Hậu quả nặng nề của việc đánh con là gì?

Hành vi đánh đập con cái là điều mà các bậc phụ huynh không nên thực hiện, bất kể tâm trạng của họ có đến đâu. Đôi khi, việc chăm sóc con cái có thể gây mệt mỏi cả về cơ thể lẫn tinh thần.

Niềm tin vào việc trừng phạt thân thể sẽ làm thay đổi hành vi của trẻ em và khuyến khích các em cư xử đúng đắn đã được chứng minh thông qua thống kê, cho thấy khoảng 80% trẻ em trên thế giới đã từng bị đánh đòn. Tuy nhiên, quan điểm này không được xác nhận bởi khoa học. Thông tin từ khảo sát trên 160.927 trẻ em cho thấy rằng việc đánh đòn sẽ có tác động không tốt đến hành vi của trẻ. Thay vào đó, sử dụng lời nói để điều chỉnh hành vi sẽ mang lại hiệu quả lâu dài.

Giáo sư và chủ tịch khoa Tâm lý học tại Đại học Southern Methodist, Tiến sĩ George W. Holden, tác giả của cuốn Parenting: A Dynamic Perspective cho biết rằng, đã có rất nhiều nghiên cứu và hầu như tất cả đều phát hiện ra những hậu quả tiêu cực đáng kể liên quan đến việc trừng phạt bằng thân thể. Đôi khi, cha mẹ phải sử dụng biện pháp khác thay vì đánh đòn con cái, và không phải lúc nào họ cũng là người xấu.

Có thể các bậc cha mẹ sẽ đánh một cái nhẹ vào tay con sau khi nổi giận, đó có thể là lời mắng mỏ hoặc la hét với con trong thời điểm mà cha mẹ rất thất vọng và căng thẳng. Hành vi giáo dục này không phải là mới vì theo viện Brookings, Mỹ, vào năm 2012, hơn 70% người Mỹ đồng tình rằng: “Đôi khi cần phải có các biện pháp giáo dục nghiêm khắc đối với trẻ em”. Cuộc sống khó khăn, căng thẳng có thể dẫn đến việc các bậc cha mẹ bị căng thẳng và đưa ra những phương pháp giáo dục bất ngờ.

Một số phụ huynh đánh đập con cái vì tin rằng đó là phương thức kỷ luật hiệu quả, theo chuyên gia Holden. Ông cho biết: “Có thể họ đã từng bị cha mẹ đánh đập. Vì thế, họ nghĩ rằng đó là cách đúng đắn để kỷ luật. Đánh đập thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.”

Hầu hết các phụ huynh không mong muốn phải đánh đập con cái của mình. Tuy nhiên, ngay cả khi họ tán thành với hành động này, thì họ vẫn thực hiện nó vì bị tức giận và kích động.

Theo Giáo sư nghiên cứu tâm lý học Alan E. Kazdin tại Đại học Yale, Mỹ, việc cha mẹ trừng phạt con vì cảm thấy thất vọng khi những điều họ đã dạy con không đạt được kết quả như mong đợi có thể làm căng thẳng tình hình gia đình. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh này không nhất thiết cho rằng việc trừng phạt có hiệu quả và thường hối hận sau đó.

Khi đứa trẻ phạm phải sai lầm, mắc lỗi, bạn không cần phải thể hiện sự tức giận bằng cách đánh đập vì điều đó không mang lại hiệu quả. Thay vào đó, hãy học cách kiểm soát cảm xúc của mình để tránh gây hại cho sức khỏe. Tóm lại, đó là cách để giúp trẻ em học hỏi và trưởng thành.

Có tác dụng gì khi đánh con?

Cho rằng dùng cách phạt bằng cách đánh không phải là một hình thức kỷ luật có hiệu quả được chấp nhận bởi đa số các chuyên gia. Những tuyên bố này có thể được hỗ trợ bởi các nghiên cứu tâm lý và Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ đã ra quyết định chống lại việc áp dụng hình thức phạt bằng cách đánh trẻ em.

Trong năm 2016, Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc điều tra và kết quả cho thấy phần lớn các chuyên gia nhi khoa Hoa Kỳ không ủng hộ việc sử dụng hình phạt thể xác. Trong tổng số 787 chuyên gia nhi khoa được tham gia khảo sát, chỉ có 6% chuyên gia có thái độ tán thành đối với việc đánh đòn trẻ em.

Việc đánh trẻ không hiệu quả bởi nó chỉ giải quyết được tạm thời vấn đề và không thay đổi được hành vi của trẻ. Tại sao lại như vậy?

Theo Tiến sĩ Kazdin, việc sử dụng bạo lực với trẻ em có thể khiến chúng giật mình và dừng lại, nhưng không giúp chúng hiểu được hành vi đúng và còn có thể tái diễn trong tương lai. Theo ông, việc này không ngăn chặn được hành vi sai lầm của trẻ và chỉ khiến chúng tập trung vào nỗi đau của việc bị đánh thay vì tập trung vào việc sửa sai.

Bà Elizabeth, một trợ lý giáo sư tại trường Công tác Xã hội của Đại học Michigan ở Mỹ, đồng ý rằng nếu trẻ em bị đánh, chúng sẽ ngừng ngay lập tức, nhưng không ngừng hành động đó trong tương lai. Bà cho rằng khi mọi người nói rằng việc đánh có hiệu quả, có thể họ đang vừa đánh con vừa làm thêm những việc khác với con của họ.

Tác động của việc đánh đập đối với trẻ em như thế nào?

Phản đối hành vi đánh đòn con cái, Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến khích các phụ huynh áp dụng những chiến lược kỷ luật hiệu quả như thường xuyên tôn vinh những hành vi tích cực của con và trở thành một mẫu hình cho những hành vi tốt.

Tuy rằng cách đánh đòn có thể là biểu hiện của sự thất vọng, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay với nhiều áp lực đối với các bậc phụ huynh, nhưng việc này có thể gây ra nhiều tổn thương hơn cho con bạn.

Những năng lực liên quan đến nhận thức bao gồm khả năng ghi nhớ, tư duy sáng tạo và sự độc lập. Việc đánh đập trẻ em có thể gây tổn thương cho sự phát triển của chúng, đặc biệt là khả năng nhận thức của trẻ nhỏ.

Tiến sĩ Michael Merzenich, một chuyên gia về thần kinh và giáo sư danh dự tại Đại học California, San Francisco, Mỹ, đã thành lập BrainHQ – một công ty cung cấp các bài tập rèn luyện trí não nhằm cải thiện hiệu suất nhận thức. Theo ông, áp lực khi bị đánh giá cao có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc và làm chậm quá trình phản ứng của trẻ.

Việc đánh con có thể dẫn đến một hiện tượng ngược sinh học đáng lo ngại. Theo Dan Siegel, một bác sĩ tâm thần người Mỹ đồng tác giả của cuốn sách No-Drama Discipline, khi đánh đập con cái của mình, cha mẹ đang dạy cho chúng cách tìm kiếm tình yêu và sự quan tâm từ những người đã gây tổn thương cho chúng, điều này không phải là mong muốn của bất kỳ phụ huynh nào.

Việc đánh trẻ em gây ra nhiều hậu quả tiêu cực liên quan đến tâm lý, tình cảm và hành vi. Phó giáo sư Robert Larzelere, tiến sĩ người Mỹ chuyên về phát triển con người và khoa học gia đình, cảnh báo rằng việc sử dụng bạo lực trong trạng thái thất vọng sẽ truyền đạt thông điệp rằng: “Nếu bạn thất vọng, bạn có thể chỉ trích bất kỳ ai mà bạn tức giận”. Những trẻ em bị đánh có thể hành vi bạo lực và đánh người khác khi cảm thấy tức giận hoặc khó chịu. Họ cũng có khả năng cao sẽ trở nên bạo lực khi lớn lên và có gia đình riêng, đánh đòn con cái của mình.

Tăng khả năng gặp phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo lắng khi bạn đánh con. Sử dụng chất kích thích trái phép và hoàn thành học tập kém tại trường học cũng là những hậu quả có thể xảy ra đối với trẻ em trong tương lai khi bị đánh.

Theo Tiến sĩ Holden, hành vi đánh đập trẻ em có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển trí não của chúng. Nếu phụ huynh dùng roi để trừng phạt, đây có thể dẫn đến mối quan hệ không tốt với con cái do chúng sợ hãi và không tin tưởng bố mẹ.

Làm sao để tránh đánh trẻ?

Theo chuyên gia, cha mẹ có thể áp dụng nhiều phương pháp để ngăn chặn việc đánh đòn con cái. Việc học cách quản lý cảm xúc của mình là điều vô cùng quan trọng.

Khi bạn bực tức, não của bạn sẽ hoạt động rất mạnh trong khoảng thời gian từ 1-3 phút, theo tiến sĩ Merzenich. Điều đơn giản nhất mà bạn có thể làm là cố gắng để cơn bực tức này trôi qua. Hãy phát triển thói quen này vì điều đó có thể thay đổi mọi thứ. Nó ảnh hưởng đến hạch hạnh nhân nằm ở tâm của não (phần não liên quan đến cảm xúc và hành vi). Bạn có thể tự rèn luyện khả năng kiểm soát và vượt qua cơn giận dữ.

Để tránh việc hành hạ con cái, bạn cần tìm hiểu nguyên nhân gây ra phản ứng của mình. Chúng có thể phản ứng ngẫu nhiên do kinh nghiệm thời thơ ấu hoặc do hành vi của cha mẹ, khi họ tức giận.

Một suy nghĩ khác là tìm cách để giữ bình tĩnh. Tiến sĩ Merzenich đề xuất các phụ huynh thực hành ngồi thiền và khuyến khích con em cùng tham gia để tăng cường sự kết nối và giảm căng thẳng, giúp trẻ học được nhận thức về suy nghĩ và cảm xúc của mình, từ đó có thể điều chỉnh chúng tốt hơn.

Tìm cách giảm bớt áp lực trong cuộc sống nếu đó là nguyên nhân khiến bạn căng thẳng và giận dữ với con cái. Ví dụ, bạn có thể chia sẻ khó khăn với người đồng hành và đề nghị họ cùng hợp tác với bạn trong việc chăm sóc con cái và quản lý gia đình. Bạn cũng có thể yêu cầu con cái đóng góp nhiều hơn cho gia đình.

Anita Bhatia, phó giám đốc điều hành Tổ chức Bình đẳng giới và Trao quyền cho Phụ nữ, khuyên rằng phụ nữ nên yêu cầu bạn đời chung tay chịu trách nhiệm bình đẳng với việc chăm sóc con cái và gia đình. Bên cạnh đó, bà cũng nhấn mạnh rằng đại dịch Covid-19 đã gây ra tác động lớn đến các bà mẹ, khiến cho công việc gia đình không được trả lương tăng lên đáng kể.

Theo Bhatia, các người mẹ hiện nay đang gặp phải nhiều thử thách và thường không được sự công nhận đầy đủ về vấn đề sức khỏe tâm thần trong xã hội. Nếu bạn là một người mẹ đơn thân, hãy xin giúp đỡ từ người thân hoặc bạn bè. Ngoài ra, bạn cũng có thể dựa vào con cái để có thêm sự hỗ trợ.

Cần làm gì khi đã vô tình đánh trúng con?

Đừng quá bận tâm nếu bạn đã vô tình đánh con của mình. Có nhiều phương pháp để bạn thay đổi tình trạng một cách tích cực.

Hãy công nhận hành động của bạn trước hết. Các chuyên gia đề nghị nên can đảm công nhận những hành vi không đúng đã diễn ra để sửa chữa mối quan hệ với con cái của phụ huynh.

Hãy đảm nhận trách nhiệm về những việc bạn đã thực hiện, mỗi lần đánh đòn vào con đều là hành động đáng suy ngẫm. Thành thật thừa nhận về những sự việc đã xảy ra với con bạn và động viên chúng. Tiến sĩ Siegel đã phát biểu như vậy.

Thẩm phán Siegel đã đưa ra gợi ý rằng chúng ta nên khởi đầu bằng việc tương tác với con của mình và hỏi về tình trạng cảm xúc của chúng. Tiếp theo, chúng ta nên ôm con và thể hiện sự liên kết với chúng, tạo cho con cảm giác thư thái.

Khi trò chuyện với con, Trina Greene Brown – tác giả, nhà hoạt động và sáng lập Parenting for Liberation, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ cho các gia đình da màu – khuyên chúng ta nên nhận ra rằng hành động của cha/mẹ đã gây tổn thương đến cảm xúc của con. Do đó, chúng ta nên xin lỗi và đề xuất thỏa thuận để gia đình ta có thể cư xử với nhau một cách tốt hơn trong tương lai.

Bằng cách tự chịu trách nhiệm về hành vi của mình, Greene Brown cho hay thêm rằng cha mẹ đã dạy con không chỉ tự chịu trách nhiệm về hành vi của mình mà còn dạy cách để người khác có trách nhiệm với chính bản thân họ.

Những hậu quả không tốt của việc trừng phạt trẻ em:

Trẻ em có thể phát triển hành vi bạo lực và chống đối xã hội.

Có nguy cơ lớn hơn về các vấn đề sức khỏe tâm lý.

Tăng khả năng sử dụng chất kích thích một cách lạm dụng trong tương lai.

Trẻ em có thể có kết quả học tập thấp tại trường học.

Tác động đến sự phát triển nhận thức.

Tăng khả năng gặp phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe thể chất.

Tương tác tình cảm giữa bố mẹ và con cái bị đứt đoạn.

Con cháu của phụ mẫu vẫn tuân thủ quy tắc mặc dù không phải bị hình phạt theo như lời nói của Tiến sĩ Gershoff. Ông cho rằng hành vi hình phạt và quy tắc không có quan hệ gì với nhau, và giáo dục con cháu bằng những phương pháp khác là phương pháp tốt nhất. Dù một số phụ huynh có thể cho rằng hình phạt là một hình thức kỷ luật, nhưng theo quan điểm của ông Gershoff, đó chỉ là cách trừng phạt, không phải cách giáo dục.

Áp dụng các chiến lược kỷ luật tích cực phù hợp với giai đoạn phát triển của trẻ rất quan trọng. Ví dụ, khi hướng dẫn trẻ mới biết đi, tiến sĩ Holden khuyên nên ngăn chúng khỏi hành động tiêu cực hoặc cố gắng ngăn chặn nó từ đầu.

Bố mẹ nên luôn động viên và khen ngợi con, sửa đổi hành vi và thể hiện tình cảm để tương tác với con. Những hành vi không tốt sẽ được giải quyết bằng những biện pháp nhẹ nhàng và ngắn gọn (như tạm ngừng hoặc loại bỏ các đặc quyền mà con từng có). Bố mẹ cũng cần khuyến khích con giao tiếp trung thực với cha mẹ và giải thích chi tiết cho con về lý do tại sao hành vi không tốt không được chấp nhận, theo Tiến sĩ Kazdin.

Các lời khuyên này đã được chấp thuận bởi Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ. Họ khuyên rằng nên áp dụng các biện pháp kỷ luật tốt, ví dụ như tăng cường sự tích cực của con cái trong các hành vi đúng đắn, xác định rõ giới hạn cho con, chuyển hướng và đưa ra các yêu cầu cụ thể với con cái trong tương lai.

Theo báo Dân trí.