Thiên tai là gì? Những thảm họa thiên nhiên nổi bật hiện nay

1. Thiên tai là gì và nguyên nhân gây nên thiên tai

1.1. Giải đáp câu hỏi: Thiên tai là gì?

Thiên tai hay còn gọi là thảm họa thiên nhiên, là những hiệu ứng mà tự nhiên đem đến cho con người như động đất, lũ lụt, hạn hán, dịch bệnh, núi lửa, bão, sóng thần,… gây ảnh hưởng xấu đến đời sống con người, môi trường và gây thiệt hại về kinh tế, tài chính của con người.

Đôi lúc, thiên tai còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng con người. Lấy ví dụ điển hình như dịch bệnh Covid-19 hiện nay cũng là một dạng thiên tai gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự sống của con người, gây nên báo động toàn cầu. Vào thời điểm hiện tại, dịch bệnh Covid-19 đã lấy đi tính mạng của hơn 5 triệu con người và khiến hơn 256 triệu người nhiễm bệnh. Do đó, đây chính là một dạng thảm họa gây báo động trên toàn thế giới.

1.2. Nguyên nhân dẫn đến thiên tai là gì?

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên thiên tai. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến sự thay đổi của thời tiết trong khí quyển như lượng mưa, nhiệt độ, áp suất trong khí quyển, gió,… Những thay đổi đột ngột trong thời tiết sẽ gây nên các hiện tượng như lốc xoáy, bão, sóng lạnh hoặc nóng,…

Nguyên nhân thứ hai có thể kể đến thiên tai là con người. Con người tuy không đóng vai trò là nguyên nhân trực tiếp, nhưng là nguyên nhân gián tiếp tác động đến môi trường, bầu khí quyển như xả rác bừa bãi, tàn phá rừng, săn bắt động vật bừa bãi,… gây nên hiệu ứng nhà kính và tình trạng ô nhiễm môi trường. Từ đó, những nguyên nhân này khiến các thiên tai như lũ lụt, hạn hán, hỏa hoạn,… xảy ra.

Nguyên nhân thứ ba có thể kể đến là do địa mạo. Địa mạo khiến thiên tai xảy ra khi gây nên chuyển động của các mạng kiến tạo và tác động đến lớp vỏ, lớp phủ của Trái Đất khiến thiên tai xảy đến như sóng thần, động đất, núi lửa phun trào.

Thứ tư là nguyên nhân sinh học khiến hệ sinh thái trong tự nhiên bị mất cân bằng, dẫn đến sinh vật gây bệnh phát triển hoặc tạo nên những vật trung gian truyền bệnh. Do đó, sự phát triển của vi rút và vi khuẩn gây nên dịch bệnh, đại dịch như: Sốt xuất huyết, sốt rét, Covid-19, SARS, AIDS,…

Nguyên nhân cuối cùng là do các không gian bên ngoài tác động đến hành tinh mà chúng ta đang sinh sống. Các thiên thạch rơi hoặc ca tiểu hành tinh “đi lạc” khiến Trái Đất của chúng ta thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

2. Tổng hợp các loại thiên tai thường thấy hiện nay

Có rất nhiều thảm họa thiên nhiên, tuy nhiên trong mục dưới đây, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn những thảm họa thường xuyên xảy ra và gây ảnh hưởng đến con người nhất.

2.1. Những thảm họa do thiên nhiên gây ra

2.1.1. Thảm họa do động đất

Thiên tai hay thảm họa do động đất bắt nguồn từ sự chuyển động bất ngờ của vỏ Trái Đất. Động đất có thể xảy ra tùy theo định mức và có thể bắt nguồn từ vỏ Trái Đất hoặc sâu trong lòng Trái Đất. Thường thì thảm họa do động đất gây nên không quá ảnh hưởng đến con người. Con người có thể phòng tránh động đất bằng cách xây dựng lại hệ thống nhà cửa, sử dụng các cảnh báo sớm để phòng tránh và sơ tán kịp thời.

Ví dụ: Ở Trung Quốc vào ngày 12 tháng 5 năm 2008, xảy ra một trận động đất ở Tứ Xuyên với cường độ là 7.9 độ, khiến 61,150 người thiệt mạng.

2.1.2. Thiên tai do núi lửa phun trào

Phun trào núi lửa là một thảm họa bởi gây ra do sức nổ của núi lửa hoặc đất đá rơi xuống và hiệu ứng diễn ra sau một vụ phun trào núi lửa, ảnh hưởng đến đời sống con người. Những vật liệu đá siêu nóng từ vụ phun trào núi lửa gọi là dung nham.

Dung nham có thể xuất hiện theo nhiều hình thức như dính keo hoặc dễ dàng vỡ vụn. Những dung nham này sẽ phá hủy tất cả những gì mà nó gặp phải bao gồm nhà cửa, công trình, cây cối.

Sau khi dung nham nguội sẽ hình thành tro núi lửa, gọi là tro nguội. Tro nguội sẽ tạo thành hình đám mây và rơi xuống những khu vực xung quanh. Khi tro trộn với nước sẽ hình thành khối vật liệu cứng như bê tông. Khi số lượng tro này tích tụ dần gây ảnh hưởng sức khỏe nếu con người hít phải hoặc có thể gây sụp đổ mái nhà nếu tích tụ quá nhiều. Trong tro núi lửa có chứa thủy tinh khiến các thiết bị chuyển động bị mài mòn.

Ngoài ra còn có hiện tượng siêu núi lửa là những đám mây tro to lớn, gây nên thảm họa nguy hiểm cho toàn Trái Đất và khí hậu. Các dòng chảy nham tầng sẽ ảnh hưởng đến không khí bên trong khí quyển, trọng lượng của nó vô cùng nặng và khiến những thứ nó gặp phải đều bị đốt cháy.

2.2. Thảm họa do nước – Lũ lụt

Lụt thường gặp tại những nơi có nhiều nước như sông, hồ sau đó gây ngập cho một vùng đất. Lụt có thể là hiện tượng ngập úng do nước biển dâng bất ngờ do bão hoặc do thủy triều dâng lên.

Lụt có thể do mưa lớn làm vỡ đê hoặc có hiện tượng ngập úng, dòng chảy bị ứ đọng. Đôi khi lụt có thể là do hiện tượng tuyết tan hoặc giáng thủy, khiến cho đồng ruộng, làng mạc, thành phố chìm trong biển nước.

Ví dụ: Vào năm 2000, trận lụt lịch sử tại nước Mozambique khiến gần như toàn bộ nước này chìm trong nước nước 3 tuần, đất nước bị tàn phá và hàng nghìn người chết.

2.3. Thiên tai do thời tiết

Thiên tai do thời tiết bao gồm bão, hạn hán, gió nóng, vòi rồng, bão tuyết,…

Trong đó, bão còn được gọi là bão nhiệt đới, thường xuất hiện ở nước ta vào mùa mưa, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhà cửa, cây cối, hoa màu. Vào năm 2005 tại Gulf Coast ở Hoa Kỳ đã xuất hiện một cơn bão là Bão Katrina tàn phá khu vực của nước này.

Hạn hán cũng được xem là một loại thiên tai gây ảnh hưởng xấu cho con người. Nước là một tài nguyên không thể thiếu đối với con người, gia súc và hoa màu. Vì vậy bạn tưởng tượng nếu không có mưa trong một thời gian dài, bạn sẽ sống thế nào? Hiện tượng thiếu nước trong một thời gian dài có thể khiến con người, cây cối và gia súc thiệt mạng. Ví dụ điển hình là tại Trung Quốc vào năm 2006, nước này đã xảy ra một trận hạn hán tồi tệ khiến 8 triệu người và 7 triệu gia súc thiếu nguồn nước nghiêm trọng.

2.4. Thiên tai do dịch bệnh

Dịch bệnh là sự lây lan của những bệnh truyền nhiễm khiến số lượng người nhiễm bệnh tăng nhanh chóng trong thời gian ngắn. Dịch bệnh thường gây nên bởi vi rút từ những loài vật chủ, sự thay đổi di truyền trong các ổ bệnh, hay có thể bắt đầu từ những biến đổi do tác nhân gây bệnh hoặc vật chủ gây nên.

Những đợt dịch bệnh lớn xảy ra trên thế giới gồm có: Dịch cúm Châu Á, dịch cúm Tây Ban Nha, cúm Hồng Kông, SARS, cúm H1N1, COVID-19, sốt rét, sốt xuất huyết Ebola,… khiến hàng triệu người đã thiệt mạng và gây chấn động toàn thế giới.

Hy vọng qua bài viết này, quý độc giả đã biết được khái niệm thiên tai là gì và những thiên tai phổ biến hiện nay. Các cá nhân, tổ chức hay Nhà nước cần có biện pháp để chủ động phòng tránh kịp thời các thiên tai. Các biện pháp phòng chống thiên tai cần khoa học và kết hợp giữa các biện pháp truyền thống với công nghệ hiện đại. Ngoài ra, Nhà nước cũng cần thường xuyên tuyên truyền các kiến thức, thường xuyên kiểm tra về thiên tai, dịch bệnh để hạn chế những tình huống xấu xảy ra.