Sắt là một trong những vi chất dinh dưỡng quan trọng của cơ thể, đặc biệt là với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thiếu sắt trẻ dễ mắc một số bệnh sinh lý, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ. Dưới đây là những cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh hiệu quả mà mẹ cần phải nắm vững.
Sắt đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh từ 0-12 tháng tuổi. Sắt tham gia vào nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể. Nó chủ yếu tham gia vào việc chuyển oxy từ phổi đến các mô. Sắt cũng có vai trò trong quá trình trao đổi chất với tư cách là thành phần của một số protein và enzym. Tuy nhiên, thiếu sắt ở trẻ là một vấn đề phổ biến.
Có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh?
Trẻ sơ sinh có nhu cầu sắt sinh lý cao để hỗ trợ các quá trình bao gồm tăng thể tích máu, phát triển thần kinh, não bộ và tăng trưởng các mô. Sắt cũng cần thiết cho các chức năng thiết yếu khác bao gồm tạo ra các phản ứng miễn dịch hiệu quả. Do đó, đảm bảo nhu cầu sắt ở trẻ sơ sinh đến 2 tuổi là điều kiện tiên quyết để trẻ phát triển tối ưu, tuy nhiên tình trạng thiếu sắt ở trẻ em phổ biến ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Do đó, bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh là cần thiết.
Tuy nhiên, sắt có liên quan đến cơ chế bệnh sinh của các bệnh nhiễm virus. Điều này có nghĩa là cần thận trọng khi bổ sung sắt bằng đường uống cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là tại các vùng dễ phát sinh sốt xuất huyết, nhiễm trùng đường hô hấp và đường tiêu hóa.
Khi nào trẻ sơ sinh cần uống bổ sung sắt?
Trẻ sơ sinh được bảo vệ khỏi thiếu sắt nếu người mẹ có đủ lượng sắt dự trữ trong thời kỳ mang thai; đứa trẻ sinh đủ tháng, cân nặng bình thường; có chậm kẹp dây rốn; và cung cấp đủ chất sắt khi bú mẹ hoàn toàn. Thật không may, rất hiếm khi tất cả các điều kiện này được đáp ứng và do đó, hầu hết trẻ sơ sinh có nguy cơ thiếu sắt trong 6 tháng đầu đời.
Vậy khi nào cha mẹ cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh? Trẻ sơ sinh cần được bổ sung sắt nếu thuộc những trường hợp dưới đây:
- Trẻ sinh non, nhẹ cân, nhỏ so với tuổi thai.
- Trẻ sơ sinh đủ tháng, được sinh ra từ bà mẹ bị thiếu máu hoặc các vấn đề sức khỏe khác có thể không có đủ lượng sắt dự trữ.
- Trẻ 4-6 tháng tuổi, bú mẹ hoàn toàn, có thể không đủ chất sắt do lượng sắt dự trữ trong thời kỳ mang thai ở mức thấp cộng với nhiều chất sắt được sử dụng hơn khi trẻ lớn lên.
- Trẻ 6-12 tháng tuổi có chế độ ăn ít chất sắt. Nguyên nhân bởi chỉ một lượng nhỏ chất sắt trong thực phẩm được cơ thể hấp thụ.
- Bé uống sữa bò hoặc sữa dê khi chưa được 1 tuổi, uống sữa công thức mà không có đầy đủ hàm lượng sắt cần thiết.
- Bé bị mắc bệnh nhiễm trùng mạn tính, viêm loét dạ dày tá tràng, bị giun sán…
- Bé có hiện tượng thừa cân hoặc béo phì
- Bé đã từng tiếp xúc với chì
Trẻ sơ sinh cần bao nhiêu sắt?
Trẻ sinh ra đã có sẵn một lượng sắt dự trữ trong cơ thể, nhưng cũng cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh thường xuyên và kịp thời để thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển nhanh chóng. Liều lượng sắt của trẻ sẽ phụ thuộc vào cân nặng của trẻ, hãy liên hệ bác sĩ để nhận được chỉ định chính xác nhất. Dưới đây là hướng dẫn về nhu cầu sắt ở trẻ dưới 1 tuổi, theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ.
- Trẻ sơ sinh nhẹ cân (trẻ sinh non hoặc nhẹ cân): 1-2 mg / kg / ngày (1)
- Trẻ 0-6 tháng tuổi (bú mẹ hoàn toàn hoặc một phần): 0,27 mg
- Trẻ 7-12 tháng tuổi: 11 mg
Dấu hiệu cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Thiếu sắt ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh có thể làm suy giảm khả năng hoạt động của trẻ. Tuy nhiên, hầu hết trẻ sơ sinh bị thiếu máu do thiếu sắt không có triệu chứng lâm sàng hoặc chỉ có những dấu hiệu không đặc trưng (2, 3). Các dấu hiệu cảnh báo cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh bao gồm: (4, 5)
- Màu da của trẻ nhợt nhạt hơn bình thường.
- Trẻ bú kém, hay cảm thấy mệt mỏi, quấy khóc.
- Trẻ thường xuyên bị tay chân lạnh.
- Trẻ có mức tăng trưởng và phát triển chậm lại so với tiêu chuẩn.
- Trẻ kém ăn, ăn không ngon, thường xuyên chán ăn.
- Trẻ có hiện tượng thở nhanh bất thường.
- Trẻ có các vấn đề bất thường về hành vi.
- Trẻ hay bị nhiễm trùng thường xuyên.
Để nắm được chính xác thời điểm cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh, cha mẹ hãy đưa con đến các trung tâm y tế để được xét nghiệm vi chất.
Hướng dẫn cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Bạn có thể sử dụng ống tiêm hoặc núm vú để cung cấp chất sắt cho bé. Nó hấp thụ tốt hơn khi bụng đói, vì vậy hãy cố gắng cho ăn trước khi cho ăn. Bạn có thể cho bé uống sắt cùng với sữa mẹ để có mùi vị thơm ngon hơn. Tuy nhiên, hãy cung cấp chất sắt giữa các bữa ăn sau khi bé đã quen với thức ăn đặc. Dưới đây là hướng dẫn bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ.
1. Với trẻ sinh non
Mẹ cần bắt đầu bổ sung thêm 2 mg / kg / ngày hoặc sữa công thức bổ sung sắt cho trẻ chậm nhất là khi trẻ 1 tháng tuổi và tiếp tục cho đến 12 tháng tuổi.
2. Với trẻ sơ sinh đủ tháng, dưới 6 tháng tuổi
Hầu hết trẻ sơ sinh đều có đủ lượng sắt dự trữ trong cơ thể trong khoảng 4-6 tháng đầu đời tùy thuộc vào tuổi thai, tình trạng sắt của mẹ và thời điểm kẹp dây rốn. Mẹ nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh từ 4-6 tháng tuổi 1 mg/ kg/ ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ nếu bé bú mẹ hoặc sử dụng sữa công thức có bổ sung sắt khi không bú mẹ cho đến khi trẻ ăn dặm. (6)
3. Với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên
Để bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi trở lên bắt đầu ăn dặm, mẹ cần:
- Cho trẻ ăn bổ sung 2 khẩu phần ăn giàu chất sắt mỗi ngày, chẳng hạn như ngũ cốc tăng cường chất sắt, thịt xay nhuyễn và đậu xay nhuyễn. Đối với trẻ lớn hơn, thực phẩm giàu chất sắt tốt bao gồm thịt đỏ, thịt gà, cá, đậu và rau bina.
- Sử dụng sữa công thức tăng cường chất sắt cho đến khi trẻ được 12 tháng tuổi.
- Hạn chế cho trẻ uống sữa bò, không cho trẻ uống quá 710 ml sữa mỗi ngày. Tốt nhất mẹ hãy tránh sữa bò cho đến khi trẻ được 12 tháng tuổi.
- Mẹ có thể giúp trẻ hấp thụ sắt tốt hơn bằng cách cho trẻ ăn các loại thực phẩm giàu vitamin C, chẳng hạn như trái cây họ cam quýt, dưa đỏ, dâu tây, ớt chuông, cà chua và các loại rau có màu xanh đậm vào thực đơn ăn dặm của trẻ.
Một số thực phẩm bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Theo các chuyên gia, các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật thường sẽ giàu sắt hơn và dễ hấp thụ vào cơ thể hơn. Một số loại thực phẩm bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi gồm :
- Các loại thực phẩm từ động vật như gà tây, thịt bò, thịt bò khô, trứng,…
- Các loại rau củ như cải bó xôi, khoai lang, bông cải xanh, đậu Hà Lan, cải rổ, củ cải đường,…
- Các loại trái cây như nho khô, dưa hấu, dâu tây, mận tươi, mơ sấy,…
- Các loại sản phẩm giàu sắt khác như đậu sấy khô, đậu lăng, đậu hũ, siro bắp, cà chua,…
Cho trẻ sơ sinh uống sắt vào lúc nào trong ngày?
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh tốt nhất vào buổi sáng sớm, khi bụng bé vẫn còn rỗng. Vào sáng sớm, hàm lượng sắt trong cơ thể của trẻ đã hạ xuống mức thấp nhất sau một đêm nghỉ ngơi. Đây cũng chính là thời điểm lượng axit dạ dày tăng lên cao nhất trong ngày, trong khi sắt là một khoáng chất khó hấp thụ và axit là chất có thể giúp sắt hấp thụ vào cơ thể dễ dàng hơn. Vì vậy, cho trẻ uống sắt vào buổi sáng, khi bụng vẫn còn rỗng (sau bữa ăn sáng 1-2 giờ đồng hồ) không chỉ có thể tối ưu lượng sắt được hấp thụ vào cơ thể trẻ, mà còn có thể hạn chế được những tác dụng không mong muốn cho trẻ khi uống sắt như chướng bụng, táo bón, đầy hơi, kích thích dạ dày hoặc đường tiêu hóa,…
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đến khi nào?
Để có thể cân bằng được lượng sắt cho cơ thể của trẻ, các bậc cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh trong bao lâu và như thế nào là hợp lý. Theo lời khuyên của các chuyên gia y tế, cha mẹ nên bổ sung sắt:
- Với bé đủ tháng: Bắt đầu bổ sung sắt từ khi bé được 4 tháng tuổi cho đến khi bé ăn nhiều hơn 2 khẩu phần ăn mỗi ngày.
- Với bé thiếu tháng: Những bé sinh non cần được quan tâm và bổ sung sắt sớm, bắt đầu từ khi được 2 tuần tuổi đến khi trẻ 1 tuổi. Nếu bé trong thời gian bú mẹ, mẹ nên chú ý bổ sung thêm sữa tăng cường sắt như một nguồn sinh dưỡng chính.
Thuốc sắt cho trẻ sơ sinh loại nào tốt?
Khi tiến hành bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh bằng các loại thuốc và thực phẩm chức năng bổ trợ, việc lựa chọn được thuốc sắt phù hợp là rất quan trọng. Để chọn ra đúng loại thuốc sắt phù hợp, cha mẹ cần lưu ý một số điểm sau:
- Lựa chọn các loại thuốc phù hợp với độ tuổi và thể trạng của trẻ.
- Lựa chọn được những thương hiệu uy tín, đã được cấp phép.
- Sắt dạng nước.
- Thành phần an toàn: Không có chất bảo quản, chất tạo ngọt, chất điều vị và tạo màu, không chứa các thành phần gây dị ứng, không biến đổi gen,…
Reviews 6 loại thuốc sắt tốt nhất cho trẻ sơ sinh
Dưới đây là 6 loại thuốc sắt cho trẻ sơ sinh bán chạy hiện nay mà cha mẹ có thể tham khảo:
1. Sắt Mini Drops Iron Natures Aid cho bé từ 3 tháng tuổi
- Hãng sản xuất: Natures Aid
- Thành phần: 10mg bisglycinate sắt, Vitamin B12 và axit Folic, vitamin C
- Cách sử dụng: 0.5ml mỗi ngày với trẻ từ 3-6 tháng tuổi, 1ml mỗi ngày với trẻ từ 7 tháng đến 5 tuổi. Có thể pha vào nước, sinh tố…
- Giá bán: 285.000 đồng.
2. Femalto – Sắt hữu cơ nhỏ giọt cho trẻ em từ 0-36 tháng tuổi
- Hãng sản xuất: Novopharm
- Thành phần: 50mg sắt nguyên tố, đường, chất ổn định (INS 464), chất bảo quản (INS 216, INS218), nước tinh khiết.
- Cách sử dụng: trẻ em dưới 1 tuổi sử dụng 7-14 giọt, trẻ 1-12 tuổi sử dụng 14-28 giọt
- Giá bán: 165.000 đồng
3. FitoBimbi Ferro C – Thuốc sắt nhỏ giọt cho trẻ sơ sinh
- Hãng sản xuất: Pharmalife Research – Italia.
- Thành phần: Dịch chiết hoa Cúc Đức (Matricaria recutita), sắt gluconat, kẽm gluconat, dịch chiết quả Cherry (Malpighia glabra), vitamin C, đồng gluconat, vitamin B12.
- Cách sử dụng: trẻ em dưới 5kg sử dụng 5ml/lần/ngày, trẻ từ 5-10kg sử dụng 10ml/lần vào 1-2 lần mỗi ngày.
- Giá bán: 335.000 đồng.
4. IROC bổ sung sắt vitamin c cho trẻ từ 0 tháng tuổi
- Hãng sản xuất: PJ Pharma.
- Thành phần: Sắt 30mg, vitamin C 120mg, folic acid 400 µg, phụ liệu.
- Cách sử dụng: trẻ từ 0-12 tháng tuổi uống 10 giọt mỗi ngày. Trẻ từ 1-3 tuổi. uống khoảng 7-10 giọt mỗi ngày.
- Giá bán: 295.000 đồng.
5. Ferrodue – Bổ sung sắt hữu cơ dạng nhỏ giọt
- Hãng sản xuất: Buona
- Thành phần: Sắt 10mg, fructose; nước tinh khiết; chất điều chỉnh độ pH: malic acid, citric acid; hương dâu
- Cách sử dụng: trẻ sinh non uống 2 giọt/kg mỗi ngày. Trẻ sơ sinh từ 0 – 12 tháng uống 1 giọt / kg thể trọng mỗi ngày.
- Giá bán: 212.000 đồng.
6. Siro bổ sung sắt nhỏ giọt Maltofer
- Hãng sản xuất: Vifor SA- Thụy Sĩ
- Thành phần: Sắt 50mg dưới dạng phức hợp sắt III, Sucrose, Natri methyl hydroxybenzoate, Natri propyl hydroxybenzoate, Cream essence, Natri hydroxide, nước
- Cách sử dụng: trẻ dưới uống 10-20 giọt/kg mỗi ngày. Trẻ 1 – 12 tuổi uống 20-40 giọt mỗi ngày.
- Giá bán: 135.000 đồng.
Lưu ý gì khi bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Ngoài việc ghi nhớ các nguyên tắc khi bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh từ 0-12 tháng tuổi như thế nào thì cha mẹ cũng cần lưu ý một vài điều sau đây:
- Cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu và nên duy trì đến năm 2 tuổi là tốt nhất. Bởi đây là nguồn dinh dưỡng dễ hấp thụ nhất của con.
- Các trường hợp cho bé uống sắt bổ sung, cha mẹ nên cho con dùng thuốc trước khi ăn 1 giờ đồng hồ hoặc sau khi ăn khoảng 2 giờ để đạt hiệu quả.
- Nếu trẻ đang bổ sung canxi thì việc dùng thuốc sắt phải cách ít nhất là 2 giờ đồng hồ để tránh gây tương tác thuốc.
- Bé sơ sinh dưới 6 tuổi khi dùng thuốc sắt bổ sung cần được sự đồng ý của các bác sĩ, tránh gây phản ứng ngược lại.
- Cha mẹ nên lựa chọn siro và đồng thời ưu tiên các chế phẩm tự nhiên trong độ tuổi này của bé để hạn chế tình trạng nôn trớ và táo bón.
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đúng cách đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện và khỏe mạnh của trẻ. Lượng sắt dự trữ ban đầu của một đứa trẻ khỏe mạnh đủ tháng thường đáp ứng đủ đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm. Trong năm đầu đời, các biện pháp ngăn ngừa thiếu sắt bao gồm tránh hoàn toàn sữa bò, bắt đầu bổ sung sắt từ 4 đến 6 tháng tuổi ở trẻ bú mẹ và sử dụng sữa công thức có bổ sung sắt khi không bú mẹ. Qua bài biết này, đội ngũ Nutrihome hy vọng bố mẹ đã nắm vững cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh sao cho hiệu quả và an toàn nhất.
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!