Tiểu thuyết trinh thám là gì? 21 thể loại truyện trinh thám

Tiểu thuyết trinh thám (Crime Fiction) luôn là ngồi chễm chệ trong dòng tiểu thuyết văn học ăn khách nhất thị trường, nhưng liệu bạn đã bao giờ tự hỏi tiểu thuyết trinh thám là gì và tại sao nó lại ăn khách đến như thế? Trong bài viết lần này, hãy cùng khám phá các thể loại truyện trinh thám khi nó tạo nên sức hút đến hàng triệu độc giả.

Thể loại trinh thám bắt đầu cùng thời với tiểu thuyết đầu cơ và các thể loại tiểu thuyết khác vào giữa thế kỷ 19 và nó vẫn cực kỳ phổ biến cho đến ngày nay, đặc biệt là trong tiểu thuyết.

Tiểu thuyết trinh thám là gì?

Tiểu thuyết trinh thám (tiếng Pháp: roman détective) là một tiểu loại của tiểu thuyết phiêu lưu. Bản thân tên gọi thể loại đã làm nổi bật một vài đặc điểm riêng của nó.

Nó nói lên nghề nghiệp của nhân vật chính. Nhân vật chính có thể là “thám tử”, là “mật thám”, hay “điều tra viên” gì đó, nhưng đều có nghề nghiệp chung là dò la, điều tra, khám phá cái bí mật, còn nằm trong bóng tối.

Nó chứng tỏ, đây là truyện vụ án, truyện viết về tội phạm, một loại truyện rất phổ biến ở các nước phương Tây.

Nó mách bảo người sáng tác cách thức xây dựng cốt truyện: phải giữ đến cùng những bí mật của tội phạm để tạo nên sự hấp dẫn, khiến người đọc luôn luôn ở trong trạng thái căng thẳng.

Cái bí mật bao giờ cũng tạo nên sự hứng thú, hấp dẫn đối với người đọc. Nhưng chắc chắn, nghề “trinh thám” không thể trở thành cốt truyện phổ biến trong văn học, khi phạm tội chưa trở thành một hiện tượng xã hội phổ biến.

Lịch sử ra đời truyện trinh thám

Một số học giả, chẳng hạn như R. H. Pfeiffer, đã gợi ý rằng một số văn bản cổ và tôn giáo có những điểm tương đồng với thứ mà sau này được gọi là tiểu thuyết trinh thám.

Trong câu chuyện Cựu ước về Susanna và các bô lão (Kinh thánh Tin lành cho rằng câu chuyện này nằm trong ngụy thư), lời kể của hai nhân chứng đã bị phá vỡ khi Daniel kiểm tra chéo họ. Đáp lại, tác giả Julian Symons đã lập luận rằng “những người tìm kiếm các mảnh phát hiện trong Kinh thánh và Herodotus chỉ đang tìm kiếm những câu đố” và rằng những câu đố này không phải là truyện trinh thám.

Trong vở kịch Oedipus Rex của nhà viết kịch người Hy Lạp cổ đại Sophocles, Oedipus điều tra vụ giết hại chưa được giải quyết của Vua Laius và khám phá ra sự thật sau khi thẩm vấn nhiều nhân chứng rằng chính ông là thủ phạm.

Mặc dù “cuộc điều tra của Oedipus dựa trên các phương pháp siêu nhiên, tiền hợp lý, thể hiện rõ trong hầu hết các tường thuật về tội phạm cho đến sự phát triển của tư tưởng Khai sáng vào thế kỷ XVII và XVIII”, bản tường thuật này có “tất cả các đặc điểm trung tâm và các yếu tố hình thức của trinh thám. Câu chuyện, bao gồm bí ẩn xung quanh một vụ giết người, một vòng tròn khép kín của các nghi phạm và dần dần khám phá ra quá khứ bị che giấu. “

Nghìn lẻ một đêm (Những đêm Ả Rập) chứa những ví dụ sớm nhất về tiểu thuyết tội phạm được biết đến. Một ví dụ về câu chuyện thuộc thể loại này là câu chuyện thời trung cổ Ả Rập của “Ba quả táo “, một trong những câu chuyện được thuật lại bởi Scheherazade trong Những đêm Ả Rập.

Trong câu chuyện này, một người đánh cá phát hiện ra một chiếc rương nặng bị khóa dọc theo sông Tigris và anh ta bán nó cho Abbasid Caliph , Harun al-Rashid , người sau đó có Chiếc rương bị vỡ mở ra chỉ thấy bên trong là xác chết của một phụ nữ trẻ bị cắt thành nhiều mảnh.

Harun ra lệnh cho vizier , Ja’far ibn Yahya của mình, giải quyết tội ác và tìm ra kẻ sát nhân trong vòng ba ngày, hoặc bị xử tử nếu anh ta không được giao. Câu chuyện được mô tả là một bí ẩn giết người “whodunit ” với nhiều tình tiết xoắn . Truyện có yếu tố trinh thám hư cấu .

Hai truyện Đêm Ả Rập khác, “Người buôn và tên trộm” và “Ali Khwaja”, chứa hai trong số thám tử hư cấu sớm nhất , người lần ra manh mối và đưa ra bằng chứng để bắt hoặc kết tội một tên tội phạm, với câu chuyện diễn ra theo trình tự thông thường và tên tội phạm đã được khán giả biết đến.

Phần sau liên quan đến một cao trào khi nhân vật chính thám tử Ali Khwaja trình bày bằng chứng từ nhân chứng chuyên môn tại một tòa án. “The Hunchback Tale ” là một bộ phim khác về phòng xử án thời kỳ đầu , được trình bày như một bộ phim hài hồi hộp.

Tiểu thuyết tội phạm hiện đại được biết đến sớm nhất là tiểu thuyết năm 1819 Mademoiselle de Scudéry của E. T. A. Hoffmann. Ngoài ra còn có Richmond vô danh của Thomas Skinner Stu, hoặc những câu chuyện trong cuộc đời của một viên chức phố Bow (1827 ); một truyện ngắn có độ dài đầy đủ khác cùng thể loại là The Principal of Veil Bye của tác giả người Đan Mạch SteenLESnsen Blicher , xuất bản năm 1829.

Được biết đến nhiều hơn là những tác phẩm đen tối trước đó của Edgar Allan Poe . Vị thám tử tài giỏi và lập dị của anh ấy C. Auguste Dupin , tiền thân của Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle, từng xuất hiện trong các tác phẩm như “The Murders in the Rue Morgue ” (1841), “The Mystery của Marie Roget “(1842), và” The Purloined Letter “(1844).

Với những câu chuyện về Dupin của mình, Poe đã cung cấp khuôn khổ cho câu chuyện trinh thám cổ điển. Người bạn đồng hành giấu tên của thám tử là người kể chuyện và là nguyên mẫu cho nhân vật của Dr. Watson trong các truyện Sherlock Holmes sau này.

Tiểu thuyết sử thi của Wilkie Collins The Woman in White được xuất bản năm 1860, còn The Moonstone (1868) thì thường được cho là kiệt tác của ông. Tác giả người Pháp Émile Gaboriau Monsieur Le Coq (1868) của tác giả người Pháp đã đặt nền móng cho cuốn trinh thám có đầu óc khoa học, có phương pháp.

Sự phát triển của những bí ẩn trong căn phòng bị khóa là một trong những dấu mốc trong lịch sử tội phạm viễn tưởng. Những điều bí ẩn về Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle được cho là nguyên nhân duy nhất tạo nên sự phổ biến rộng rãi trong thể loại này.

Tiền thân là Paul Féval , với loạt phim Les Habits Noirs (1862-67) kể về Scotland Yard các thám tử và âm mưu tội phạm. Cuốn tiểu thuyết tội phạm bán chạy nhất thế kỷ 19 là The Mystery of a Hansom Cab (1886) của Fergus Hume (1886), lấy bối cảnh ở Melbourne, Australia.

Sự phát triển của báo in phương tiện thông tin đại chúng ở Vương quốc Anh và Hoa Kỳ vào nửa sau của thế kỷ 19 là rất quan trọng trong việc phổ biến tiểu thuyết tội phạm và các thể loại liên quan. Các tạp chí văn học ‘đa dạng’ như Strand, McClure’s và Harper’s nhanh chóng trở thành trung tâm của cấu trúc và chức năng tổng thể của tiểu thuyết phổ biến trong xã hội, cung cấp một phương tiện được sản xuất hàng loạt cung cấp các ấn phẩm minh họa, rẻ tiền về cơ bản chỉ dùng một lần.

Giống như các tác phẩm của nhiều nhà văn viễn tưởng quan trọng khác trong thời của ông – ví dụ: Các câu chuyện về Sherlock Holmes của Wilkie Collins và Charles Dickens – Arthur Conan Doyle lần đầu tiên xuất hiện dưới dạng nhiều kỳ trên tạp chí Strand hàng tháng trên tạp chí Vương quốc Anh.

Bộ truyện nhanh chóng thu hút được lượng người theo dõi rộng rãi và cuồng nhiệt ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương, và khi Doyle giết chết Holmes trong The Final Problem , công chúng phản đối kịch liệt và việc xuất bản đưa ra nhiều câu chuyện hấp dẫn hơn, rằng anh ta bất đắc dĩ buộc phải hồi sinh anh ta.

Ở Ý, các bản dịch đầu tiên của truyện Anh và Mỹ và các tác phẩm địa phương được xuất bản trong bìa màu vàng rẻ tiền và do đó thể loại này được rửa tội bằng thuật ngữ “Libri gialli” hoặc sách màu vàng.

Thể loại này đã bị phe Phát xít đặt ngoài vòng pháp luật trong WWII nhưng lại bùng nổ phổ biến sau chiến tranh, đặc biệt là bị ảnh hưởng bởi trường phái tiểu thuyết tội phạm cứng rắn của Mỹ.

Đã xuất hiện một nhóm các nhà văn Ý chính thống sử dụng thể loại trinh thám để tạo ra một cuốn tiểu thuyết chống trinh thám hoặc hậu hiện đại, trong đó các thám tử không hoàn hảo, những tội ác thường không được giải quyết và những manh mối để lại cho người đọc giải mã. Các nhà văn nổi tiếng bao gồm Leonardo Sciascia , Umberto Eco , và Carlo Emilio Gadda .

Ở Tây Ban Nha, The Nail và những câu chuyện về Bí ẩn và Tội ác khác được xuất bản bởi Pedro Antonio de Alarcón năm 1853. Tiểu thuyết tội phạm ở Tây Ban Nha (cũng được cắt giảm trong Francoist Spain ) mang một số đặc điểm rất đặc biệt phản ánh văn hóa của đất nước.

Các nhà văn Tây Ban Nha nhấn mạnh đến sự tham nhũng và thiếu cẩn trọng của cảnh sát, đồng thời miêu tả chính quyền và những người giàu có bằng những nghĩa rất tiêu cực.

Ở Trung Quốc, tiểu thuyết tội phạm hiện đại lần đầu tiên được phát triển từ bản dịch các tác phẩm nước ngoài từ những năm 1890. Cheng Xiaoqing , được coi là “Bậc thầy” của tiểu thuyết trinh thám Trung Quốc thế kỷ 20, đã dịch Sherlock Holmes sang tiếng Trung cổ điển và bản ngữ.

Vào cuối những năm 1910, Cheng bắt đầu viết một bộ truyện trinh thám viễn tưởng của riêng mình, Sherlock ở Thượng Hải, bắt chước phong cách của Conan Doyle nhưng lại phù hợp với khán giả Trung Quốc.

Trong thời đại Mao , tiểu thuyết tội phạm đã bị đàn áp và chủ yếu là theo kiểu Liên Xô và chống tư bản. Trong thời kỳ hậu Mao, tiểu thuyết tội phạm ở Trung Quốc tập trung vào tham nhũng và điều kiện sống khắc nghiệt trong thời đại Mao (chẳng hạn như Cách mạng Văn hóa ).

Các thể loại trinh thám – Crime Fiction

Dòng tiểu thuyết trinh thám có nhiều thể loại khác nhau, dưới đầy là tất cả các thể loại chính góp phần tạo nên sức hút không thể chối từ của dòng tiểu thuyết này. Nhiều nhà văn trinh thám có thế nhuẫn nhuyễn kết hợp các thể loại này lại với nhau.

1. Cozy

Đây là thể loại truyện trinh thám nhẹ nhàng, các chi tiết thô tục, tình dục, bạo lực quá mức đều bị loại bỏ.

ví dụ: series bà Marple của Dame Agatha Christie.

1. Locked room (Gây án trong phòng kín)

Tội ác được thực hiện theo một cách bất khả thi, ví dụ như trong phòng kín.

ví dụ: Bí mật căn phòng vàng (Gaston Leroux), Cánh cửa thứ 4, Giả thuyết thứ 7 (Paul Halter), Sáu tội ác không có hung thủ (Pierre Boileau), Tokyo hoàng đạo án (Soji Shimada)

1. Whodunit

Whodunit thể loại trinh thám phổ biến nhất, với một cốt truyện phức tạp, nhiều manh mối rải rác xuyên suốt toàn bộ tác phẩm. Độc giả có thể phán đoán thủ phạm trước khi đáp án được công bố ở đoạn kết thông qua những chi tiết đó.

ví dụ: series Sherlock Holmes của Sir Conan Doyle, series Hercule Poirot của Dame Agatha Christie.

1. Howcatchem

Người đọc đã biết trước thủ phạm là ai khi được công bố vào đầu tác phẩm và toàn bộ nội dung truyện chỉ xoay quanh việc thủ phạm bị lật tẩy như thế nào.

ví dụ: Phía sau nghi can X (Higashino Keigo), Death Note (Tsugumi Ohba & Takeshi Obata), Mưu Sát (Tử Kim Trần)

1. Historical

Vụ án được đặt trong bối cảnh lịch sử nhất định với nhân vật lịch sử có thật hoặc giả tưởng.

ví dụ: Địch Công án (Robert Van Gulik), Tên của đóa hồng (Umberto Eco)

1. Hardboiled

Đậm đặc bạo lực hoặc tình dục (có thể là cả hai kết hợp) cùng với nhân vật chính thường phải trải qua nhiều nguy hiểm chết người, nhưng luôn nhận được sự giúp đỡ từ những người xung quanh.

ví dụ: series Philip Marlowe của Raymond Chandler, series Sam Spade của Dashiell Hammett, series Mike Hammer của Mickey Spillane.

1. Noir

Đây là thể loại gần gũi với hardboiled với bối cảnh được xây dựng lên tăm tối, thiên về tâm lý hơn hành động. Nhân vật chính trong các tác phẩm này thường không có kết thúc tốt đẹp gì.

ví dụ: Theo em vào bóng đêm, Kết hôn với một chiếc bóng (William Irish), Đảo kinh hoàng, Dòng sông Kỳ Bí (Dennis Lehane)

1. Police procedural

Điều tra viên là cảnh sát.

ví dụ: series Adamsberg của Fred Vargas, series Kamenskaya của Alexandra Marinina.

1. Private detective

Điều tra viên là thám tử tư.

ví dụ: quá nhiều, khỏi cần ví dụ.

1. Forensic

Điều tra viên thường là nhân viên giám định hoặc bác sĩ pháp y, phá án dựa vào các bằng chứng trên tử thi hoặc hiện trường vụ án.

ví dụ: series Lincoln Rhyme của Jeffery Deaver, series Kay Scarpetta của Patricia Cornwell, series Rizzoli & Isles của Tess Gerritsen. Bác sĩ pháp y Tần Minh.

1. Courtroom

Bối cảnh pháp đình, người đọc có thể biết trước các nghi phạm và theo dõi các chi tiết của vụ án được tiết lộ trong phiên tòa. Thường sử dụng thủ pháp hồi tưởng.

ví dụ: series Perry Mason của Erle Stanley Gardner.

1. Legal

Các nhân vật chính là luật sư, công tố viên, thẩm phán, v.v. bối cảnh không nhất định giới hạn chỉ ở trong tòa án như thể loại courtroom.

ví dụ: Thân chủ, Công ty rửa tiền, Bồi thẩm đoàn chạy trốn (John Grisham)

1. Spy

Các nhân vật chính là điệp viên, thường làm việc cho các cơ quan tình báo.

ví dụ: Điệp viên từ miền đất lạnh (John le Carré), Kẻ giết mướn Jackal (Frederick Forsyth), Sáu ngày của Condor (James Grady), Sòng bạc hoàng gia (Ian Fleming)

1. Caper

Được kể từ quan điểm của tội phạm, thường nói về 1 hoặc nhiều vụ trộm cắp, lừa đảo, bắt cóc, có thể có yếu tố hài hước.

ví dụ: Cả thế gian trong túi (James Hadley Chase), Nếu còn có ngày mai (Sidney Sheldon)

1. Code-cracking

Vụ án có đầu mối là các mật mã, biểu tượng do hung thủ hoặc nạn nhân để lại, là mấu chốt để phá án. Có thể kết hợp với thể loại giải mã chúc thư hoặc đi tìm kho báu.

Ví dụ : Những hình nhân nhảy múa (Sir Conan Doyle), Vụ án trường Oxford (Guillermo Martinez), series Robert Langdon của Dan Brown.

1. Psychological

Vụ án có yếu tố tâm lý học, thường nói về cuộc đấu trí giữa điều tra viên và kẻ giết người (hàng loạt).

ví dụ: series Hannibal Lecter của Thomas Harris, series Phương Mộc của Lôi Mễ.

1. Supernatural

Vụ án có nhiều yếu tố siêu nhiên.

ví dụ: Giao lộ sinh tử (Dean Koontz), series X-Files (viết dựa trên kịch bản phim)

1. True crime

Được viết dựa trên tội ác có thật.

ví dụ: Máu lạnh (Truman Capote), Người vô tội (John Grisham), Quá trễ để nói lời từ biệt (Ann Rule)

1. Juvenile

Trinh thám dành cho thiếu nhi, với nhân vật chính là điều tra viên nhỏ tuổi.

ví dụ: Tứ quái TKKG (Stefan Wolf), Ba thám tử trẻ (Robert Arthur và nhiều tác giả khác), Kỳ án chim dẽ giun (Alan Bradley) và các cuốn cùng series Flavia de Luce, series Theodore Boone của John Grisham, Thám tử Kindaichi.

1. Animal

Nhân vật chính là động vật, có thể phá án trong thế giới động vật hoặc thế giới con người.

ví dụ: Thám tử Freddy, Freddy và kẻ mặt mịt (Walter Brooks), Felidae (Akif Pirinçci) đã được dựng phim, Three Bags Full (Leonie Swann)

1. Parody/spoof

Tác phẩm được viết nhằm mục đích giễu nhại trinh thám truyền thống, thường mang tính chất hài hước, châm biếm.

ví dụ: Cái lò gạch bí mật (Nguyễn Công Hoan). Phim thì có Naked Gun, Pink Panther, Johnny English.

Những nhân vật vừa quen vừa lạ, một cái kết thỏa mãn lòng người, và còn nhiều hơn cả những màn thanh trừng đẫm máu. Đó là những điều mà chúng ta thực sự muốn từ những cuốn tiểu thuyết trinh thám? Có lẽ, bạn đã có câu trả lời.

Bài viết được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau đặc biệt đến từ group: Hội thích truyện trinh thám

Mọi ý kiến thắc mắc xin gửi về :

Email: [email protected]

Fanpage: Spectacular Things of Na