GIS là gì? Tổng hợp toàn bộ kiến thức về ngành GIS

GIS là gì? Sự ra đời của Công nghệ GIS

GIS (Geographic Information Systems) là công cụ dùng để thu thập, quản lý và phân tích dữ liệu từ không gian địa lý qua đó thực hiện biên tập bản đồ, lưu trữ dữ liệu bản đồ, thao tác trên bản đồ sao cho tương hợp sự vật hiện tượng ngoài không gian thực. GIS cho phép người dùng theo dõi hình ảnh trực quan bằng các bản đồ và hình ảnh cảnh 3D.

Lịch sử sơ khai của GIS

Thuật ngữ GIS lần đầu được biết đến vào những năm 1960 khi máy tính và các khái niệm về địa lý định lượng xuất hiện. Công việc của GIS thời điểm này là nghiên cứu về các chủ đề khoa học thông tin địa lý như phân tích không gian và hình ảnh ngoài thực địa.

Phiên bản GIS đầu tiên

Roger Tomlinson được thế giới công nhận là cha đẻ của ngành GIS. Vào những năm 60 của thế kỷ 20, Ông đã lên kế hoạch phát triển Hệ thống Thông tin Địa lý tại Canada. Tại đây, định nghĩa GIS là gì lần đầu tiên ra đời. Ở thời điểm này, GIS có chức năng lưu trữ một kho dữ liệu về môi trường thiên nhiên ở các tỉnh trên thiết bị máy tính. Tomlinson đã tạo ra thiết kế cho máy tính tự động để lưu trữ và xử lý một lượng lớn dữ liệu và giúp Canada bắt đầu chương trình quản lý sử dụng tài nguyên đất hiệu quả.

Bản GIS tại Phòng thí nghiệm Harvard

Tại Northwestern năm 1964, Howard Fisher đã tạo ra một trong những chương trình phần mềm lập bản đồ trên máy tính đầu tiên được gọi là SYMAP. Đến năm 1965, ông thành lập Phòng thí nghiệm Harvard về đồ họa Máy tính. Tại đây một số phần mềm tạo bản đồ đầu tiên đã được tạo lập và hoàn thiện.

Nền tảng GIS đi vào hoạt động thương mại

Khi máy tính trở nên mạnh mẽ, các nhà khoa học ngành GIS đã cải tiến các công cụ phần mềm nhằm biên tập bản đồ quản lý tài sản, thiết bị, dự báo thời tiết,… Ở những năm 1980, ứng dụng của GIS đã trở nên phổ biến hơn tại các ngành nghề.

GIS là gì trong cuộc sống hôm nay

Ngày nay, công nghệ GIS ngày càng được hoàn thiện hơn. GIS cung cấp cho người dùng khả năng tạo các lớp bản đồ số của riêng họ và giải quyết các vấn đề quản lý tài nguyên, con người trong thế giới thực. GIS cũng đã phát triển thành một phương tiện để lưu trữ, chia sẻ dữ liệu. Ngày nay, hàng nghìn tổ chức đang chia sẻ công việc của họ và tạo ra hàng tỷ bản đồ mỗi ngày để kinh doanh hoặc tăng tỷ lệ chính xác trong công tác quản lý vị trí.

Những khái niệm cơ bản trong ngành GIS

1. Cơ sở dữ liệu nền

Cơ sở dữ liệu nền GIS là những dữ liệu thuộc công tác quản lý tài nguyên môi trường mà doanh nghiệp cần sử dụng để tạo một bản đồ số mới cho riêng mình.

Cơ sở dữ liệu nền GIS bao gồm 2 phần:

• Cơ sở dữ liệu không gian (bản đồ nền)
• Cơ sở dữ liệu thuộc tính chung

Cùng đi tìm hiểu bản đồ nền GIS là gì?

1. Bản đồ nền

Bản đồ nền được hiểu là bản đồ cơ sở để xác định vị trí địa lý của các đối tượng trong không gian. Bản đồ nền tập hợp các yếu tố: giao thông, dân cư, biên giới, địa giới hành chính, địa danh, địa hình và thủy văn,… Dựa vào những yếu tố này, người dùng có thể căn cứ xác định vị trí thực và biên tập bản đồ riêng của đơn vị.

Bản đồ nền được phân thành 2 loại: bản đồ địa lý chung và bản đồ địa lý chuyên đề

Thứ nhất, Bản đồ địa lý chung là bản đồ thể hiện các đối tượng, hiện tượng địa lý trên bề mặt trái đất như nhà, đường phố, thời tiết,… một cách chi tiết.

Thứ hai, bản đồ địa lý chuyên đề là loại bản đồ có sự phân chia giữa nội dung chính và nội dung phụ. Nội dung chính là nội dung bản đồ chuyên đề của doanh nghiệp, nội dung phụ là các yếu tố địa lý (bản đồ nền).

Công nghệ GIS là gì và mang lại lợi ích gì cho con người?

1. Xác định vị trí

Công nghệ GIS giúp con người theo dõi vị trí tài sản, đối tượng cần quản lý trực tiếp trên bản đồ.

1. Theo dõi báo cáo các vấn đề liên quan đến thời tiết

GIS cung cấp không gian bản đồ thực bao gồm các vấn đề về thời tiết như bão, lốc xoáy, thiên tai đang tác động tiềm tàng đối với người dân và doanh nghiệp.

1. Thực hiện dự báo

Công nghệ GIS không chỉ giúp con người kiểm soát theo dõi tài nguyên mà còn là công cụ giúp con người dự đoán những biến động của tài nguyên đó. Chẳng hạn trong việc sử dụng công nghệ GIS để dự báo tình trạng giao thông dựa trên những thay đổi về thực tế việc sử dụng đất, tăng giảm dân số và thực trạng ngành giao vận tại khu vực.

1. Giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả

Công nghệ GIS cho phép doanh nghiệp chọn địa điểm giao dịch, khu vực hỗ trợ và quản lý khách hàng quan tâm chi tiết trong bản đồ. Mặt khác, bằng cách quản lý thông tin tài sản, điểm bán, số lượng hàng hóa tiêu thụ và quản lý nhân viên tại thực địa, doanh nghiệp có thể phân tích kết quả kinh doanh trực quan và đưa ra những quyết định kinh doanh hiệu quả, sát với thực tế hơn.

1. Cải thiện Hiệu suất Công việc & Giảm Chi phí

GIS cung cấp các dịch vụ bản đồ sử dụng để cải thiện hiệu suất công việc và kiểm soát hoạt động nhân viên tại thị trường. Nhờ hoạt động quản lý chặt chẽ doanh nghiệp tiết kiệm tối ưu chi phí trong tổ chức.

1. Nâng cao dịch vụ khách hàng và tăng doanh số bán hàng

Hiểu khách hàng và cung cấp cho họ những giải pháp tốt nhất được xem là cách tốt nhất giữ chân khách hàng ở lại với doanh nghiệp. GIS giúp tổ chức theo dõi chính xác số lượng hàng hóa tại điểm bán nào tiêu thụ tốt từ đó xác định những khách hàng trung thành và lập kế hoạch chăm sóc họ để mang lại giữ chân khách hàng tốt hơn. Đây là cách GIS giúp doanh nghiệp tăng doanh số bán hàng và nâng cao dịch vụ trong tổ chức.

Cách GIS hoạt động trong tổ chức của bạn

Công nghệ GIS ứng dụng trong khoa học địa lý giúp con người xác định vị trí một cách thông minh và quản lý hệ thống dữ liệu khoa học qua đó tiến hành biên tập bản đồ theo mong muốn người dùng. Vậy bản đồ số GIS là gì và chúng hoạt động như thế nào?

Về cơ bản bản đồ GIS hoạt động rất đơn giản. GIS bắt đầu với một bản đồ nền và kết hợp với các lớp dữ liệu chuyên đề hoặc các lớp dữ liệu của những người dùng ArcGIS khác. Sau đó, thêm các công cụ hỗ trợ để thực hiện: nghiên cứu, phân tích, thu thập dữ liệu tại thực địa. Sau quá trình phân tích dữ liệu doanh nghiệp có thể biên tập bản đồ quản lý của mình thông qua máy tính và quản lý chúng trên phiên bản Web hoặc mobile.

Bản đồ nền

GIS bắt đầu từ bản đồ nền. Bản đồ nền là vùng chứa hệ thống không gian địa lý cho các lớp dữ liệu mà bạn cần để biên tập bản đồ. Bản đồ GIS dễ dàng được chia sẻ và nhúng trong các ứng dụng cho phép người dùng ở mọi nơi có thể truy cập được.

Dữ liệu người dùng

Dữ liệu này được hiểu là hệ thống dữ liệu doanh nghiệp mong muốn đưa lên bản đồ như không gian địa lý, hình ảnh, sơ đồ cơ sở thực tại đơn vị. Qua lớp dữ liệu này, GIS hỗ trợ bạn tạo ra một mô hình bản đồ riêng thuận tiện cho công tác quản lý tài sản, điểm bán, khách hàng,…trong các ngành như sản xuất, xây dựng, bất động sản, y tế và lĩnh vực liên quan đến môi trường.

Phân tích

Dựa vào bản đồ nền và dữ liệu người dùng, GIS cho phép người dùng phân tích không gian và đánh giá mức độ phù hợp, ước tính và dự đoán tính khả thi và những khó khăn trong quá trình tạo lập, quản lý bản đồ.

Ứng dụng

Sau khi tạo lập bản đồ, việc quản lý hay chia sẻ bản đồ được thực hiện trên các ứng dụng di động,trình duyệt Web, máy tính bảng hay máy tính để bàn nhằm cung cấp trải nghiệm thực tế và tiện ích cho người dùng.

Vai trò và ứng dụng của GIS là gì trong các ngành công nghiệp

Bản chất nền tảng GIS được thiết kế để quản lý dữ liệu không gian. Do đó GIS sẽ mang lại lợi ích cho chiến lược phát triển đô thị và môi trường tự nhiên như quy hoạch đô thị, quản lý nhân lực, thời tiết, giao thông,…Trong thời đại số như hiện nay những ngành áp dụng công nghệ GIS là gì?

GIS ứng dụng trong lĩnh vực Môi trường

Hiện nay, Chính phủ sử dụng công nghệ GIS để đánh giá, quản lý vị trí và thuộc tính của hệ thống cây xanh, hệ thống cáp quang, lưới điện, thoát nước, đường đô thị,…Các nhà nghiên cứu không chỉ sử dụng GIS như một công cụ quản lý mà đây còn là vũ khí đắc lực để phân tích nguyên nhân gây ra các hiện tượng tự nhiên như biến đổi khí hậu, cháy rừng, hỏa hoạn, xói mòn đất, ô nhiễm môi trường nước, không khí hay phản ứng của một lưu vực con sông dưới sự ảnh hưởng của mưa lũ.

Giải pháp môi trường CityWork ứng dụng giải pháp bản đồ số GIS như thế nào? Đọc ngay bài viết tại đây

Ứng dụng GIS trong Khí tượng thủy văn

Công nghệ GIS được xem là một phát minh phục vụ cho công tác chống thiên tai hay dự đoán các hiện tượng tự nhiên. GIS giúp quá trình đo khí áp, độ ẩm, gió, mây,…các nhà khí tượng thủy văn chính xác và nhanh chóng hơn.

Y tế

Y tế là một trong những lĩnh vực thành công ứng dụng công nghệ GIS. Thông qua mô hình GIS con người có thể tìm kiếm vị trí hiện tại đến cơ sở khám chữa bệnh gần nhất. COVID-19 là ví dụ điển hình cho việc áp dụng công nghệ GIS vào lĩnh vực y tế. App Bluezone cho phép người dùng kiểm tra lượt tiếp xúc gần với ca nhiễm F0, F1, F2 bằng việc quét định vị và dữ liệu bệnh nhân lưu trữ trên phần mềm. Ngoài ra, GIS cũng được xem là công cụ hỗ trợ nghiên cứu nguyên nhân bùng phát và lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.

GIS trong ngành Sản xuất

Công nghệ bản đồ số được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực sản xuất nhằm quản lý nguồn hàng nhập, xuất từ nhà cung cấp và đến tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó, GIS được ứng dụng để quản lý kho hàng trên thị trường, các điểm bán về số lượng cung cấp, số lượng hàng đã bán, mặt hàng bán chạy,…Qua đó doanh nghiệp có thể xác định mặt hàng chủ đạo của mình trên thị trường.

Sự cần thiết của công nghệ GIS trong ngành Giao thông vận tải

Vị trí đóng vai trò quan trọng trong tất cả các hoạt động liên quan đến vận tải. Hệ thống vị trí trên bản đồ số thông minh công nghệ GIS giúp dữ liệu bản đồ giao thông thực trở nên trực quan hơn.

Ứng dụng GIS là gì với các doanh nghiệp Bán lẻ (ngành phân phối)?

Bản đồ số cho phép các doanh nghiệp phân phối kiểm tra số lượng hàng hóa tại nhà sản xuất, các đại lý điểm bán một cách dễ dàng. Bên cạnh đó, GIS giúp công tác quản lý đội ngũ nhân viên làm việc ngoài hiện trường hiệu quả hơn. Nhà quản lý có thể biết chính xác nhân viên của mình có đang đến điểm bán và số lượng viếng thăm khách hàng tại thời điểm hiện tại trên bản đồ số. Mặt khác, GIS giúp các đơn vị bán lẻ xác định mặt hàng bán chạy thông qua báo cáo, hình ảnh từ đại lý, điểm bán của nhân viên từ đó lên kế hoạch chiến dịch khuyến mãi, giảm giá phù hợp.

GIS ứng dụng trong lĩnh vực Viễn thông ra sao?

Vị trí là yếu tố cơ bản cần có đối với dịch vụ viễn thông. Chúng giúp kết nối người dùng với nhà mạng tại không gian thực. GIS hỗ trợ tất cả các khía cạnh về cơ sở hạ tầng không gian địa lý, hệ thống hồ sơ, hệ thống tham gia và hệ thống thông tin lưu trữ trên nền tảng Cloud ở lĩnh vực viễn thông. Bên cạnh đó, GIS hỗ trợ trực tiếp việc lập kế hoạch, đảm bảo kỹ thuật, vận hành và bảo trì mạng, dịch vụ khách hàng, bán hàng và tiếp thị khách hàng.

Bất động sản

Bản đồ số góp phần kiến tạo mạng lưới quản trị bất động sản thông minh.

Ứng dụng GIS cho phép các doanh nghiệp bất động sản quản lý chính xác vị trí và thông tin lô đất, tòa nhà, hệ sinh thái ngoài không gian thực trên bản đồ. Các hoạt động giao dịch bất động sản được đánh dấu trên bản đồ theo quy trình hình thành tài sản: mua – tìm kiếm khách hàng – chào bán – thương lượng – đã bán.

Lợi ích lớn nhất đối với doanh nghiệp bất động sản khi áp dụng GIS nằm ở khâu chào bán. Đội ngũ nhân viên có thể cho khách hàng xem vị trí tòa nhà, khu đất trên bản đồ để khách hàng đánh giá khu đất đó có gần trung tâm hay không? cách trường học, bệnh viện, khu vực mua sắm, nơi làm việc bao xa từ đó tiến đến quyết định giao dịch.

Ngành liên quan đến dịch vụ điện, nước, gas,…

Các lĩnh vực liên quan đến dịch vụ điện, nước hay gas có mạng lưới khách hàng rất lớn do đó việc kiểm soát thông tin và chăm sóc khách hàng gặp nhiều khó khăn. GIS ra đời đã loại bỏ điều đó. Nhà quản lý thực hiện phân chia khu vực cho các cá nhân thực hiện chăm sóc khách hàng và theo dõi quy trình thực hiện, kết quả thực hiện trên bản đồ số.

Dựa trên nền tảng công nghệ điện toán đám mây và tích hợp với các phát minh hiện đại, ngày nay GIS đã trở thành một nền tảng không thể thiếu trong công tác quản lý vị trí thực địa, giải quyết vấn đề môi trường, sức khỏe con người, tăng dân số, vấn đề quản lý trong doanh nghiệp,…

>>> Xem thêm kiến thức về bản đồ số và sự ra đời của bản đồ số GIS tại đây.>>> Làm thế nào để doanh nghiệp 4.0 số hóa bản đồ?>>> Phân biệt giữa công nghệ GIS và GPS