Bài 7: Hằng số trong C – DNMTechs – Share and store technology knowledge

Hằng số (Constant ) liên quan tới các giá trị cố định mà chương trình không thể thay đổi và chúng được gọi là literals. Hằng là một kiểu dữ liệu thay thế cho Literal, còn Literal thể hiện chính nó. Trong ví dụ: const PI = 3.14 thì Constant ở đây là PI, còn Literal là 3.14.

Hằng số có thể là bất kỳ kiểu dữ liệu cơ bản nào trong C++, và có thể được phân chia thành giá trị hằng số nguyên, hằng số thực, hằng ký tự, hằng chuỗi và Boolean literal (tạm dịch: hằng logic). Ngoài ra, Hằng được đối xử giống như các biến thông thường, ngoại trừ việc giá trị của chúng là không thể thay đổi sau khi định nghĩa.

1. Khai báo hằng số trong C++

Để khiến một biến trong C++ trở thành một hằng số, bạn chỉ cần đặt từ khóa const trước hoặc sau kiểu dữ liệu của biến. Ví dụ:

const float gravity = 9.8; int const my_constant = 123;

Lưu ý: Bạn phải khởi tạo giá trị cho biến hằng số mỗi khi định nghĩa chúng.

Định nghĩa một hằng số không có giá trị khởi tạo sẽ phát sinh lỗi khi biên dịch chương trình.

#include <iostream> using namespace std; #define CHIEUDAI 10 #define CHIEURONG 5 #define NEWLINE ‘n’ int main() { int dientich; dientich = CHIEUDAI * CHIEURONG; cout << dientich; cout << NEWLINE; return 0; }

2. Hằng số nguyên trong C++

Hằng số nguyên có thể là decimal (cơ số 10), octal (cơ số 8) hay hexadecimal (cơ số 16). Giá trị có tiền tố (prefix) là 0 cho octal, là 0x hay 0X cho hexadecimal và không có gì cho decimal.

Một hằng số nguyên cũng có các hậu tố (suffix) U hay L thể hiện kiểu unsigned hay long. Hậu tố có thể là chữ hoa hoặc chữ thường và có thể trong bất kỳ thứ tự nào.

Ví dụ về các hằng số nguyên:

212 // Hop le 215u // Hop le 0xFeeL // Hop le 048 // Khong hop le: 8 khong phai la mot ky so trong he octal 032UU // Khong hop le: hau to (suffix) khong the bi lap

Dưới đây là các kiểu hằng số nguyên đa dạng:

85 // Hang so dang decimal 0213 // Hang so dang octal 0x4b // Hang so dang hexadecimal 30 // Hang so dang so nguyen (int) 30u // Hang so dang so nguyen khong dau (unsigned int) 30l // Hang so dang long 30ul // Hang so dang unsigned long

3. Hằng số thực trong C++

Một hằng số thực bao gồm phần nguyên (integer part), dấu chấm thập phân (decimal point), phần lẻ (fraction part) và phần mũ (exponent part). Chúng ta có thể biểu diễn hằng số thực theo dạng decimal hay dạng mũ.

Khi thể hiện dạng decimal phải bao gồm dấu chấm thập phân, phần mũ hoặc cả hai. Khi thể hiện dạng mũ phải gồm phần nguyên, phần lẻ hoặc cả hai. Dạng mũ đi kèm với kí tự E hoặc e.

Xét các ví dụ sau:

3.14159 // Hop le 314159E-5L // Hop le 510E // Khong hop le: pham mu (exponent) con thieu 210f // Khong hop le: khong co phan thap pha decimal hoac phan mu exponent .e55 // Khong hop le: thieu phan nguyen integer hoac phan fraction

4. Boolean literal trong C++

Có hai kiểu Boolean literal và chúng là một phần của các từ khóa C/C++:

• Giá trị true
• Và giá trị false

Bạn không nên đồng nhất giá trị true với 1 và giá trị false với 0.

5. Hằng ký tự trong C++

Các hằng kí tự trong C++ mở đầu và kết thúc bởi dấu nháy đơn. Nếu hằng ký tự bắt đầu với L (ví dụ L’x’) thì nó là kiểu wchar_t. Nếu không thì, nó là hằng ký tự kiểu char, ví dụ như ‘x’.

Hằng kí tự có thể là một kí tự (như ‘X’), một escape sequence (như ‘t’) hay một kí tự mở rộng (như ‘u02c0′).

Một số kí tự trong C++ khi được đứng trước bởi dấu thì chúng sẽ mang một ý nghĩa đặc biệt như bắt đầu dòng mới ‘n’ hay tạo một tab ‘t’. Chúng được biết như là escape sequence (dãy thoát). Bảng dưới đây thể hiện một số mã escape sequence phổ biến:

Escape sequence Ý nghĩa \ Ký tự ’ Ký tự ‘ ” Ký tự “ ? Ký tự ? a Alert hoặc bell b Backspace f Form feed n Newline r Carriage return t tab ngang v tab dọc ooo Số hệ cơ số 8 của một tới 3 chữ số xhh . . . Số hệ cơ số 16 của một hoặc nhiều chữ số