Chơi hụi cũng giống như vay tín chấp trả góp ở cả hai vị trí: người trả góp và người cho vay trả góp. Thật vậy, khi hốt hụi thì bạn là người trả góp còn khi chưa hốt hụi thì bạn là người cho vay trả góp. Bởi thế mới có người chơi hụi lời còn người chơi hụi lỗ. Phần tiền lỗ của người này sẽ chuyển thành tiền lời của người khác. Xét về góc độ tài chính, đây là cuộc chơi có tổng bằng 0. Tuy nhiên khi mở rộng ra, bạn có thể thấy chơi hụi mang rất nhiều ý nghĩa tốt đẹp.
Đầu tiên, hãy tìm hiểu khái quát về cách chơi hụi. Lấy ví dụ: • Một dây hụi 1 triệu gồm 20 người chơi trong vòng 20 tháng, mỗi tháng sẽ đăng hụi cho một người. Chủ hụi là người chịu trách nhiệm gom hụi với lợi ích là 2% số tiền đăng hụi hàng tháng. • Tháng đầu tiên, vào ngày khui hụi, thành viên nào muốn hốt hụi sẽ ghi giá mình muốn hốt vào tấm giấy nhỏ rồi chủ hụi sẽ mở giấy ra so sánh tất cả mức giá. Giá cao nhất sẽ được hốt hụi. Ví dụ, 200k. • 19 người kia sẽ đóng hụi mỗi người 1 triệu – 200k còn lại 800k cho chủ hụi. Sau khi gom đủ 15tr200, chủ hụi sẽ đăng hụi cho người trúng hụi. Dĩ nhiên vì được hốt hụi, nên người trúng hụi không cần đóng hụi làm gì. Để trả công cho chủ hụi, người hốt hụi sẽ đưa 2% x 15tr200 là 304k cho chủ hụi. • Từ đó về sau, người đóng hụi phải đóng 1 triệu cho 19 tháng còn lại. Tính ra số tiền họ đóng là 19 triệu, số tiền nhận được là 15tr200. Như vậy họ lỗ mất 3tr800k tương ứng 200k cho 19 người. • Lãi suất tính ra là 28%/năm quy ra 2,3% tháng. Mức này bằng 1/2 mức phổ biến 5% và cao hơn một chút lãi suất cho vay tín chấp trả góp của các ngân hàng. Các tổ chức tài chính khác thì không tính đến vì họ có mức lãi suất dao động tới 60% năm.
¤ Tháng thứ hai, người tiếp theo hốt hụi với giá khui hụi vẫn là 200k cho tiện phân tích và so sánh ¤ Chủ hụi sẽ gom: 1 triệu từ người hốt hụi tháng đầu – hay còn gọi là hụi chết, tiếp đến là 18 người còn sống với 18 x 800k = 14tr400k. Tổng là 15tr400k. Dĩ nhiên, người hốt hụi không cần đóng hụi rồi. ¤ Từ tháng thứ ba về sau, người này sẽ đóng đủ 1 triệu cho 18 kỳ còn lại. Tính ra họ đóng: 800k tháng đầu tiên + 18 triệu = 18tr800k. Như vậy họ lỗ 3tr400k, lý ra phải lỗ 3tr600k ứng với 200k cho 18 người còn lại, nhưng do họ đã lời 200k từ người hốt hụi đầu tiên, đóng 800k tháng đầu rồi nhận về 1tr tháng này. Nên phần lỗ giảm mất 200k từ 3tr600k còn 3tr400k. ¤ Lãi suất chỉ bắt đầu chạy sau ngày họ hốt hụi, nên chúng ta sẽ không tính 800k họ đóng và 1 triệu họ nhận về. Chúng ta ghi nhận họ lời 200k sau tháng đầu tiên. ¤ Vậy lãi suất của 14tr400k tiền hốt hụi sau 18 tháng đóng hụi 1 triệu mỗi tháng là 29.5% quy ra 2.45% tháng. Con số này cao hơn tháng đầu tiên nhưng thực tế hốt hụi tháng thứ 2 ít lỗ hơn tháng thứ nhất 200k. Hãy tiếp tục phân tích xem bài toán này dẫn chúng ta tới đâu.
• Tháng thứ ba, vẫn hốt hụi ở giá 200k • Chủ hụi sẽ gom: 2 triệu từ hai hụi chết, tiếp đến là 17 người còn sống với 17 x 800k = 13tr600k. Tổng 15tr600k. Bạn có thể thấy sau mỗi tháng, số tiền hốt được tăng thêm 200k. • Từ tháng thứ tư về sau, người hốt hụi sẽ đóng 1 triệu cho 17 tháng còn lại. Tổng họ đóng: 800k x 2 của hai tháng đầu + 17 triệu = 18tr600k. Bạn có thể thấy, số tiền phải đóng giảm 200k sau mỗi tháng. • Như vậy họ lỗ 3tr. Tổng hai mức tăng giảm trên mang đến kết quả lỗ giảm 400k qua mỗi tháng. • Lãi suất hiện tại của số tiền 13tr600k góp 17 tháng với 1 triệu mỗi tháng là 31.2%. Con số % thua lỗ cao dần qua hàng tháng nhưng thực tế thì số thua lỗ đã bị giảm bớt ngay từ đầu. Kiểu như lời trước lỗ sau vậy.
¤ Xét đến tháng thứ 19, người thứ 19 sẽ hốt hụi ở giá 200k ¤ Số tiền hốt được: 18 triệu từ 18 người đã hốt rồi, tiếp đến là 1 người còn sống với 800k. Tổng 18tr800k. Người hốt hụi không đóng hụi tháng này nên không tính vào. ¤ Số tiền họ đóng: 1 triệu cho người cuối cùng và 800k x 18 tháng vừa qua. Tổng: 15tr400k. Như vậy, thay vì lỗ khi hốt các tháng đầu, người hốt áp cuối sẽ lời được 3tr400k, bằng mức thua lỗ của người hốt thứ hai. ¤ Lãi suất của hốt 800k trong vòng 1 tháng đóng lại 1tr là 300% năm tương ứng với 25% tháng. Quả thực là con số điên rồ và thiếu chính xác vì không bao hàm được lợi nhuận thực tế trước khi góp hụi.
• Xét đến tháng cuối cùng, người thứ 20 chả cần kêu giá vì chỉ còn mình họ • Số tiền hốt được: 19 x 1 triệu = 19 triệu. • Số tiền họ đóng: 19 x 800k = 15tr200k. • Vậy họ lời được 3tr800k, bằng với mức lỗ của người hốt đầu tiên.
Như vậy, rõ ràng đây là cuộc chơi có tổng bằng 0 khi lời hụi của người này đến từ lỗ hụi của người khác. Thêm nữa, bắt đầu từ tháng thứ hai các con số % hoàn toàn không phản ánh đúng thực tế vì nó không thể bao hàm số lợi nhuận có được trước đó. Bằng chứng trong khi % lãi suất ngày càng tăng thì số tiền thua lỗ thực tế lại ngày càng giảm, tiến tới 0 và trở thành lời. So với bài toán trả góp thì đây là bài toán phức tạp gấp đôi vì nó bao gồm cả hai chiều: người đi vay và người cho vay. Khi chưa hốt hụi, họ là người cho vay và thu được lợi nhuận. Sau khi hốt hụi, họ lại trở thành người đi vay và chịu thua lỗ do tiền lãi. Càng hốt gần đầu thì càng thua lỗ, càng hốt gần cuối thì càng lời, còn hốt khoảng giữa sẽ hòa vốn. Hơn nữa, thua lỗ hay lợi nhuận của mỗi người không đến ngay lập tức. Nếu có lời, tiền lời hụi chỉ đến khi bạn hốt xong. Còn nếu có lỗ, thì bạn có thời gian rất dài để phân bổ khoản lỗ ấy. Chính vì các lý do trên, tạm thời không thể áp dụng cách tính lãi suất chính xác vào bài toán chơi hụi này được. Có chăng bạn có thể phỏng đoán tỷ lệ thua lỗ hay lợi nhuận từ con số tổng quát mà thôi. Như tháng thứ 2, bạn lỗ 3tr400k so với tổng số tiền bạn đóng là 18tr800k, quy đơn giản ra lỗ 18% trong 18 tháng, tương đương 1% tháng. Còn tại tháng thứ 19, bạn lời 3tr400k so với số tiền bạn đóng là 15tr400k, quy đơn giản ra lời 22% tương đương hơn 1% tháng. Tóm lại đây là bài toán phức tạp, nên chúng ta cứ chấp nhận diễn giải theo số tiền lỗ hay lời thực tế, còn tỷ lệ % cứ mặc định ở quanh 2% cho tháng đầu tiên và giảm dần theo từng tháng.
Một lưu ý nữa là diễn biến chơi hụi thực tế rất khác nhau, sẽ có những dây hụi 2 triệu 10 triệu 50 triệu hay tiền tỷ với số lượng người chơi từ 30 người, 20 người, 10 người hay thấp hơn. Cũng có những mức hốt hụi khác nhau ở mỗi dây hụi, ở mỗi tháng và ở mỗi địa phương. Nên tóm lại, hoàn toàn không thể có con số % chính xác đại diện cho hình thức làm ăn này. Bởi thực tế người trong cuộc chả quan tâm mấy đến các con số %, cái họ để tâm là việc chơi hụi có giúp họ đạt được mục đích ban đầu hay không. Mời bạn tìm hiểu về phần này ở bài tiếp theo nhé!
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!