IQ là gì? So sánh sự khác biệt giữa chỉ số IQ và EQ? – JobsGO Blog

IQ là một trong những chỉ số rất phổ biến hiện nay, được dùng để làm thước đo cho trí tuệ, sự thông minh của con người. Vậy hiểu cụ thể chỉ số IQ là gì? Cách xác định IQ ra sao? Tầm quan trọng của nó như thế nào và có khác gì chỉ số EQ? Cùng JobsGO tìm hiểu và giải đáp những thắc mắc trên bạn nhé.

1. Tìm hiểu chung về chỉ số IQ

Trước khi biết cách xác định chỉ số IQ, các bạn sẽ cần nắm rõ được IQ là gì hay chỉ số IQ trung bình của người Việt Nam là bao nhiêu?

1.1 Chỉ số IQ là gì?

Chỉ số IQ là gì? IQ là viết tắt của cụm từ “Intelligence Quotient” – chỉ số thông minh của não bộ con người. Đây được xem là thước đo khả năng xử lý thông tin, tình huống, phản biện hay sự nhạy bén trong suy nghĩ của con người. Những người sở hữu chỉ số IQ càng cao thì khả năng phản xạ, phân tích thông tin càng tốt.

Thuật ngữ “chỉ số thông minh” lần đầu tiên được đặt ra vào năm 1912 bởi nhà tâm lý học người Đức, William Stern. Thuật ngữ này liên quan đến các bài kiểm tra trí thông minh được phát triển bởi các nhà tâm lý học Alfred Binet và Theodore Simon, người muốn xác định các sinh viên cần trợ giúp đặc biệt với chương trình giảng dạy ở trường.

Theo khoa học, thuật ngữ “chỉ số thông minh” thường đề cập đến cái mà chúng ta gọi là trí thông minh hoặc nhận thức. Còn trong cuốn sách về trí thông minh của mình, giáo sư Rising và Drenth (2007) đã trả lời cho câu hỏi “trí thông minh là gì?” bằng cách sử dụng định nghĩa sau: “trí thông minh là toàn bộ khả năng nhận thức hoặc trí tuệ cần có để có được kiến thức và sử dụng kiến thức đó một cách tốt để giải quyết các vấn đề có mục tiêu và cấu trúc được mô tả tốt”.

Trong ngôn ngữ thông thường, người ta có thể nói rằng trí thông minh đề cập đến việc bạn thông minh, giỏi như thế nào? Mặc dù ban đầu nó được gọi là thang đo trí thông minh, được phát triển bởi nhà tâm lý học người Pháp (Alfred Binet) để đo lường khả năng tinh thần ở trẻ em. Nhưng giờ đây nó được sử dụng cùng với một số thang đo khác và được coi là một chỉ số chung về trí thông minh.

1.2 Chỉ số IQ bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số IQ của một người có thể được tính bằng cách cho người đó làm bài kiểm tra trí thông minh. Bài kiểm tra IQ có điểm trung bình là 100 điểm và độ lệch chuẩn là 15 điểm.

Độ lệch chuẩn này có nghĩa là gì? Điều đó có nghĩa là 68% dân số đạt chỉ số IQ trong khoảng 85-115. Và 95% dân số có điểm IQ trong khoảng 70-130.

Thực tế, điểm chỉ số thông minh có thể thay đổi, rất khó để có được IQ chính xác hoàn toàn. Hãy nhớ rằng, có nhiều yếu tố bên ngoài có thể tác động tiêu cực đến điểm số của bạn. Chẳng hạn, nếu bạn cảm thấy không khỏe vào thời điểm bạn làm bài kiểm tra, bạn bị phân tâm bởi một điều gì đó, điểm số của bạn có thể thấp hơn thực tế.

Ngoài ra, IQ cũng không phải tất cả khả năng của con người trong cuộc sống. IQ không thể đo lường được những thứ như khả năng thủ công, tài năng âm nhạc và hàng loạt khả năng khác có thể dẫn đến các thành công khác nhau trong cuộc sống.

Tuy vậy, điểm số của bạn trong các bài test IQ là dấu hiệu khá chính xác về khả năng suy luận, lý luận và giải quyết các vấn đề thường có trong nhiều giai đoạn của cuộc đời bạn.

1.3 Chỉ số IQ trung bình của người Việt Nam

Theo thang điểm SD15 của bài IQ Test quốc tế, chỉ số IQ trung bình của người Việt Nam ở mức 96, cao hơn hầu hết các quốc gia trong khu vực (chỉ sau chỉ số IQ của người Singapore là 103) và cao hơn mức bình quân của khu vực Đông Nam Á.

Cũng trong bài viết này, chỉ số IQ của người Malaysia và người Brunei đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á với mức điểm 92. Tiếp đến là Lào, Indonesia, Campuchia với chỉ số IQ ở mức 89. Đứng cuối trong danh sách là Philippines và Myanmar với mức điểm 86.

2. Tầm quan trọng của IQ với con người

IQ là một chỉ số thể hiện khả năng tư duy của con người. Mà hơn hết, tư duy lại chính là kỹ năng rất cần thiết chúng ta cần phải có. Bạn có thể áp dụng chỉ số IQ của bản thân vào công việc, cuộc sống để phân tích, giải quyết các vấn đề nhanh chóng, hiệu quả.

Chỉ số IQ cũng đóng vai trò quyết định phần nào đến sự thành công của mỗi con người. Một người có chỉ số IQ cao sẽ dễ dàng đạt thành tựu, thăng tiến trong sự nghiệp. Bên cạnh đó, những người có IQ cao cũng khỏe mạnh, cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc hơn bởi họ biết điều gì là tốt cho bản thân mình.

Ngoài ra, theo một khảo sát, IQ còn liên quan đến mối quan hệ, hạnh phúc hôn nhân. Khi vợ chồng có chỉ số IQ tương đương nhau, họ sẽ trở nên hòa hợp hơn.

Như vậy, có thể khẳng định, chỉ số IQ rất quan trọng đối với cuộc sống của con người.

3. Kiểm tra và đo lường chỉ số IQ

3.1 Cách xác định chỉ số IQ

Hiện nay, công cụ tốt nhất để đo chỉ số IQ chính là thực hiện bài test đặc thù. Bài test này sẽ giúp kiểm tra khả năng tư duy của não bộ nhanh chóng nhất.

Có nhiều dạng câu hỏi IQ khác nhau như là test hình ảnh, logic, số học,… Các bài này đều hướng tới mục đích nghiên cứu, khám phá khả năng ghi nhớ, xử lý vấn đề và tốc độ xử lý thông tin của mỗi người.

Theo kết quả từ các bài kiểm tra IQ phổ biến hiện nay, trí thông minh được xếp loại như sau:

• Chỉ số IQ từ dưới 85, thuộc loại thấp (tỉ lệ 16%).
• Chỉ số IQ từ 85-115, thuộc loại bình thường (tỉ lệ 68%).
• Chỉ số IQ từ 115-130, thuộc loại thông minh (tỉ lệ 14%).
• Chỉ số IQ từ 130-145, thuộc loại rất thông minh (tỉ lệ 2%).
• Chỉ số IQ từ 145 trở đi, thiên tài hoặc cận thiên tài (tỉ lệ 0.1%).

Một số bài test chỉ số IQ mà các bạn có thể tham khảo là:

• Bài test Wechsler
• Bài test Wechsler
• Bài test trí tuệ Stanford-Binet
• Bài test Kaufman
• Hệ thống đánh giá nhận thức
• Bài test khả năng khác biệt
• Bài test của Woodcock-Johnson về khả năng nhận thức

3.2 Thang đo WAIS IV để đo IQ

Có nhiều cách để kiểm tra IQ nhưng hầu hết các bài kiểm tra liên quan đến một số vấn đề phải được giải quyết trong khung thời gian đã định trước, dưới sự giám sát. Các lĩnh vực được kiểm tra bao gồm kiến ​​thức bằng lời nói, tốc độ nhận thức, trí nhớ ngắn hạn và hình dung không gian.

Bài kiểm tra IQ tiêu chuẩn hóa phổ biến nhất được sử dụng hiện nay là WAIS IV với 10 tiểu nghiệm, 4 chỉ số chính:

• Chỉ số hiểu lời nói (hình thành các khái niệm ngôn ngữ, suy luận ngôn ngữ, kiến thức cá nhân thu nhận được từ môi trường) với các tiểu test: so sánh, vốn từ và thông tin.
• Chỉ số suy luận chi giác (xử lý không gian, tích hợp vận động- thị giác) với 3 tiểu test: ghép hình, tư duy ma trận, bài tập thị giác.
• Trí nhớ hoạt động (năng lực trí nhớ, suy luận ngôn ngữ) với 2 tiêu test: nhớ dãy số và số học.
• Chỉ số tốc độ xử lý (đo tốc độ của sự điều phối tâm vận động mắt tay) với 2 tiểu test: mã hóa và tìm ký hiệu.

4. Những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số IQ

Chỉ số IQ được quyết định bởi nhiều yếu tố khác nhau như:

• Di truyền: bố mẹ có chỉ số IQ cao thì con cái cũng sẽ được thừa hưởng chỉ số tương tự. Không chỉ vậy, chỉ số này cũng bị ảnh hưởng bởi những người có cùng huyết thống.
• Phương pháp giáo dục: theo nghiên cứu, khi trẻ chưa trưởng thành thì bộ não chưa hoàn thiện. Khi đó, chúng ta hoàn toàn có thể giáo dục, giúp trẻ phát triển chỉ số IQ tốt hơn.
• Chế độ ăn uống: những người thường ăn cơm với rau củ sẽ giúp chỉ số IQ tăng lên 38% so với lúc nhỏ. Còn những người chỉ ăn thịt sẽ có chỉ số IQ thấp hơn 15% so với trước. Ngoài ra, bữa sáng đầy đủ dinh dưỡng (protein, carbohydrate, nguyên tố vi lượng và các vitamin có tác dụng tốt cho bộ não) cũng sẽ giúp cho chỉ số IQ được tăng lên.
• Trọng lượng cơ thể: những người có cân năng cao hơn 20% so với thông thường thì sẽ có khả năng tiếp thu, thị giác hay thính giác, chỉ số IQ kém hơn. Hoặc những người bị suy dinh dưỡng cũng khiến chỉ số IQ giảm xuống.
• Chế độ luyện tập: việc luyện tập thể dục thể thao thường xuyên sẽ giúp chỉ số IQ tăng lên.
• Môi trường xung quanh: những người sống trong hoàn cảnh thiếu thốn về tinh thần thường có chỉ số IQ thấp hơn người bình thường.

5. Cách để cải thiện chỉ số IQ

Dựa theo những yếu tố ảnh hưởng trên, JobsGO đưa ra cho các bạn một số cách để cải thiện chỉ số IQ như sau:

• Ăn uống đúng giờ, đầy đủ chất: thói quen này không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp chỉ số IQ tăng cao.
• Bổ sung vitamin D: đây là chất dinh dưỡng rất cần thiết bởi vitamin D có sự chuyển hóa ở vùng hải mã và tiểu não, khu vực này liên quan đến việc tiếp nhận, xử lý thông tin. Vitamin D cũng giúp phục hồi chức năng não cho những người lớn tuổi.
• Bổ sung dầu cá: Dầu cá có trong cá hồi, cá thu, cá mòi,…, giúp tăng đề kháng của cơ thể và phát triển IQ tốt.
• Luyện tập thể dục, thể thao: các bài tập yoga, gym,… không chỉ giúp cơ thể săn chắc mà trí não cũng được giải tỏa áp lực. Khi não bộ thoải mái thì chắc chắn IQ cũng sẽ tăng lên.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc: điều này rất tốt cho sức khỏe, cơ thể sẽ không bị mệt mỏi, uể oải. Khi đó, trí nhớ sẽ được tăng cường, IQ cũng tăng lên.
• Tập hít thở sâu: đây là cách để bạn giảm bớt stress và tăng chỉ số IQ.
• Học thêm ngoại ngữ mới: việc học này giúp bạn trở nên thông minh hơn, não bộ sẽ phải hoạt động để ghi nhớ ngôn ngữ đó. Vì thế, chỉ số IQ cũng sẽ tăng.
• Tập chơi nhạc cụ: khi chơi các nhạc cụ như piano, guitar, organ,… thì não bộ của bạn sẽ hoạt động nhanh nhạy hơn.
• Chơi các trò chơi ô chữ, giải đố: các trò chơi này sẽ giúp kích thích não bộ, bạn sẽ phải vận dụng tối đa tư duy logic để tìm ra đáp án.

6. So sánh chỉ số IQ và EQ

6.1 Phân biệt IQ và EQ

IQ và EQ đều là thước đo chỉ số của con người. Vì vậy mà nhiều người thường bị nhầm lẫn. Trong bài viết này, JobsGO sẽ giúp phân biệt chỉ số IQ và EQ.

Tiêu chí so sánh Chỉ số IQ Chỉ số EQ Khái niệm Là chỉ số thông minh của con người. Là chỉ số cảm xúc của con người. Đặc trưng Đề cập đến lối tư duy, trí tuệ, khả năng nhận thức. Đề cập đến khả năng tưởng tượng, sáng tạo, điều tiết cảm xúc, kỹ năng giao tiếp xã hội. Dấu hiệu nhận biết Người có chỉ số IQ cao thường:

• Suy nghĩ, tư duy rất logic khi giải quyết vấn đề.
• Khả năng lập kế hoạch tốt, chi tiết, rõ ràng.
• Có nhiều ý tưởng sáng tạo, thú vị, hiểu được những ý tưởng trừu tượng.
• Khả năng học hỏi, thích nghi tốt.
• Khả năng phản biện, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, thông minh.

Người có chỉ số EQ cao thường:

• Có khả năng điều chỉnh cảm xúc bản thân tốt.
• Biết cách kiểm soát cảm xúc, hành vi phù hợp trong tình huống tiêu cực.
• Có khả năng thấu hiểu, cảm thông, đồng cảm với mọi người.
• Khả năng giao tiếp xã hội tốt.
• Khả năng vượt qua những cám dỗ tốt.

Công việc phù hợp Nhà khoa học, bác học, nghiên cứu toán học, lập trình viên, kỹ sư, bác sĩ,… Nhà văn, nhà triết học, giáo sư, tiến sĩ, quản lý nhân sự, bác sĩ tâm lý,…

6.2 IQ và EQ cái nào quan trọng hơn?

Rất khó để chia tách 2 chỉ số IQ, EQ và cả 2 đều đóng vai trò rất quan trọng đối với con người. Để trở thành người thành công, chúng ta sẽ cần đến 80% EQ và 20% IQ. Chỉ số IQ cao sẽ hỗ trợ cho quá trình tư duy, tính toán. Còn chỉ số EQ cao sẽ giúp chúng ta biết cách làm chủ cảm xúc, bình tĩnh trong các tình huống.

Khi đi xin việc, nếu bạn sở hữu chỉ số IQ cao thì sẽ dễ dàng chinh phục nhà tuyển dụng. Tuy nhiên, để làm việc lâu dài, khả năng thăng tiến cao thì bạn còn cần đến chỉ số EQ.

Do đó, không thể đưa ra khẳng định IQ hay EQ quan trọng hơn. Muốn trở thành một phiên bản tốt nhất, thành công trong sự nghiệp, cuộc sống, bạn cần biết cân bằng, tư duy đúng khi nào nên vận dụng các chỉ số này.

7. Các chỉ số khác liên quan đến IQ

Bên cạnh chỉ số IQ, có một số khái niệm khác mà bạn cũng cần biết, bao gồm EQ, SI, SQ, PQ, AQ, CQ và MQ.

7.1 EQ là gì?

EQ (Emotional intelligence) – chỉ số trí tuệ cảm xúc là khái niệm được sử dụng để mô tả về khả năng nhận thức, đánh giá và quản lý cảm xúc của cá nhân và của người khác.

Giống như chỉ số IQ, chỉ số EQ cũng có thể dự đoán bằng các bài kiểm tra. Đối với nhiều người, trí tuệ cảm xúc quan trọng hơn trí thông minh trong việc đạt được các thành công trong sự nghiệp và cuộc sống. Đặc biệt, EQ có ảnh hưởng lớn đến thành công của những người làm trong lĩnh vực bán hàng, dịch vụ khách hàng,…

7.2 SI là gì?

SI (Social intelligence) – trí thông minh xã hội là những kiến thức chủ yếu có được thông qua học tập. SI khác với IQ – trí thông minh liên quan chủ yếu đến yếu tố di truyền.

SI phát triển từ kinh nghiệm của bản thân, được học hỏi từ thành công và các thất bại trong các thiết lập xã hội.

7.3 SQ là gì?

SQ (Spiritual Quotient) được biết đến với tên gọi trí thông minh tâm linh. Mặc dù được gọi là trí thông minh tâm linh, nhưng SQ không liên quan đến vấn đề tôn giáo. Nó liên quan đến phần não bộ cho phép chúng ta hy vọng, mơ ước, hình dung và kết nối chúng ta với mục đích của chúng ta trong cuộc sống.

Nó là yếu tố kích hoạt trí thông minh của chúng ta, lôi kéo chúng ta tìm kiếm ý nghĩa về một điều tốt đẹp hơn bằng cách phân biệt giữa thiện và ác.

SQ là trí thông minh làm chúng ta trở lên toàn vẹn. Đó là trí thông minh của tâm hồn, trí thông minh của bản ngã sâu thẳm.

7.4 PQ là gì?

PQ (Passion Quotient) – chỉ số say mê là một thuật ngữ mới được tác giả Virender Kapoor sáng tạo ra để đề cập đến nhiệt huyết, niềm đam mê của con người với một thứ gì đó.

7.5 AQ là gì?

AQ (Adversity Quotient) – chỉ số biểu thị khả năng vượt qua nghịch cảnh, bất hạnh,… được biết đến với tên gọi ngắn gọn là chỉ số vượt khó.

Chỉ số vượt khó là điểm số đo lường khả năng của một người đối phó với nghịch cảnh trong cuộc sống của người đó. Do đó, nó cũng được các nhà khoa học gọi với tên gọi là khả năng phục hồi. Thuật ngữ này được Paul Stoltz đưa ra vào năm 1997 trong cuốn sách “Adversity Quotient”.

7.6 CQ là gì?

CQ (Cultural Quotient)- trí tuệ văn hóa là một chỉ số được công nhận trên toàn cầu được sử dụng để đánh giá về khả năng liên hệ và làm việc hiệu quả giữa một người với những người đến từ nền văn hóa khác.

Thuật ngữ này vượt xa các quan niệm về sự nhạy cảm, nhận thức văn hóa hiện có. Với trí thông minh văn hóa, bạn sẽ biết cách sử dụng chiến lược khác biệt văn hóa để đưa ra những giải pháp sáng tạo hơn.

7.7 MQ là gì?

MQ (Moral Quotient)- chỉ số đạo được sử dụng để đánh giá các kỹ năng riêng tư, xã hội, tình cảm, đạo đức và những kỹ năng tạo nên tính cách, hành vi đạo đức của con người. Những kỹ năng này vô cùng cần thiết giúp bạn đối phó với các áp lực và làm việc đúng.

Hi vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn đọc hiểu rõ chỉ số IQ là gì cùng những vấn đề liên quan đến chỉ số này. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về IQ, các bạn hãy để lại bình luận, JobsGO sẽ giúp giải đáp nhanh nhất.