Nguỵ biện là sự cố ý suy luận sai, nhưng làm như là đúng. Chẳng hạn như : 1 + 1 =3

Ngụy biện (Fallacies) (https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%E1%BB%A5y_bi%E1%BB%87n) là cố tình vi phạm các quy tắc logic trong duy luận, sử dụng các lập luận một cách sai lầm, không hợp lý. Xuất hiện ở một số người thường xuyên đỗ lỗi cho hoàn cảnh, do người khác… bao biện nhưng sai phạm của mình. Một số ngụy biện cố ý để nhằm mục đích thao tác, đánh lạc hướng người đọc và nghe, biến cái đúng là sai và biến cái sai là đúng. Những sai lầm không cố ý trong suy luận do ẩu tả, thiếu hiểu biết được gọi là ngộ biện.

Chứng minh ngụy biện 1 +1 bằng 3 như sau:

Giải

1 + 1 = 3 <=> 2 = 3

Gỉa sử ta có: 14 + 6 – 20 = 21 + 9 – 30

Đặt 2 và 3 thừa số chung ta có:

2 x ( 7 + 3 – 10 ) = 3 x ( 7 + 3 – 10 )

Theo toán học thì hai tích bằng nhau và có thừa số thứ hai bằng nhau thì thừa số thứ nhất bằng nhau.

Như vậy: 2 = 3

Phản biện:

• Sự thật 2 không thể bằng 3. Bài toán này sai trong lí luận của chúng ta là ở chỗ ta kết luận rằng: Hai tích bằng nhau và có thừa số thứ hai bằng nhau thì thừa số thứ nhất cũng bằng nhau. Điều đó không phải bao giờ cũng đúng.
• Kết luận đó đúng khi và chỉ khi hai thừa số bằng nhau đó khác 0. Khi đó ta có thể chia 2 vế của đẳng thức cho số đó. Trong trường hợp thừa số đó bằng 0, thì luôn luôn có a x 0 = b x 0 với bất kì giá trị nào của a và b.

ta có:1+1=2+1

mà (1+1)x0=(2+1)x0

vậy 1+1=3

Vì vậy, ta không thể khẳng định được rằng a = b

Thay đổi chủ đề

• Công kích cá nhân (ad hominem).
• Lợi dụng quyền lực (ad verecundiam).
• Lợi dụng quyền lực nặc danh.
• Lợi dụng tác phong.
• Luận điệu cá trích
• Luận điệu ngược ngạo (Burden of Proof).

Lợi dụng cảm tính và đám đông

• Dựa vào bạo lực (ad baculum).
• Lợi dụng lòng thương hại (ad misericordiam).
• Lợi dụng hậu quả (ad consequentiam).
• Lạm dụng chữ nghĩa.
• Dựa vào quần chúng (ad numerum).

Làm lạc hướng vấn đề

• Lí lẽ chẻ đôi.
• Lí lẽ ngờ nghệch (ad ignorantiam).
• Lí luận lươn trạch. Loại ngụy biện này cho rằng nếu một sự kiện xảy ra, các sự kiện có hại khác sẽ xảy ra.
• Mệnh đề rời rạc.
• Đơn giản hóa.

Qui nạp sai

• Khái quát hóa vội vã.
• Khái quát hóa không đúng chỗ.
• Kéo dài tính tương đồng.
• Lí lẽ quanh co.
• Đảo ngược điều kiện
• Lợi dụng rủi ro.
• Lợi dụng trường hợp cá biệt.
• Kết luận lạc đề
• Ngụy biện rơm.

Nguyên nhân giả

• “Postology”.
• Ảnh hưởng liên đới.
• Ảnh hưởng không đáng kể.
• Ảnh hưởng ngược chiều.
• Nguyên nhân phức tạp.
• Nguyên nhân sai (Non causa pro causa).

Nhập nhằng

• Lí lẽ mơ hồ.
• Chơi chữ (Amphiboly).
• Trọng âm (accent).

Phạm trù sai

• Hỗn hợp.
• Phi thể thức (ad hoc).

Phi logic (non sequitur) và nhầm lẫn trong tam đoạn luận

• Phi logic.
• Loại bỏ tiền đề.
• Giả định hư.
• Ngụy biện bốn ngữ
• Đứt đoạn.

Các nhầm lẫn khác

• Dẫn chứng bằng giai thoại.
• Lợi dụng cổ tích.
• Dựa vào cái mới (ad novitatem).
• Lí lẽ của đồng tiền.
• Dựa vào cái nghèo.
• Điệp khúc (ad nauseam).
• Lạm dụng thiên nhiên.
• Ngụy biện “Tu quoque”.
• Lạm dụng thống kê.
• Mặc định Ðề: Các hình thức ngụy biện khi tranh luận

Vậy theo bạn, ” thất bại là mẹ của thành công” câu này là ngụy biện hay phản biện?