Cà Phê Arabica Là Gì, Cách Phân Biệt Với Cà Phê Robusta

Trên thế giới có hơn 120 loài cà phê được canh tác, nhưng chỉ có hai loại thực sự xuất hiện ở tách cà phê của mọi người, đó là: Cà phê Arabica (hay có tên gọi khác là cà phê Chè) và cà phê Robusta (hay gọi khác là cà phê Vối).

Sau khi rang lên, hạt cà phê Arabica và Robusta thoạt nhìn trông sẽ rất giống nhau. Nhưng thực tế, chúng có sự khác biệt hoàn toàn về hương vị, điều kiện hình thành và giá cả…. Các yếu tố này một phần chịu sự tác động sẵn có từ nguồn gốc, đặc điểm gen cùng với lịch sử canh tác lâu đời. Mặt khác, ở ngành cà phê, mô hình chất lượng đã vô hình chung nới rộng khoảng cách khác biệt giữa hai loại cà phê Arabica và Robusta hơn rất nhiều.

Để hiểu rõ hơn về cách phân biệt hai loại cà phê này, hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây nhé!

Cà phê Arabica và cà phê Robusta có những điểm gì khác nhau? Loại cà phê nào ngon hơn?

Nguồn gốc của cà phê Arabica và cà phê Robusta

Từ lâu, mặc dù cà phê Robusta đã được coi là anh/em cùng họ của cà phê Arabica, nhưng gần đây, các nghiên cứu mới cho thấy rằng trên thực tế không phải như vậy. Hóa ra cà phê Robusta thực sự là cha/mẹ của giống cà phê Arabica. Bằng cách phân tích trình tự gen của các loài thuộc các giống cà phê, các nhà khoa học phát hiện ra rằng, ở một khu vực nào đó của miền nam Sudan, cà phê canephora đã được lai với một loài cà phê khác là Euginoides để sinh ra cây cà phê Arabica.

Tuy nhiên, nghiên cứu về mặt lịch sử, cà phê Arabica là giống khởi đầu của các hoạt động canh tác cà phê trên toàn cầu. Từ những năm thuộc thế kỷ thứ IX, người ta đã phát hiện ra những bụi cây Arabica hoang dã trong các khu rừng mưa ở Ethiopia. Đến khoảng thế kỷ XV – XVI, hạt giống Arabica nhanh chóng đã vượt qua Biển Đỏ tới các nước láng giềng Ả Rập trước khi theo các chuyến vận chuyển đường thủy của người Hà Lan mang đi khắp thế giới chỉ sau vài thế kỷ sau đó.

Rất lâu sau khi cây cà phê Arabica được canh tác rộng rãi, thì cà phê Robusta mới được tìm thấy ở những vùng Tây Phi vào những năm 1800. Robusta như một loại cây bản địa ở các khu rừng nhiệt đới xung quanh hồ Victoria ở Uganda. Ngày nay, cả hai loại cà phê này đã xuất hiện ở hầu hết các nơi trên toàn thế giới. Tuy nhiên, phần lớn cà phê Robusta của thế giới được tìm thấy ở những vùng Trung và Tây Phi, một phần tìm thấy ở Đông Nam Á, đặc biệt ở Ấn Độ, Việt Nam và Indonesia. Trong khi, các loại cà phê Arabica chiếm đến khoảng 70% diện tích đất canh tác toàn cầu và phân bố chủ yếu ở các vùng Đông Phi, Trung và Nam Mỹ.

Cà phê Arabica được trồng ở đâu? Nó được canh tác chủ yếu ở các vùng Đông Phi, Trung và Nam Mỹ

Tìm hiểu cà phê Arabica – cà phê Robusta là gì?

Cà phê Arabica là gì?

Cà phê Arabica là gì? Chúng có tên khoa học là Coffea Arabica. Tại Việt Nam, loại cà phê này có tên khác là cà phê Chè. Đây là loại cà phê có hàm lượng thấp cafein, chỉ từ 1-2%. Tuy là hàm lượng cafein thấp, nhưng vị cà phê Arabica này lại có nhiều hương vị hơn so với cà phê Robusta.

Như đã nói ở trên, giống cà phê Arabica được con người phát hiện từ rất sớm ở vùng cao nguyên ở phía Tây Nam của Ethiopia. Chúng đã được những người Pháp, người Hà Lân đưa đi, lan rộng khắp thế giới, trong đó phải kể đến những vùng trồng nhiều nhất là Colombia và Brazil.

Ở Việt Nam, cây cà phê Arabica cũng được trồng nhiều. Tuy nhiên, sản lượng và chất lượng lại không được đánh giá quá cao.

Hương vị cà phê Arabica nhiều hơn so với hương vị của Robusta

Cà phê Robusta là gì?

Cà phê Robusta có tên khoa học là Coffea Robusta hay Coffea Canephora. Ở Việt Nam, người ta còn gọi dòng cà phê này là cà phê Vối. Robusta chứa hàm lượng cafein từ 2 – 4%. Do nó có hàm lượng cafein cao, nên Robusta có vị đằm hơn vị cà phê Arabica. Đây là loại cà phê được bán rất phổ biến ở thị trường nội địa nước ta và rất thích hợp để pha phin.

Sau cà phê Arabica thì Robusta chính là giống cà phê đứng thứ hai thế giới về sản lượng. Tuy nó xuất hiện sau Arabica đến 100 năm, nhưng vì nó có khả năng sinh trưởng tốt trong các điều kiện khác nhau, năng suất cũng cao hơn nên giống cà phê này được trồng rất phổ biến và rộng rãi.

Người dân Việt Nam rất ưa chuộng loại cà phê Robusta, chúng chiếm đến 90% tổng sản lượng cà phê của cả nước.

Cà phê Robusta chiếm sản lượng 90% tổng sản lượng của cả nước

So sánh cà phê Robusta và Arabica loại nào ngon hơn và loại nào được ưa chuộng hơn?

Trong hai loại cà phê Robusta và Arabica loại nào ngon hơn? Thật khó để đánh giá điều đó. Bởi vì để đánh giá được phụ thuộc vào nhiều yếu tố cảm quan của mỗi người. Về thành phần, cà phê Arabica có chứa ít cafein hơn so với cà phê Robusta.

So sánh cà phê Arabica và Robusta thì Robusta mang đến cảm giác mạnh hơn, còn Arabica thì ít độc hơn và nó có chứa nhiều hương thơm hơn. Với những người ưa thích sự nhẹ nhàng và hương thơm mát thì sẽ lựa chọn cà phê Arabica, còn những người thích hương vị mạnh mẽ thì sẽ chọn cà phê Robusta.

Vì vậy, độ ngon của mỗi loại cà phê này không thể so sánh được mà còn phụ thuộc vào cảm nhận của mỗi người dùng nó.

Vậy loại nào được ưa chuộng hơn trong hai loại trên?

Robusta có thể xem là loại cà phê được đánh giá kém hơn. Tuy nhiên, nó lại có ưu thế hơn đó là nó rất hợp thời tiết. Thông thường, Robusta thường cho thu hoạch sau hai đến 3 năm, nhưng cà phê Arabica phải mất bốn đến năm năm mới cho thu hoạch.

Cây cà phê Arabica là loại cây khó tính và rất nhạy cảm với thời tiết, khí hậu, nên nó đòi hỏi lượng mưa trung bình và nhiệt độ hàng năm phải đạt tiêu chuẩn mới cho thu hoạch sản lượng cao. Trong khi đó, cây Robusta lại có thể thích ứng với nhiều loại điều kiện môi trường đa dạng.

So sánh cà phê Arabica và Robusta rất khó để đánh giá được loại nào ngon hơn vì nó còn tùy thuộc vào cảm nhận của mỗi người

Nhưng vì sao cà phê Robusta vẫn bị đánh giá kém hơn Arabica?

Trong khi cà phê Arabica có nhiều mục đích thương mại khác nhau, từ những loại kém chất lượng hơn sử dụng cho cà phê hòa tan đến loại cà phê phổ thông và cà phê chất lượng cao trong các cửa hàng hay thậm chí là cà phê đặc sản… Thì ngược lại, cà phê Robusta luôn được coi là thuộc danh mục cấp thấp trên thị trường. Thực tế cho thấy, giá của Robusta chỉ bằng một nửa so với giá của Arabica và nó chủ yếu để sử dụng cho cà phê hòa tan.

Nguyên nhân là:

• Đầu tiên, nguồn gen mạnh mẽ hơn của cà phê Robusta làm cho nó ít tốn kém hơn trong quá trình sản xuất. Nó có thể chống chọi với bệnh gỉ sắt trên cây cà phê. Đây là một trong những lý do chính khiến các nước Việt Nam hay Indonesia… từng từ bỏ việc trồng cây cà phê Arabica sau khi bệnh gì sắt hoành hành, để đổi lại trồng một giống cây cho hiệu quả năng suất vượt trội hơn.
• Thứ hai, các giống cây cà phê thuộc giống Arabica. Thực tế có vô số giống cà phê Arabica được lai tạo, nghiên cứu, được canh tác ở các cấp độ cao hơn, được chế biến ướt, hái bằng tay, chế biến mật ong…. Tất cả đều góp phần làm phát triển tiềm năng hương vị của nó, phức tạp hơn và đầy đủ hơn. Và đương nhiên, các biện pháp canh tác chất lượng cao sẽ rất hiếm khi áp dụng với Robusta bởi sự mạnh mẽ về gen của nó. Và vì vậy mà nó không góp mặt trong định nghĩa Specialty Coffee (cà phê đặc sản).
• Cuối cùng, cách mà cà phê Arabica và Robusta được giao dịch cũng hoàn toàn không giống nhau. Thường thì một lô hàng Robusta được giao dịch ở thị trường London cho phép 450 lỗi/ 500g mẫu – Con số này có tỷ lệ gấp 10 lần lỗi trên Arabica. Vì vậy “hương vị kém cỏi” của Robusta không hẳn là đến từ bản chất của nó, mà nó bị ảnh hưởng bởi hệ thống phân loại thiếu chặt chẽ này. Ngoài ra, cà phê Robusta cũng không có một giao thức đánh giá chất lượng nào cụ thể như Arabica.

Rốt cuộc thì cà phê Robusta dở tệ, hay chính nền ngành cà phê đã mặc cho nó cứ mãi “dở tệ”?

Phân biệt cà phê Arabica và cà phê Robusta thông qua 11 đặc điểm sau

Điều kiện canh tác, khí hậu khác biệt

Cả hai loại cà phê này chủ yếu đều được tìm thấy xung quanh khu vực đường xích đạo, trong khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới – nơi mà người ta thường hay gọi là vành đai cà phê. Tuy nhiên, lại có sự phân hóa rõ rệt về môi trường thích ứng giữa hai loại cà phê này.

Các lãnh thổ bản địa trồng cà phê Robusta trải dài từ Trung Phi đến khu vực Vịnh Uganda và Guinea. Vì có nguồn gốc ở rừng mưa xích đạo, nên cà phê Robusta có thể phát triển ở các vùng đất thấp từ 250 đến 1500m, với nhiệt độ hàng năm trung bình tối ưu dao động trong khoảng từ 22 đến 26 độ. Khi so sánh với lãnh thổ rộng lớn trồng cây Robusta, cây cà phê Arabica có vẻ bị hạn chế hơn nhiều. Các cây Arabica hoang dã phát triển ở trong các khu rừng mưa nhiệt đới ở khu vực Ethiopia và cao nguyên Boma (phía Nam Sudan), trong độ cao khoảng từ 1200 đến 1950m với nhiệt độ trung bình hàng năm khoảng từ 18 đến 21 độ.

Ngoài ra, do lượng mưa ở từng khu vực cũng có ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và chu kỳ ra hoa của mỗi giống cà phê này. Thường thì, Arabica phát triển ở những khu vực có lượng mưa theo mùa khoảng từ 1100 đến 2000mm/năm. Do nó có bộ rễ sâu cho phép đảm bảo khả năng tồn tại ngay cả khi đất nông, đất khô. Điều kiện sinh trưởng như trên phải được đảm bảo thì sẽ cho phép giống Arabica này ra hoa kết quả sau 4 năm trồng trọt, với chu kỳ ra hoa và thu hoạch trong 9 tháng.

Mặc khác, Robusta chỉ mất khoảng 2 năm để cho thu hoạch, tuy nhiên mỗi vụ mùa mất nhiều thời gian hơn, khoảng 10 đến 11 tháng. Chúng được trồng ở những nơi có thời tiết không ổn định và cần có lượng mưa lớn hơn, khoảng từ 1200 đến 2500mm/năm.

Robusta được trồng ở những nơi có độ cao từ 250-1500m, cần lượng mưa lớn hơn. Arabica được trồng ở nơi có độ cao 1200-1950m, cần lượng mưa ít hơn

Đặc điểm sinh vật học

Về mặt sinh học, các bụi cây cà phê Arabica thường thấp hơn so với cây Robusta (Arabica thường cao từ 2,5 đến 4,5m; còn Robusta cao từ 4,5 đến 6,5m). Sự khác biệt về cấu trúc cũng tồn tại giữa hai loại hạt của hai loại cà phê này. Trong khi Arabica thường có hình elip, dài hơn và thuôn hơn thì hạt cà phê Robusta lại trông tròn hơn và nhỏ hơn. Điều này lý giải tại sao mỗi loại cà phê lại yêu cầu có những kỹ thuật rang khác nhau.

Về năng suất, mỗi cây Arabica sẽ cho ra khoảng 1 đến 5kg mỗi mùa vụ, trong khi đó, Robusta lại có thể tạo ra gấp đôi con số đó. Điều này khiến chi phí trồng cây cà phê Arabica cao hơn nhiều so với Robusta tính trên cùng một diện tích đất trồng trọt. Tuy nhiên, hiện nay đã có rất nhiều giống Arabica mới, chúng có năng suất cao hơn nhiều.

Về mặt di truyền, Arabica có số lượng nhiễm sắc thể nhiều hơn gấp đôi (44) so với cà phê Robusta (mức 22). Điều này có nghĩa là Arabica là cây trồng lưỡng bội (tự thụ phấn), tức là nó sẽ ít có đột biến và ít biến thể hơn trong suốt vòng đời của nó so với Robusta.

So sánh đặc điểm sinh vật học của 2 loại cà phê Arabica và Robusta

Chiều cao cây cà phê Arabica và Robusta

Sự khác nhau về chiều cao giữa hai giống cà phê này:

• Cây Arabica trông khá thấp, khoảng từ 2,5 đến 4,5m, cành lá sum suê và có hình dáng trông như lá chè ở Việt Nam
• Robusta lại cao khoảng 4,5 đến 6,5m. Tuy không sum suê nhưng chúng lại cho năng suất cao bởi có rất nhiều cành và đều sai trĩu quả. Dáng cây Robusta cao cũng giúp cho nó lấy được ánh sáng mặt trời dễ dàng và nước và lấy được nước từ tự nhiên nên chúng sinh trưởng tốt hơn.

Robusta không sum suê như Arabica, nhưng lại có nhiều cành và sai trĩu quả

Hình dáng mỗi loại hạt cà phê

Cà phê Arabica có hạt dạng dài, hình bầu dục, phần khe ở giữa lượn sóng như chữ S chứ không thẳng. Còn hạt của cà phê Robusta có dạng ngắn và nhỏ hơn, trông có vẻ bầu hơn so với Arabica. Phần rãnh ở giữa tương đối thẳng

Hình dạng bên ngoài hạt cà phê Arabica và Robusta

Hàm lượng các chất ở trong mỗi loại cà phê

Ở hạt Arabica, hàm lượng cafein chỉ có 1,5%, trong khi đó, ở hạt Robusta lại chứa rất cao hàm lượng cafein đến 2,5%.

Về hàm lượng đường, chất béo: Arabica chứa hơn 60% là chất béo và tỷ lệ này gần như gấp đôi lượng đường có trong Robusta. Đây là yếu tố chính, là tác nhân lớn ảnh hưởng đến sự khác biệt về hương vị cà phê Arabica và Robusta.

Hàm lượng cafein trong Arabica thấp hơn nhưng hàm lượng chất béo lại cao hơn gần gấp đôi so với Robusta. Điều này là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hương vị của hai loại cà phê này

Một phần nữa của cà phê là CGA (axit chlorogen), đây là một chất chống oxy hóa, nó giúp ngăn chặn côn trùng, chống lại các loại bệnh tật gây hại cho cây. Robusta là 7 đến 10% trong khi Arabica chỉ có 5,5 đến 8%.

Hương thơm và mùi vị của từng loại

Khi thưởng thức cà phê, nếu bạn là một người đã từng nếm nhiều loại cà phê thì chắc hẳn có thể phân biệt được hai loại cà phê Arabica và Robusta một cách dễ dàng. Cụ thể:

• Cà phê Arabica có vị gì? Loại này khi khi vào trong miệng, bạn sẽ cảm nhận được ngay vị chua đặc trưng, sau đó một vài giây, bạn sẽ có cảm giác có chút đắng nhẹ nhưng không quá gắt. Dư vị cà phê để lại sẽ có mùi thơm rất quyến rũ và nồng nàn.
• Cà phê Robusta lại không cho bạn cảm nhận thấy được mùi thơm như vậy. Ngược lại, sau khi cà phê vào miệng, bạn sẽ cảm thấy ngay vị đắng khá gắt và cực kỳ mạnh mẽ. Đối với một số chuyên gia về hương vị, cảm nhận của họ có thể thấy đâu đó có hương vị thơm của trái cây ở cuống họng.

Robusta có vị đắng đặc trưng và không thơm bằng Arabica

Màu sắc sau khi rang

Thực tế cho thấy, các loại cà phê có thành phần cafein nhiều hơn thì sau khi rang sẽ có màu nhạt hơn. Đây cũng là một trong những cách để phân biệt hai loại cà phê Arabica và Robusta.

Arabica sẽ có màu khá đậm nếu rang với lượng vừa đủ và có độ bóng loáng trông rất đẹp mắt. Ngược lại, Robusta sau khi rang có màu hơi nhạt và có phần ngả sang màu vàng.

Sau khi rang, Arabica có màu đậm hơn và bóng loáng hơn, trông đẹp mắt hơn so với Robusta có màu nhạt hơn và ngả sang vàng

Giá cả của từng loại

Trong bài viết này, chúng ta chỉ xét đến các loại cà phê nguyên chất ở loại trung bình. Khi đó, chúng ta có thể cảm nhận được sự khác biệt rất lớn về mặt giá cà phê Arabica hiện nay và cà phê Robusta.

Về giá bán trên thị trường, hạt cà phê Arabica có giá gấp đôi so với giá hạt Robusta.

• Cà phê Arabica rang mộc có giá dao động từ 230.000 đến 260.000 đồng/kg. Ở Việt Nam có cà phê Arabica Đà Lạt cũng là giống được bán với mức giá khoảng 450.000 đồng/kg.
• Cà phê Robusta có giá thấp hơn dao động trong khoảng 110.000 đến 150.000 đồng/kg.
• Giá cà phê nhân Arabica thấp hơn khoảng một nửa so với cà phê đã rang.

Giá cà phê Arabica xuất khẩu có giá cao gấp đôi so với Robusta

Năng suất cà phê

Như đã phân tích ở trên, giống cà phê Arabica rất khó để canh tác bởi khả năng thích nghi, chống chọi bệnh tật kém, đòi hỏi người trồng phải đáp ứng được đủ các điều kiện địa lý và tự nhiên một cách tốt nhất. Vì vậy, năng suất của loại này không cao. Điều này cũng khiến giá thành của loại cà phê này rất đắt đỏ.

Ngược lại, cà phê Robusta lại có khả năng sinh trưởng tốt hơn rất nhiều. Chúng sẽ thích nghi tốt với nhiều điều kiện tự nhiên khác nhau. Năng suất thực tế cho thấy cà phê Robusta thường lớn hơn gấp nhiều lần so với Arabica.

Sự khác nhau cũng đến từ cách chế biến

• Chế biến Arabica: Quả cà phê được thu hoạch, sau đó để cho lên men, rồi rửa sạch mà sấy. Vì vậy đã tạo nên vị chua đặc trưng cho loại cà phê này. Nhưng ngay sau khi cảm nhận được vị chua, bạn sẽ thấy được vị đắng đặc trưng. Uống cà phê Arabica, sẽ cho bạn cảm nhận rõ rệt hương vị và sự chuyển đổi trong vị giác mà loại cà phê này mang lại.
• Chế biến Robusta: Quả cà phê này thì có kích thước bé hơn so với quả Arabica. Sau khi thu hoạch chúng, cà phê Robusta sẽ được trực tiếp sấy luôn mà không qua lên men, vì vậy, loại cà phê này đắng hơn nhiều so với vị của Arabica. Và khi uống, cảm nhận vị giác sẽ thấy hương vị mạnh hơn nhiều so với Arabica.

Có nhiều người sẽ thích sự nhẹ nhàng, sâu lắng mà cà phê Arabica mang lại, nhưng lại cũng có những người khác thích độ mạnh, sảng khoái của Robusta, đặc biệt là đối với phái mạnh và những tín đồ yêu thích cà phê. Ngày nay, người ta thường pha trộn hai loại cà phê này với nhau để tạo ra những hương vị độc đáo. Điển hình không thể không nhắc tới đó chính là cà phê Espresso của Ý, cách chế biến thường dùng tỷ lệ 9 Arabica – 1 Robusta.

Từ cách chế biến cũng tạo ra sự khác biệt của hương vị cà phê

Cách trộn cà phê Arabica và Robusta

Mỗi loại cà phê sẽ có hương vị khác nhau, nếu chúng ta biết cách phối trộn thì sẽ tạo ra những hương vị độc đáo, mới lạ và khác biệt hơn. Để phối trộn các loại cà phê, bạn cần chuẩn bị 3 loại hạt cà phê gồm: Arabica, Robusta và hạt cà phê trung hòa giữa hai loại trên, Tùy theo khẩu vị và hương vị của mình mà chúng ta chọn tỷ lệ sao cho phù hợp. Bạn có thể chọn tỷ lệ 70:30 hoặc 30:40:30 hoặc 80:20.

• Tỷ lệ 70% Arabica và 30% Robusta sẽ cho ra cà phê có vị cân bằng, đắng nhưng dịu, hậu vị chua thanh.
• Tỷ lệ 70% Robusta và 30% Arabica sẽ cho hương vị cà phê đắng vừa và có vị chua nhẹ
• Tỷ lệ 30% Arabica và 40% Robusta và 30% cà phê trung hòa thì sẽ cho vị cà phê đậm đà, hòa quyện nhưng không kém phần mới lạ.
• Tỷ lệ 80% Arabica và 20% Robusta sẽ cho vị cà phê chua thanh, đắng nhẹ.

Tương ứng với mỗi tỷ lệ trộn cà phê Arabica và Robusta khác nhau mà tạo ra những hương vị cà phê khác lạ, độc đáo hơn

Mua cafe Arabica và Robusta ở đâu chất lượng

Muốn mua cà phê Arabica hay Robusta tại Việt Nam là điều rất dễ dàng hiện nay. Mọi người đều có thể mua ở bất cứ đâu từ siêu thị lớn cho đến các cửa hàng tạp hóa. Tuy nhiên, đối với những người sành cà phê thì họ thường chỉ mua ở những thương hiệu cà phê lớn có kỹ thuật rang xay nhà nghề.

Minh Tiến Coffee là đơn vị sản xuất và phân phối cà phê rang xay chất lượng cao. Chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm cà phê thượng hạng có hương vị tuyệt vời nhất. Hoặc đơn giản đến với chúng tôi để tận hưởng không gian thưởng thức cà phê độc đáo và đặc biệt.

Đến với Minh Tiến Coffee để có thể mua cà phê Arabica hay thưởng thức bất kỳ loại cà phê nào…

MINH TIẾN COFFEE

Qua bài viết trên đã mang đến cho bạn đọc những thông tin về cà phê Arabica và Robusta. Cùng là cà phê nhưng chúng lại có nhiều điểm khác biệt đến vậy. Để so sánh xem loại cà phê nào ngon hơn cũng rất khó vì mỗi loại lại mang đến một hương vị khác nhau, không lẫn với loại còn lại. Vì vậy, hãy lựa chọn dựa theo sở thích của mỗi người để có thể thưởng thức trọn vẹn hương vị của các loại cà phê nhé!

Xem thêm :

• Latte Là Gì? Các Loại Latte Được Yêu Thích Và Phổ Biến Nhất
• Bạc Xỉu Là Gì? Hướng Dẫn Cách Làm Bạc Xỉu Đá, Nóng Ngon Nhất