Công thức tính pH và hướng dẫn giải bài tập về độ pH
Chủ đề hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu về độ PH và các công thức tính pH. Như các em đã biết, pH là chỉ số đo độ hoạt động của các ion H+ trong dung dịch, vì vậy là độ axít hay bazơ của nó. Các dung dịch nước có giá trị pH < 7 được coi là có tính axít, trong khi các giá trị pH > 7 được coi là có tính kiềm. Để xác định được độ pH, chúng ta cùng tham khảo qua một số công thức tính pH trong bài viết dưới đây.
Phân loại bài tập tính pH
+ Tính giá trị pH của dung dịch
+ Pha trộn dung dịch
Dạng 1: Tính giá trị pH của dung dịch
Phương pháp giải
+ Tính pH của dung dịch axit: Xác định nồng độ mol/l của ion H+ trong dung dịch ở trạng thái cân bằng pH=-lg([H+])
+Tính pH của dung dịch bazơ: Xác định nồng độ mol/l của ion OH- trong dung dịch ở trạng thái cân bằng [H+] pH, hoặc pH = 14-pOH= 14+lg([OH-]).
Ví dụ: Cho dung dịch A là một hỗn hợp: H2SO4 2*10^(-4) M và HCl 6*10^(-4)M Cho dung dịch B là một hỗn hợp: NaOH 3.10-4M và Ca(OH)2 3,5.10-4M
a) Tính pH của dung dịch A và dung dịch B
b) Trộn 300ml dung dịch A với 200ml dung dịch B được dung dịch C. Tính pH của dung dịch C.
Lời giải
a) Ta có nồng độ H+ trong A: [H+] = 2 * 2*10^(-4) + 6*10^(-4) = 0,001M = 10^(-3) => pH = 3
Ta có nồng độ OH- trong B: [OH-] = 3*10^(-4) + 2 * 3,5*10^(-4) = 0,001M = 10^(-3) => pOH = 3 => pH = 14 – 3 =11
[OH-] trong B: 3.10-4 + 2.3,5.10-4 = 10-3 mol pOH = 3 ® pH =11
b) Trong 300ml dung dịch A có số mol H+ là:
n = CM * V = 0,3 * 0,001 mol
Trong 200 ml dung dịch B có số mol OH- là:
n = CM * V = 0,2* 0,001 mol
Dung dịch C có: V = 0,5 lít; số mol H+ = 0,3 * 0,001 – 0,2* 0,001 = 10^(-4) mol
Một số bài toán áp dụng
Ví dụ 1: Tính pH của dung dịch CH3COOH 0,1 M ở 250C . Biết KCHCOOH = 1,8. 10-5
Giải.
Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = – (logKa + logCa ) = – (log1,8. 10-5 + log0,1 ) = 2,87
Ví dụ 2: Tính pH của dung dịch HCOOH 0,46 % ( D = 1 g/ml ). Cho độ điện li của HCOOH trong dung dịch là = 2 %
Giải
Ta có : CM = = = 0,1 M
Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = – log (Ca ) = – log (.0,1 ) = 2,7
Ví dụ 3: Tính pH của dung dịch NH3 0,1 M . Cho KNH = 1,75. 10-5
pH = 14 + (logKb + logCb ) = 14 + (log1,75. 10-5 + log0,1 ) = 11,13
Ví dụ 4:( KB 2009). Tính pH của dung dịch CH3COOH 0,1 M và CH3COONa 0,1 M ở 250C. Biết KCHCOOH = 1,75. 10-5, bỏ qua sự điện li của H2O.
Giải.
Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = – (logKa + log) = – (log1,75. 10-5 + log) = 4,76
Ví dụ 5:( CHUYÊN-VINH LẦN 3-2011). Cho hỗn hợp gồm CH3COOH 0,05 M và CH3COONa 0,05 M ở 250C. Biết KCHCOOH = 1,8. 10-5 , bỏ qua sự điện li của H2O.
Vậy pH của dung dịch ở 250C là :
A. 5,12 B. 4,85 C. 4,74 D. 4,31
Giải.
Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = – (logKa + log) = – (log1,8. 10-5 + log) = 4,74 => C đúng.
Ví dụ 6: (CHUYÊN-VINH LẦN 2-2011). Cho hỗn hợp đung dịch X gồm HF 0,1 M và NaF 0,1 M ở 250C. Biết KHF = 6,8. 10-4 , bỏ qua sự điện li của H2O.
Vậy pH của dung dịch ở 250C là :
A. 4,25 B. 1,58 C. 3,17 D. 3,46
Giải.
Cách 1: Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = – (logKa + log) = – (log6,8. 10-4 + log) = 3,17 => C đúng.
Cách 2: Giải thông thường xem có mất nhiều thời gian hơn không nhé,
Ptpư HF <=> H+ + F- KHF = 6,8. 10-4 Ban đầu 0,1 0 0,1 pư x x X Cân bằng 0,1-x X 0,1+x
Ta có
=> C đúng.
Ví dụ 7: Dung dịch CH3COOH 0,1 M. có độ điện ly α =1% .Vậy pH của dung dịch ở 250C là :
A. 4,2 B. 3 C. 3,17 D. 2
Giải.
Áp dụng công thức giải nhanh.
pH = -log(α.Caxit) = -log(0,01.0,1) = 3 => B đúng.
Ví dụ 8: Dung dịch chứa 3,00 gam CH3COOH trong 250ml dung dịch .Biết MCH3COOH=60,05. Ka=10-4,75. Vậy pH của dung dịch ở 250C là :
A. 4,2 B. 2,4 C. 3,4 D. 2,7
Giải.
Tính toán bình thường ta được dung dịch có nồng độ là 0,2 M
Áp dụng công thức giải nhanh => D đúng
Xem thêm:
- Cách viết phương trình điện li.
- Giải bài tập Ancol.
Chúng ta vừa tìm hiểu xong một số dạng bài thường gặp trong bài toán tính độ pH. Đặc biệt là công thức tính độ pH theo phương pháp tính nhanh, giúp chúng ta giải quyết những bài tập chắc nghiệm nhanh chóng và chính xác nhất. Ngoài ra, còn có một số ví dụ minh họa và những câu trắc nghiệm của các trường chuyên, nhằm định hướng những cái nhìn xa hơn và chuẩn bị tư tưởng cho những câu hỏi thi, nhất là trong kì thi trung học phổ thông quốc gia. Chúc các em học tập thật tốt!
Đăng bởi: THPT Lê Hồng Phong
Chuyên mục: Giáo dục
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!