Phóng dật là gì , sống phóng dật là như nào ? – Tâm học

Phóng dật

Phóng dật là tâm buông lung theo duyên trần cảnh bên ngoài, hoặc dễ trôi theo những ảo tưởng ảo giác bên trong.

Phóng dật cũng chính là hướng ngoại tìm cầu lý tưởng cao siêu không thực tế nên đối nghịch với tinh tấn – thường trở về với thực tại thân tâm. Phóng dật thường đi với thất niệm, bất tại và không tỉnh giác biết mình hay không sáng suốt tỉnh thức. Do đó tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác nghĩa là thường trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thân tâm thì sẽ không còn phóng dật, thất niệm và mất tỉnh giác tự tri nữa.

Chân Không Diệu Hữu

Pháp là chân không mà cũng là diệu hữu, nên “có thì có tự mảy may, không thì cả thế gian này cũng không”. Hoặc”Thật tế lý địa bất thọ nhất trần, vạn hạnh môn trung bất xả nhất pháp” Vậy thì thật sự pháp có hay không đây? Được hỏi về điều này đức Phật dạy “Đối với pháp dù nói có, không, vừa có vừa không, không có không không đều không áp dụng được”. Bởi người chưa giác ngộ thì nói không nói có đều sai, người giác ngộ thì nói có nói không đều đúng.

… ngay tại đây và bây giờ có thấy ra sự thật như nó đang là (như thị) hay không mà thôi, còn nói có nói không cũng chỉ là lời nói rỗng không, vô bổ…

Cách tốt nhất để xả stress

Thư giãn buông xả là cách tốt nhất để xả stress hay căng thẳng. Căng thẳng có nhiều lý do, nếu biết lý do sự căng thẳng hiện tại là gì chỉ cần rút bỏ nguyên nhân ấy là được, giống như cơm sôi thì bớt lửa để khỏi trào vậy. Căng thẳng có thể do tham, do sân, do tâm tán loạn không tập trung được, do sợ hãi, lo lắng, do vội vàng, hấp tấp, do công việc bị dồn động, do đánh mất trật tự thời-vị-tính của pháp v.v… Vậy tùy nguyên nhân mà ứng xử cho thích hợp với tình huống của từng trạng thái căng thẳng.

Thầy Viên Minh

1 thí dụ khác

Một thời, Thế Tôn trú tại Sàvatthi. Rồi vua Pasenadi nước Kosala đi đến đảnh lễ, bạch Thế Tôn: Bạch Thế Tôn, có một pháp nào có thể đưa đến chứng đắc và tồn tại cả hai hạnh phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau?

Thưa Ðại vương, có một pháp có thể đưa đến chứng đắc và tồn tại cả hai hạnh phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau.

Bạch Thế Tôn, pháp ấy là gì?

Bất phóng dật, thưa Ðại vương, là một pháp có thể đưa đến chứng đắc và tồn tại cả hai hạnh phúc: hạnh phúc đời này và hạnh phúc đời sau.

Ai ước nguyện tuổi thọ/Không bệnh, có diệu sắc/Ðược sanh lên Thiên giới/Sanh các nhà quý tộc/Phải liên tục tăng thượng/Tinh tấn, không dừng nghỉ/Người hiền triết tán thán/Hạnh lành không phóng dật/Ðối với những người lành/Làm các hạnh công đức/Người hiền không phóng dật/Ðược cả hai lợi ích/Lợi ích trong đời này/Lợi ích cả đời sau/Kẻ anh hùng được gọi/Là bậc chơn hiền trí/Nếu biết nắm chụp lấy/Hạnh phúc cho chính mình. (ĐTKVN, Tương Ưng Bộ I, chương 3, phẩm 2, phần Không phóng dật [lược], VNCPHVN ấn hành, 1993, tr.194)

LỜI BÀN:

Phóng dật là lối sống buông thả, phóng túng theo dục vọng, không có tiết độ, không biết tự giới hạn và kiềm chế bản thân, nói nôm na là sống xả láng, không cần nghĩ đến ngày mai. Theo tuệ giác của Thế Tôn, chính sự phóng túng không biết dừng lại đúng lúc là nguyên nhân của mọi bất hạnh trong đời này và cả những đời sau.

Thì ra, những điều kiện để thiết lập hạnh phúc trong đời sống vốn ở trong tầm tay của mọi người. Đó là sự chuẩn mực, điều độ, biết làm chủ bản thân mình trước những cám dỗ. Chúng ta thừa biết tác hại của việc ăn quá no hoặc ngủ quá nhiều, đam mê tửu sắc vô độ, quá vui hoặc quá buồn, stress v.v… ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và tinh thần, là nguyên nhân của vô số bệnh tật, dẫn đến thể trạng sa sút và suy giảm tuổi thọ nhưng để làm chủ được bản thân không phải là điều dễ dàng.

Mặt khác, những ai biết dừng lại đúng lúc trước cám dỗ chắc chắn người ấy sẽ không bao giờ phải hối tiếc và ăn năn về những việc đã làm. Không ít người chỉ vì một phút không chế ngự được bản thân để tham sân chi phối mà phải thân bại danh liệt hay ân hận suốt cuộc đời.

Thực tập theo lời Phật dạy, chỉ cần biết dừng lại, chế ngự ham muốn thì ngay đó mở ra cánh cửa hạnh phúc. Sức khỏe, nhan sắc và tuổi thọ cùng với danh dự, uy tín cá nhân đều tùy thuộc vào sự tỉnh thức, khả năng chế ngự, kiểm soát thân tâm của chúng ta. Và như thế, hạnh phúc, an vui trong hiện tại cùng vị lai mỗi người đều có thể tạo dựng cho mình ngay bây giờ, bằng cách không phóng dật.

QUẢNG TÁNH

Hits: 1149