm khoảng 100gram, 50gram thịt gà không mỡ, 60gram đậu chụm, 1 thìa dầu ăn 5ml, 200gram rau cải xanh. Bữa trưa:

Buổi tối: Cơm lưng 2 bát, cá trắm chiên 120 gram, thịt xay 30 gram, rau muống hấp 150 gram, quả mọng, dầu ăn 5ml.

Trong quá trình điều trị, người già mắc bệnh đái tháo đường nên ăn những gì, hạn chế những gì đóng một vai trò quan trọng. Các biến chứng về hệ thần kinh, tim mạch, thận là nguy cơ cao đối với người cao tuổi bị bệnh đái tháo đường. Vì vậy, bệnh nhân phải kiểm soát tốt mức đường trong máu và chế độ ăn uống, kết hợp với việc tập luyện thể lực phù hợp và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.