Mật gấu hết thời, rẻ như rau

Khi không còn là những “cỗ máy vắt tiền”, hàng nghìn con gấu đang được các chủ trại nuôi nhốt chẳng khác gì lợn, gà. Giá bán mật từ 200.000 đồng/cc đã giảm xuống còn 100.000 đồng và bây giờ là 15.000 – 20.000 đồng/cc. Làng nuôi gấu nổi tiếng một thời, nhộn nhịp bao nhiêu thì nay hiu hắt bấy nhiêu.

Mật gấu rẻ như rau

Làng Phụng Thượng và thị trấn Phúc Thọ, huyện Phúc Thọ (Hà Nội) từ hơn 10 năm nay là trung tâm nuôi nhốt gấu có tiếng. Trước kia, cảnh mua bán, chích hút mật gấu ở đây rất sôi động, từng đoàn khách ra vào nườm nượp. Nhưng cảnh ấy nay không còn nữa. Làng nuôi gấu rơi vào cảnh đìu hiu, mật gấu rao rẻ như bó rau nhưng cũng không còn đông người tìm đến mua.

Tìm vào trại gấu T.H ở Phụng Thượng, chủ nuôi vừa mới chích rút mật từ 3 con gấu nhốt ở sau nhà, chứa vào một chai “trà xanh không độ”, rồi bơm từ chai này vào hàng trăm lọ nhỏ bằng thủy tinh màu nâu, bày lăn lóc trên sàn, chuẩn bị chuyển giao cho một nhà thuốc ở TP Việt Trì (Phú Thọ). Mỗi lọ mật có dung tích 1cc. Lân la hỏi chuyện, chị T cho biết, giá bán là 20.000 đồng/cc, mua bao nhiêu cũng có.

Thấy chúng tôi không mặn mà, tỏ vẻ chê đắt, chị giãy nảy nói: “Mật gấu giờ đây quá rẻ, nếu vào những năm 2000 – 2003, giá mỗi cc lên tới 200.000 đồng, nhiều khi “cháy hàng”, khách phải đặt trước cả tuần, cả tháng mới có mật. Hồi đó, mặc dù vốn bỏ ra mua mỗi con gấu lên tới 60-80 triệu đồng nhưng chỉ sau đúng một năm là thu hồi đủ”. Chúng tôi ngược lên thị trấn Phúc Thọ, trại gấu A.C, nơi đang nhốt gần 30 con gấu ngay trong kho trước nhà. Gặp khách, chị chủ trại chạy ra chào mời mua mật gấu, cũng chào giá 20.000 đồng/cc. Trả giá 15.000 đồng/cc, ban đầu chị tỏ vẽ lưỡng lự nhưng rồi cũng đồng ý bán.

Một chủ trại nuôi gấu ở làng Phụng Thượng cho biết, trung bình mỗi ngày, mỗi con gấu ăn hết 5 – 6kg gồm bột ngô, gạo, đậu xanh… và các món ăn phụ. Tính ra, mỗi con gấu ăn hết 30.000 đồng/ngày (chưa kể 10.000 đồng tiền điện, nước, thuê người vệ sinh chăm sóc), một tháng gần 1 triệu đồng. Trong khi một năm chỉ cho hai lần chích rút mật, mức bình quân mỗi túi mật là 200cc (nhiều con do ăn uống kém, lúc chích rút xong chỉ được 70cc) bán giá 20.000 đồng thì chỉ được có 4 triệu đồng cho 6 tháng trời, lỗ nặng.

Chán “ôm” gấu vì thua lỗ

Nhiều năm trước, làng Phụng Thượng nổi tiếng khắp miền Bắc vì khả năng cung ứng mật gấu. Nổi lên với những trang trại nuôi gấu tầm cỡ, nhà nào ít cũng có 4-5 con, hộ nào có điều kiện thì có tới 40-50 con. Trang trại của vợ chồng bà Lộc từng có 83 con gấu nhốt kín vườn trên nhà dưới, nhưng khi giá mật rớt thê thảm, không kham được, vợ chồng bà đã chuyển giao 14 con cho Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam, còn lại “phân giao” cho anh em trong làng, xã. Từ bốn người thuê về làm mướn, nay chỉ giữ lại một.

Những chủ trại khác cũng phải chuyển giao gấu cho người khác, hiện chỉ dám nuôi khoảng 2-4 con để cầm cự. Cũng bởi vậy mà vào năm 2008, từng xảy ra vụ việc gây xôn xao, làng Phụng Thượng bỗng “mất tích” hàng chục con gấu khi cơ quan kiểm lâm về kiểm tra. “Mất tích” không phải vì bị trộm mà theo cơ quan điều tra, gấu đã được các chủ trại chủ động sang tay cho các nhà hàng, khách sạn ở TP Hạ Long (Quảng Ninh). Số gấu được chủ trại khai báo “ốm”, “chết” với cơ quan kiểm lâm cũng không ít.

Theo ông Lê Văn Hùng, Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Đan Phượng (đơn vị được giao quản lý việc nuôi gấu ở huyện Phúc Thọ), thống kê đến tháng 4-2013 chỉ còn 37 trại với 257 cá thể, nguyên nhân do gấu chết hoặc được chuyển đi nơi khác. Hiện nay, luật vẫn quy định việc chích hút, kinh doanh mật gấu, buôn bán gấu là vi phạm, có thể bị xử phạt tới 7 năm tù. Nhưng người dân đã bỏ ra khá nhiều tiền để mua gấu, đầu tư chuồng trại nên hiện tại vẫn phải lén lút lấy mật để bán, tạo nguồn thu nuôi gấu vì theo quy định họ phải chăm sóc cho tới khi chúng chết.

Nhiều chủ trại cũng cho biết, nuôi gấu hiện nay không còn giá trị, dân đang ôm nợ nhưng khổ nỗi muốn thanh lý cũng không được, vì toàn bộ gấu đã được lực lượng kiểm lâm gắn chip để theo dõi, quản lý. Hàng tháng, kiểm lâm đều xuống kiểm tra. Mất gấu, gấu không có chip thì trách nhiệm thuộc về các hộ nuôi và bị xử lý. Song, nếu được phép bán, bây giờ cũng không ai muốn ôm gấu nữa. Vì thế, bà con chuyển sang đề nghị được chuyển giao gấu lại cho nhà nước, với điều kiện hỗ trợ cho họ ít tiền vốn đã bỏ ra mua gấu. Trong trường hợp vẫn để các chủ trại “bảo tồn” mà giá mật gấu rẻ như cho, điều kiện chăm sóc như hiện nay thì chẳng bao lâu gấu cũng tuyệt chủng.

Hiện nay, số lượng gấu đưa về Trung tâm cứu hộ gấu đặt tại Tam Đảo, đã tăng lên đến 100 cá thể. Theo ông Tuấn Bendixsen, Giám đốc Trung tâm, Trung tâm cũng đang tiếp tục mở rộng để đón nhận, cứu hộ thêm các cá thể gấu nhưng kinh phí cũng không thể thu nhận một lúc hàng nghìn cá thể đang nuôi nhốt ở các trang trại, hộ gia đình như hiện nay được.

(Theo ANTĐ)