Các Loài Chim – Sylvan Learning Việt Nam

Chim là một loài động vật luôn tồn tại xung quanh chúng ta. Dưới đây là giáo án STEM môn Sinh học dành cho học sinh tiểu học, học sinh. Giúp các em tìm hiểu chi tiết về các loài chim, cũng như môi trường sống của chúng. Thông qua hoạt động đơn giản dưới đây, học sinh sẽ xây dựng một khối kiến thức bổ ích về loài chim, đồng thời sẽ giúp trẻ tăng khả năng khám phá mọi thứ xung quanh chúng.

Chuyên đề STEM: Sinh học

Cấp bậc: Tiểu học (Lớp 4-5)

Mục tiêu chính

Trong bài học này, học sinh sẽ được học những kiến ​​thức cơ bản về nhận dạng loài chim, tìm hiểu thêm môi trường sống khu vực ven sông, sự thích nghi của chúng đối với môi trường. Và đặc biệt thông qua hoạt động STEM, trẻ sẽ được làm quen và học cách sử dụng ống nhòm.

Kiến thức tích hợp

Tổng quan

Trên Thế giới, có khoảng mười nghìn loài chim đang sinh sống. Chim là một nhóm động vật có xương sống máu nóng, có đặc điểm là lông vũ, hàm không răng, đẻ trứng có vỏ cứng, tỷ lệ trao đổi chất cao, tim bốn ngăn và bộ xương chắc khỏe nhưng nhẹ.

Đôi cánh được tiến hóa từ chi trước, mang lại cho chim khả năng bay. Sự phát triển của chúng thay đổi tùy theo loài (các nhóm duy nhất được biết đến không có cánh là chim voi và chim moa đã tuyệt chủng).

Mặc dù quá trình tiến hóa sâu hơn đã dẫn đến việc mất khả năng bay ở một số loài chim, bao gồm chim ăn thịt, chim cánh cụt. Một số loài chim thuộc môi trường nước, đặc biệt là chim biển và một số loài chim nước, đã tiến hóa thêm để phù hợp với môi trường dưới nước.

Các loài chim cũng có tính xã hội, chúng giao tiếp bằng các tín hiệu hình ảnh và tiếng gọi. Nhiều loài chim quan trọng về mặt kinh tế như là thức ăn cho con người và nguyên liệu trong sản xuất, trong đó các loài chim đã thuần hóa và chưa thuần hóa là nguồn cung cấp trứng, thịt và lông quan trọng. Bên cạnh đó, có các loài chim như chim sơn ca, vẹt và các loài khác được xem như thú cưng và việc ngắm chim giải trí là một phần quan trọng của ngành du lịch sinh thái.

Phân loại các nhóm chim

Lớp chim được chia thành 3 nhóm: nhóm Chim chạy, nhóm Chim bơi và nhóm Chim bay.

Nhóm Chim chạy

• Đời sống: chim hoàn toàn không biết bay, thích nghi với tập tính chạy nhanh trên thảo nguyên và hoang mạch khô nóng.
• Đặc điểm cấu tạo: cánh ngắn, yếu, chân cao, to, khỏe, có 2 hoặc 3 ngón.
• Đa dạng: bộ Đà điểu gồm 7 loài, phân bố ở Châu Phi, Châu Mĩ và Châu Đại Dương.

Nhóm Chim bơi

• Đời sống: chim hoàn toàn không biết bay, đi lại trên cạn vụng về, thích nghi cao với đời sống bơi lội trong biển.
• Đặc điểm cấu tạo: Cánh dài, khỏe; Có lông nhỏ, ngắn và dày, không thấm nước; Chim có dáng đứng thẳng; Chân ngắn, 4 ngón và có màng bơi.
• Đa dạng: bộ Chim cánh cụt gồm 17 loài sống ở bờ biển Nam Bán Cầu.

Nhóm Chim bay

• Đời sống: gồm hầu hết những loài chim hiện nay, là những chim biết bay ở những mức độ khác nhau. Thích nghi với đời sống đặc biệt như bơi lội (vịt trời, mòng két), ăn thịt (chim ưng, cú), …
• Đặc điểm cấu tạo: cánh phát triển, chân có 4 ngón.
• Đa dạng: Nhóm chim bay chia làm 4 bộ là bộ Gà, bộ Ngỗng, bộ Chim ưng và bộ Cú.

Đặc điểm cấu tạo ngoài của mỗi bộ chim bay thích nghi với đời sống

Đặc điểm

Bộ Ngỗng

Bộ Gà

Bộ Chim ưng

Bộ Cú

Mỏ

Mỏ dài, rộng, dẹp, bờ mỏ có những tấm sừng ngang. Mỏ ngắn, khỏe Mỏ khỏe, quặp, sắc, nhọn Mỏ quặp nhưng nhỏ hơn

Cánh

Cánh không đặc sắc Cánh ngắn, tròn Cánh dài, khỏe Dài, phủ lông mềm

Chân

Chân ngắn, có màng bơi rộng nối liền 3 ngón trước. Chân to, móng cùn, con trống chân có cựa Chân to, khỏe có vuốt cong, sắc Chân to, khỏe có vuốt sắc

Đời sống

Bơi giỏi, bắt mồi dưới nước, đi lại vụng về trên cạn

Kiếm mồi bằng cách bới đất, ăn hạt, cỏ non, chân khớp, giun, thân mềm

Chuyên săn bắt mồi về ban ngày, bắt chim, gặm nhấm, gà, vịt Chuyên săn mồi về ban đêm, bắt chủ yếu gặm nhấm, bay nhẹ nhàng không gây tiếng động.

Đại diện

Vịt trời, mòng két

Gà, công

Cắt, chim ưng

Cú lợn, cú mèo

Hoạt động tìm hiểu về các loài chim

Hoạt động 1: Tìm hiểu về loài chim

Bước 1: Bạn cần hướng dẫn và cho học sinh có thời gian quan sát các loài chim. Sau đó, yêu cầu học sinh cần xác định các bộ phận của loài chim và tạo một danh sách các đặc điểm mà tất cả các loài chim đều có như:

• Lông vũ
• Đôi cánh
• Xương rỗng
• Đẻ trứng
• Máu nóng
• Mỏ

Bước 2: Học sinh sẽ cùng nhau thảo luận về mỏ chim và những loài chim khác nhau này có thể ăn gì dựa trên hình dạng và khả năng của mỏ của chúng. Mỗi loài chim có một chiếc lưỡi và mỏ khác nhau giúp chúng ăn dựa vào thức ăn có sẵn trong môi trường sống. Đây là một lý do tại sao việc bảo vệ một số môi trường sống của chúng là rất quan trọng.

Ví dụ:

• Diều hâu không thể hút mật hoa từ hoa và chim ruồi không thể ăn chuột. Mỗi loài chim này đều có những cách thích nghi đặc biệt để giúp chúng ăn mật hoa hoặc một con chuột.
• Chim ruồi có chiếc mỏ dài rỗng để bảo vệ lưỡi của nó khi nó thăm dò hoa để tìm mật hoa.
• Tương tự như các loài chim ăn thịt khác, diều hâu có một chiếc mỏ cong và sắc nhọn mà chúng có thể dùng để đâm và xé xác con mồi. Ngoài ra, chúng cũng có một chiếc răng nhỏ ở mỏ trên.
• Một con chim sẻ có mỏ rất ngắn, có hình nón đủ mạnh để phá vỡ các hạt và vỏ cứng.

Bước 3: Tiếp tục tổ chức một buổi thảo luận nhỏ về cách các loài chim tìm kiếm lưới thức ăn của vùng ven sông như thế nào.

Giải thích: Các loài chim ăn hạt, nhựa cây hoa và côn trùng sống trong vùng ven sông. Các vùng Riparian có xu hướng có nhiều thực vật, cây bụi và cây rụng lá hơn các khu rừng lá kim, do đó, cung cấp nhiều lựa chọn thực phẩm hơn.

Bước 4: Thực hiện hoạt động bằng cách cho học sinh vẽ một lưới thức ăn của vùng ven sông bao gồm cả các loài chim.

• Cho học sinh chia thành cặp hoặc đội.
• Chỉ định môi trường sống cho mỗi đội. Ví dụ: sa mạc khô nóng, có rắn độc; hoặc khu vực suối lạnh, ẩm ướt đóng băng qua mùa đông; hoặc một khu rừng mưa nhiệt đới, nóng nực với những ngọn núi lửa. Hãy sáng tạo vì môi trường sống của chúng không nhất thiết phải có thật.
• Bạn có thể nói rằng chim sẽ không di cư vì vậy chúng phải thích nghi và nhận được mọi thứ chúng cần từ môi trường sống này. Yêu cầu các nhóm tạo và vẽ “Nhóm các loài chim hoàn hảo” của họ, gắn nhãn các đặc điểm quan trọng giúp nó tồn tại trong môi trường sống độc đáo đó.

Lưu ý: Đây sẽ là những con chim mà học sinh thực hành nhìn bằng ống nhòm của họ.

Hoạt động 2: Quan sát các loài chim thông qua ống nhòm

Bước 1: Đầu tiên, bạn hãy hướng dẫn học sinh cách sử dụng ống nhòm cơ bản. Và sau đó phát ống nhòm cho học sinh và giúp học sinh thực hành sử dụng chúng để xem các loài chim trong bức vẽ “Nhóm các loài chim hoàn hảo” mà các học sinh vừa vẽ.

Bước 2: Bạn hãy dành một ít thời gian để các nhóm học sinh có thể xem và nghiên cứu các bản vẽ của nhau. Sau đó, giúp các nhóm học sinh thảo luận và chia sẻ các đặc tính cũng như môi trường sống của các loài chim mà họ vẽ.

Câu hỏi

1. Liệu một khu vực ven sông có phải là môi trường sống tốt nhất cho các loài chim của họ không? Tại sao hoặc tại sao không?
2. Nếu vùng ven sông không phải là môi trường sống tốt nhất, học sinh sẽ cần thêm những gì vào bản vẽ để biến nó thành môi trường sống tốt hơn?
3. Con người sẽ ảnh hưởng đến môi trường của loài chim như thế nào?
4. Điều gì sẽ xảy ra nếu các loài chim bị loại bỏ khỏi môi trường của chúng ta? Nó có ảnh hưởng đến chuỗi thức ăn của chúng ta không?

Tiêu chí đánh giá

• Học sinh có thể nhận dạng và phân loại các loài chim.
• Có hiểu biết về các đặc trưng của sinh vật như môi trường sống, đặc điểm nhận diện trên cơ thể…
• Tham gia sôi nổi và đưa ra ý kiến trong các cuộc hoạt động thảo luận về đặc điểm cũng như môi trường sống của từng loài chim.

Quan sát kết quả thực hành

Vào cuối hoạt động, các nhóm học sinh chia sẻ và nói về các bản vẽ của họ. Ngoài ra, hãy khuyến khích học sinh có thể tham khảo các loài chim khác để bổ sung cho bản vẽ của nhóm thêm phần phong phú và sinh động hơn.

Nói chung, các loài chim đều mang lại giá trị cho con người và những loài sinh vật khác. Về mặt xã hội và văn hóa, các loài chim bổ sung vào du lịch và giải trí, và chúng thường xuyên tham gia vào nghệ thuật, âm nhạc, văn học và lịch sử. Về mặt kinh tế, người ta sử dụng nhiều tiền vào săn bắn, các sự kiện du lịch và giải trí liên quan đến chim, cũng như bảo tồn và bảo vệ các loài chim.

Với hoạt động STEM về các loài chim trên đây, Sylvan Learning Việt Nam hi vọng các em học sinh sẽ có những phút giây vừa học vừa chơi đầy thú vị, cùng với đó, trẻ sẽ phát triển về khả năng tìm tòi, khám phá mọi thứ xung quanh thật tốt.