‘Nhiều vùng biển Việt Nam có cá mập, cá nhám’

“Cá tấn công người khi đi tắm biển/ Đề xuất thưởng bắt cá cắn người khi đi tắm biển, nhiều vùng biển khác của Việt Nam cũng có cá mập, cá nhám tuy nhiên đều thuộc loại không nguy hiểm. Các trường hợp tấn công người gần đây chỉ là hiếm hoi”, Phó Viện trưởng Hải dương học Nha Trang Võ Sĩ Tuấn trao đổi với VnExpress.

Vụ cá hung hãn tiến gần bờ, tấn công những người tắm biển ở Quy Nhơn, ông giải thích như thế nào từ góc nhìn chuyên gia?

Ở vùng biển Quy Nhơn thuộc họ cá nhám, có tên khoa học là Euselachii (hoặc Selachomorpha), chúng tôi nhận thấy cá loại này đã tấn công con người. Tuy nhiên, chúng tôi chưa xác định được loài cụ thể vì không có mẫu.

Rất gần, ở bên bờ biển Quy Nhơn có một phần tàu thuyền neo đậu trực tiếp trước bãi biển, bãi biển và khu vực neo đậu tàu thuyền đánh cá. Những tàu thuyền này hoạt động đã thải ra chất mùi hôi xuống biển, có thể kéo một số loại cá hung dữ đến gần bờ để tìm kiếm thức ăn.

Chúng tôi suy đoán là trong quá trình di chuyển, cá mập sai lầm mồi nên cắn vào tay, chân người tắm biển và hình thành thói quen. Hoặc khi người tắm biển va chạm, chúng sẽ đáp trả để tự bảo vệ là điều dễ hiểu. Tuy nhiên về nguyên tắc, cá khi nhìn thấy người đều sợ và thường tránh xa.

Phó Viện trưởng Hải dương học Nha Trang Võ Sĩ Tuấn (áo trắng bìa trái) trực tiếp ra bờ biển trao đổi với ngư dân về các vụ cá dữ tấn công người tắm biển Quy Nhơn. Ảnh: Minh Thảo

– Những vùng biển nào của Việt Nam khả năng có cá dữ vào gần bờ, để cảnh báo người tắm biển?

Bất ngờ chỉ là gần đây xảy ra tấn công trường hợp mọi người sợ và hiền đều thuộc vào nhóm cá, cá mập có ta nước biển vùng nhiều thì tự nhiên trở về.

Họ ngư dân Bình Định cho biết, họ vẫn thường xuyên săn bắt cá nhám bao gồm cá nhám xanh, cá nhám mập… Ở vùng biển Quy Nhơn. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có một dự án đầu tư nghiên cứu đầy đủ về phân bố của cá mập, cá nhám trên các vùng biển trong nước. Chỉ khi có sự cố xảy ra, ví dụ như đợt tấn công người lần này, mới tiến hành kiểm tra, tìm hiểu.

Có hướng dẫn gì ông khi chưa bắt được cá hung hăng cắn, người dân hoang mang lo lắng thậm chí không dám tắm biển?

Cần xác định thời điểm hiện tại để ngăn chặn, vì thời điểm này cá mập sẽ theo dòng nước vào gần bờ. Theo số liệu thống kê, các trường hợp tấn công người đã diễn ra vào thời điểm triều lên (buổi sáng và buổi tối). Vì vậy, trước tiên cần bắt và truy đuổi con cá gây ra những vụ tấn công gần đây.

Kịp thời có thể cứu người đi biển khi họ gặp vấn đề, trong tương lai, ngành chức năng thành phố Quy Nhơn cần tái cấu trúc lại khu đỗ tàu thuyền và xây dựng trạm cứu hộ tại bãi biển.

Lo lắng rời xa, khi cá nhìn thấy đông người. Không chỉ vậy, người đi tắm biển cũng cần cẩn trọng, nên đi theo nhóm để có thể giúp đỡ nhau trong trường hợp có tình huống không lường trước. Tuy nhiên, với những gì đã xảy ra gần đây thì thật sự người dân lo ngại khi đi tắm biển nhưng không cần hoảng sợ vì điều này chỉ xảy ra đột ngột, không thường xuyên.

Cá mập đáng sợ nhưng lại hiếm khi chủ động tấn công người. Ảnh: National Geographic

Với các bãi biển Việt Nam, hiệu quả của giải pháp trên như thế nào? Ở nước ngoài thường sử dụng lưới rào một khu vực vùng biển để ngăn chặn cá hung dữ.

Ví dụ tại Australia, khi mùa đông đến, người dân không thể đi tắm biển. Khi mùa hè đến, họ lại thường đi tắm biển. Các quốc gia khác cũng sử dụng phương pháp này vì vùng biển ở đó có nhiều cá mập hung dữ, khiến người tắm biển thường xuyên bị tấn công và có thể gặp nguy hiểm đến tính mạng. Trước khi đi tắm vào mùa hè, người ta thường làm sạch bãi biển để đuổi cá mập đi xa, sau đó họ sẽ giăng lưới quanh khu vực tắm để đảm bảo an toàn.

Đó là chưa đề cập đến phương án này sẽ rất tốn kém. Còn ở Việt Nam, nhưng đang “nóng” nhất hiện nay là thành phố Quy Nhơn, như tôi đã khẳng định, cá tấn công người chỉ là bất ngờ. Vì vậy, nếu nhắc đến việc sử dụng hàng rào để đảm bảo an toàn, chưa chắc đã hợp lý và cần thiết.

Minh Thảo.