Với những người mới chơi lan thì việc nhận biết được tên của hàng trăm, hàng ngàn loại lan trên thị trường thực sự là một “thử thách”. Hãy đặt một bước chân lên con đường chơi lan chuyên nghiệp của bạn thông qua bài viết này nhé!
Bài viết có gì? Phân loại hoa lan, tên & hình ảnh 99+ loài lan phổ biến nhất nước ta.
Phân loại hoa lan
Ở nước ta hoa lan là giống loài cực kỳ đa dạng, theo cuốn sách Phong lan Việt Nam của Trần Hợp thì tính sơ sơ qua đã có tới 137-140 chi gồm trên 800 loài lan rừng.
Và để phân loại số lượng giống loài đồ sộ này, người ta thường áp dụng 3 cách: phân loại theo thân, theo nơi sống và theo nguồn gốc.
Theo thân
Với cách phân loại theo thân, bạn sẽ thấy 2 khái niệm lan rất hay gặp đó là lan đơn thân và đa thân
– Nhóm ĐƠN THÂN là gì?
Nói về mặt khoa học thì hơi khó hiểu một chút, lan đơn thân được định nghĩa là nhóm hoa lan chỉ tăng trưởng về chiều cao làm cho cây dài ra mãi (theo hội sinh vật cảnh Việt Nam).
Xong trên thực tế để phân biệt lan đơn thân bạn chỉ cần nhớ nhóm lan này sẽ không mọc chồi, lá hoặc mầm trên thân của chúng.
Ví dụ về một vài loại lan trong nhóm đơn thân:
- Đơn thân lá đối xứng (Sarcanthinae): Lan Vanda, lan giáng hương – Aerides, lan hồ điệp – Phalaenopsis, …
- Đơn thân lá dẹt, tròn (Campylocentrum): Papilionanthe, lan Luisia
– Nhóm ĐA THÂN là gì?
Tương tự như trên, nhóm đa thân được định nghĩa là nhóm lan bao gồm những cây lan tăng trưởng liên tục.
Xong bạn sẽ nhận biết chúng ở đặc điểm không mọc chồi & mầm trên thân, đồng thời có chu kỳ phát triển chia thành các mùa nghỉ và mùa sinh trưởng khác nhau bạn nhé.
Ví dụ về một vài loại lan trong nhóm đa thân:
- Nhóm ra hoa phía trên: Địa lan – Cymbidium, Lan hoàng thảo – Dendrobium, lan vũ nữ – Oncidium…
- Nhóm ra hoa ở đỉnh: Lan Cattleya, lan Laelia, lan Epidendrum
Môi trường sống
Phong lan:
Phong lan là những loài lan thường sống phụ sinh trên các thân cây & vách đá. Sở dĩ gọi như vậy bởi chúng chỉ sống ở nơi thoáng gió & sống bằng chất dinh dưỡng và hơi ẩm gió đem lại.
Loài này không hút chất dinh dưỡng từ thân cây chủ, bằng chứng chứng minh cho việc này là dù cây chủ chết thì chúng vẫn sẽ sống rất khoẻ mạnh, không hề hấn gì.
Địa lan
Địa lan là loài lan sống trên đất hoặc len lỏi sâu giữa các kẽ đá trên đồi. Trái ngược với phong lan, địa lan hấp thụ chất dinh dưỡng chủ yếu từ mặt đất qua bộ dễ khoẻ mạnh của mình.
Chăm địa lan có tốt, có xanh mượt hay không sẽ phụ thuộc phần lớn vào chất dinh dưỡng bạn cung cấp hàng ngày cho nó.
Bạn sẽ thường bắt gặp 2 loại địa lan sau trên thị trường: loại thứ nhất thân cây nổi trên mặt đất gọi là bán địa lan, loại còn lại thân cây ngập trong đất là địa lan hàng chính hãng (địa lan thật)
Nguồn gốc
Nguồn gốc là vấn đề ảnh hưởng rất lớn đến giá trị giò lan nhà bạn. Hiện nay trên thị trường ngoài lan rừng tự nhiên, sẽ xuất hiện thêm nhiều loại lan nuôi cấy mô/hay còn gọi lan lai tạo/ lan công nghiệp.
Xong dân chơi lan chuyên nghiệp, người ta sẽ đánh giá cao những giò lan rừng thuần tuý hơn bởi sự hoang dại, bởi màu sắc và bởi hương thơm tự nhiên của nó.
List các loài thường gặp
Chi Hoàng thảo
Lan hoàng thảo (danh pháp: Dendrobium) là một chi lớn, đông đảo anh em trong họ nhà lan.
Dendrobium được ghép từ tiếng Hy lạp gồm từ Dendron (“cây”) và bios (“sinh sống”); nghĩa là “loài sống trên cây”, hoặc gọn hơn “thực vật biểu sinh”.
Đặc điểm nhận biết:
Bạn có thể nhận diện loài lan này bằng việc nhìn vào thân của chúng sẽ chứa đốt và gồm nhiều giả hành mọc thành cụm với nhau.
Thế về nơi sống thì sao? chúng ưa thích thân cây gỗ với vách đá nhất.
Một số loài làm nên tên tuổi cho chi Hoàng Thảo
Tên đầy đủ Tên khoa học Tên gọi khác Hoàng thảo Trần Tuấn Dendrobium trantuanii Hoàng thảo lưỡi tím Hoàng thảo Hạc vỹ Dendrobium aphyllum Hạc vỹ thiên cung, đại ý thảo, ngọc lan, thạch hộc không lá, vô diệp thạch hộc Hoàng thảo Trúc Mành Dendrobium falconeri Hoàng thảo hạt cườm, mành trúc Hoàng thảo Phật Ngọc Dendrobium bensoniae Lan phật ngọc Hoàng thảo Thập hoa Dendrobium Aduncum Hoàng thảo thân gãy, hồng Câu, thạch hộc móc, lan móc, câu trạng thạch hộc Hoàng thảo Hoàng Phi Hạc Dendrobium Signatum Hoàng Hạc Hoàng thảo Ý Ngọc Dendrobium transparens Hoàng ý ngọc, lan ý ngọc Hoàng thảo Kim điệp Dendrobium Chrysotoxum Hoàng lạp, kim điệp, kim điệp thân phình, thạch hộc dùi trống, cổ chùy thạch hộc Hoàng thảo Vảy Rồng Dendrobium lindleyi Lan vảy rắn, vảy cá, tụ thạch hộc Hoàng thảo chuỗi ngọc Dendrobium Findlayanum Chuỗi ngọc điện biên Hoàng thảo long tu bào Dendrobium Primilinum – Hoàng thảo kèn Dendrobium lituiflorum Hoa lan kèn Hoàng thảo ngọc thạch Dendrobium crystallinum Hoàng thảo pha lê, phi điệp đơn, thạch hộc kim, ngọc vạn pha lê, hoàng thảo hoa sen Phi Điệp tím Dendrobium anosmum Lưỡng điểm hạc, giả hạc tím Phi Điệp vàng Dendrobium chrysanthum Hoàng thảo hoa vàng, ngọc vạn vàng, khô mộc hoa vàng, thúc hoa thạch hộc Trầm vàng Dendrobium ochreatum Hoàng thảo vàng Kiều tím Dendrobium amabile Thuỷ tiên hường Kiều vàng Dendrobium thyrsiflorum Thuỷ tiên vàng, thuỷ tiên mỡ gà Kim điệp giấy Dendrobium Capillipes Kim điệp nhựa
Giáng Hương
Giáng Hương hay còn gọi giáng xuân, đuôi cáo (danh pháp khoa học Aerides) là một loài hoa cổ, đã có mặt từ rất lâu đời trên đất nước ta. Loài hoa này được đánh giá mang vẻ đẹp khá nổi trội và hút mắt nhờ sắc hoa đằm thắm cùng hương thơm quyến rũ.
Đặc điểm nhận biết:
Lá lan Giáng Hương khá ngắn, thọn, gọn và ẻo lả.
Chùm hoa thì khá dài, nhưng khoảng cách giữa các bông lại thưa, mặt bông hoa nhỏ mang theo một hương thơm rất nồng nàn.
Các loại lan Giáng Hương
STT Tên đầy đủ Tên khoa học Tên gọi khác Xem hình ảnh 1 Hoàng Nhạn Aerides odorata x houlletiana – Xem 2 Giáng Thu Aerides rubescens Tiểu hoàng đỏ Xem 3 Cẩm báo Hgrochilus parishii Lan da báo Xem 4 Quế lan hương Aerides odorata
Hồ Điệp
Chi Lan hồ điệp (danh pháp: Phalaenopsis), còn được biết đến với cái tên Phal – hoa thương mại.
Sở dĩ gọi như vậy bởi loại hoa này hiện tại được công nghiệp hoá và đem trồng cùng với lai giống quá quá nhiều. Khi bạn mua hồ điệp ở thời điểm này ấy, khó mà tìm được giống hồ điệp rừng thuần chủng nữa.
Đặc điểm nhận biết:
Điệp là từ chỉ loài bướm, lan hồ điệp có mặt bông hoa như cánh bướm đang bay. Màu sắc hoa sặc sỡ, rất to và đẹp.
Hoa hồ điệp mọc thành các ngồng, bông hoa so le và thưa nhau, chứ không bị dày di dít như dòng ngọc điểm.
Phân loại dòng hồ điệp:
Hồ điệp có thể phân thành 4 dòng chính dựa vào kính thước thân cây và độ dài của ngồng hoa. Giá trị của hồ điệp căn bản tỷ lệ thuận với kích cỡ của nó.
- Hồ điệp mini
- Hồ điệp tầm trung
- Hồ điệp đại
- Hồ điệp cực đại (Khủng long)
Dòng hồ điệp cực đại có kích cỡ chậu đựng rất lớn thường trên 3.8 inch (> 8.89cm), một ngồng hoa phải dài hơn 2m và có tới 15 – 20 bông một ngồng. Vào thời điểm sốt hàng, một cây hồ điệp khủng long cỡ bự này có giá rơi vào gần 1 triệu.
Ngọc điểm
Lan Ngọc Điểm hay còn gọi là Nghinh xuân ở miền Trung và Đai Châu ở miền Bắc (danh pháp 2 phần Rhynchostylis gigantea). Đây là loài hoa bản xứ của Việt Nam với đặc tính vừa dễ trồng lại dễ mua.
Đặc điểm nhận biết:
Ngọc điểm mọc thành các chùm hoa cực dày với những bông hoa nhỏ xíu, phải tầm 30 – 40 bông một ngồng hoa.
Nếu như Hồ Điệp chỉ nở một ngồng thì một lần nở của Ngọc Điểm căn bản phải 2 – 3 ngồng là còn ít.
Ngọc Điểm thường nở hoa vào dịp tết, nên được mệnh danh là loài lan của tết cổ truyền dân tộc. Người ta thường mua loại lan này để trưng bày trong nhà hoặc đặt lên bàn thờ tổ tiên mỗi dịp xuân về.
Hài
Lan Hài sẽ thực sự quý giá đối với những người nhận thấy được vẻ đẹp và cái tầm của nó.
Được biết đến như một chi nhỏ trong họ lan, mang pháp danh khoa học Paphiopedilum; trên thị trường thế giới, giá của Hài thực tế dao động từ vài chục đến cả trăm đô mỗi chậu. Xong ở Việt Nam thì lại không cao như thế.
Đặc điểm nhận biết:
Cách để nhận biết được lan Hài nhanh nhất chính là dựa vào môi hoa của nó. Môi hoa lan Hài có dạng hình túi, nhìn giống như chiếc giày phụ nữ thời xưa hay đeo vậy.
Các loại lan Hài
STT Tên đầy đủ Tên khoa học Tên gọi khác Xem hình ảnh 1 Bạch Hạc Hải Âu Pecteilis radiata Hài Bạch Hạc, Diệc Bạch Xem
Kiếm
Lại một đại diện nữa đến từ giống lan đơn thân. Lan Kiếm hay còn gọi là Lô hội (Pháp danh khoa học Cymbidium) là một loại lan rừng cực kỳ nổi tiếng.
Với đặc điểm dễ trồng, dễ chăm sóc, cùng dễ kiếm, hiện nay thị trường lan Kiếm nước ta có thể nói cực kỳ sôi động.
Đặc điểm nhận biết:
Lá của lan Kiếm có hình cái kiếm, ở giữa kẻ một đường vô cùng rõ ràng. Màu sắc lá thay đổi liên tục với điều kiện môi trường bên ngoài, nơi nào nhiều ẩm dâm mát thì lá bản to, xanh đậm đã mắt; nơi nào nắng quá, khô quá thì lá kiếm chuyển sang ngả vàng.
Hoa lan kiếm nhìn rất đẹp, nhỏ nhắn và tinh tế. Các ngồng hoa mọc từ nách lá, mỗi ngồng cho từ 20- 50 bông, mọc thưa rủ xuống hai bên.
Các loại lan kiếm
STT Tên đầy đủ Tên khoa học Tên gọi khác Xem hình ảnh 1 Kiếm mặc Xuân Cymbidium sinense Địa lan mặc xuân Xem 2 Kiếm bạch Ngọc Cymbidium mastersii Kiếm Bạch Ngọc Xem 3 Kiếm Trần Mộng Cymbidium lowianum Địa lan Trần Mộng Xem 4 5 6
Cát lan
Cát lan hay chi lan hoàng hậu (danh pháp khoa học cattleya) là một liên minh lan sở hữu toàn những loại vô cùng sặc sỡ và bắt mắt.
Đặc điểm nhận biết:
Điểm khác biệt đầu tiên của cát lan đó là hoa không bao giờ có một màu (thế nên tôi mới khen nó sắc sỡ đó), kích thước khoa lớn phải từ 15 – 20cm, to gần bằng bông hướng dương.
Ở nơi khí hậu mát mẻ ví dụ như Đà Lạt là môi trường sống lý tưởng của lan Cát. Tuy nhiên, mấy chỗ biên độ nhiệt cao hơn thì Cát vẫn sống khoẻ, hao ra vẫn to, chỉ có điều phát triển hơi chậm thôi.
Vanda
Van da là giống lan phân bố rộng nhất trên thế giới, thích sống ở những vùng khí hậu nóng & nắng chói loà. Vanda tuy không hiếm nhưng nó vẫn vô cùng được ưa chuộng vì vẻ đẹp của mình.
Đặc điểm nhận biết:
Vanda có thân cây mọc thẳng, khá cứng; lá cây khá nhỏ, xếp đều đối xứng sang hai bên.
Về hoa, thì đặc trưng của Vanda là có các ngồng rất dài, hoa mọc thành một túm ở đầu ngồng. Các cánh hoa nhìn mỏng manh nhưng lại vô cùng bền dai và đồng nhất một màu.
Vũ nữ
Lan Vũ nữ ( danh pháp khoa học Oncidium lexuosum) hay còn được gọi với cái tên bò cạp tía, lan nhện trung là loài hoa mọc rất nhiều ở Nam Châu Mỹ. À đương nhiên Việt Nam cũng có.
Vũ nữ với đặc điểm là ngồng hoa dài, cứng cáp, lại chia thành nhiều cành nhiều nhánh nên rất thích hợp để cắm hoa trang chí trong nhà.
Về lá cây thỳ tuỳ theo loài mà sẽ có đặc điểm khác nhau: một vài giống thì có lá dầy và cứng như tai lừa – Mule ear hoặc dài và mềm như nhiều giống khác.
STT Tên đầy đủ Tên khoa học Tên gọi khác Xem hình ảnh 1 Vũ nữ Hoàng Hậu Grammatophyllum Lan hoàng hậu, Xem 2 Vũ nữ Vàng 3
Căn diệp
Lan căn diệp (danh pháp khoa học Taeniophyllum) là một giống loài cực kỳ thú vị mà có thể bạn sẽ muốn xách nó mang về vường nhà mình ngay hôm nay đấy.
Chúng sở hữu một vẻ bề ngoài trần trụi vì không có lá, ngoài bộ rễ khoẻ de cùng một chút thân bé tý teo ra thì căn bản cả tài sản chẳng còn gì.
Hoa lan căn diệp rất nhỏ, chỉ xíu xiu thôi nhưng nhìn rất cưng, cánh hoa lên màu đẹp như ngọc bích vậy.
Lan lai giống
Ồ nghe hơi lạ! Thật ra đây là những giống loài thực vật mới được tạo ra bởi bàn tay con người. Hay nói cách khác, thì chúng được lai tạo giữa nhiều loại lan với nhau để sinh ra một loại lan mới tinh, đẹp, lạ, chưa từng có mặt trên thị trường.
Hiện nay, Embargneting đang nhân giống và lai giống giữa rất nhiều loại lan khác nhau.
Một vài giống lan lai nổi tiếng:
Tên đầy đủ Tên khoa học Lai giữa các giống Lan Mokara – Lưỡi bò (Arachnis) x Vanda x Ascocentrum Trầm Rồng Đỏ Den Nestor Red Dragon Giả hạc (Dendrobium anosmum) x Song hồng (Dendrobium parishii) Trầm tím Dendrobium nestor Phi điệp (Dendrobium anosmum) x Song hồng (Dendrobium parishii)
Những loài lan khác
Tên lan Tên khoa học Tên gọi khác Xem hình ảnh Linh Lan Convallaria majalis Lan chuông Xem Sao biển Angraecum – Xem Dạ Lan Hương Hyacinthaceae Hoa Tiên ông Xem Lan đuôi chồn Rhynchostylis Retusa Sóc ta, lan đuôi cáo Xem Quân tử Clivia nobilis Đại quân tử, huệ đỏ, huệ da cam, huệ quân tử Xem Thanh Đạm Coelogyne flaccida Thanh đạm mềm, thanh đạm hoa rủ Xem Lan hải yến Rhynchostylis coelestis Rchb Ngọc bích Xem Lan Lưỡi Mác Echinodorus cordifolius Lan nước, bách thuỷ tiên Xem
Hi vọng những kiến thức cơ bản nhất về phân loại và gọi tên hoa lan sẽ giúp những bạn mới chơi phần nào hiểu hơn về con đường nuôi trồng cây hoa lá cành đầy thú vị này trong tương lai.
Hoặc bạn có thể thể truy cập vào website của chúng tôi, chuyên tư vấn và bán đầy đủ các loại phân bón, thuốc trừ bệnh, thuốc trừ sâu, dinh duỡng cho lan: sieuthiphanthuoc.org
– Các sản phẩm trị nấm bệnh như: thối nhũn, đốm lá, thối thân, thì quý anh chị có thể tham khảo ở đây: Sản phẩm trị Nấm Bệnh cho hoa Lan
Nếu bạn cần một cây giống hoa xinh đẹp đem về trồng thử? Hãy đến với shop hoa lan Embargenting, chúng tôi có sưu tầm hàng trăm cây giống hoa lan từ lan rừng đến lan lai tạo, đảm bảo cây giống chuẩn và giá cả cạnh tranh nhất thị trường.
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!