Theo Nho giáo, chúng ta thường truyền tai nhau phụ nữ phải tuân theo Tam tòng tứ đức, còn đàn ông cũng phải tuân theo Tam cương ngũ thường. Vậy bạn có biết Tam cương ngũ thường là gì không?
1. Khái niệm Tam cương ngũ thường nghĩa là gì?
Tam cương ngũ thường là thành ngữ riêng biệt được Khổng Tử đặt ra để chỉ các khái niệm đạo đức – xã hội quan trọng của người trong xã hội xưa. Tam cương thể hiện khuôn phép, kỷ luật trong xã hội, đi liền với Ngũ thường – gồm 5 đức cơ bản của con người. Tam cương Ngũ thường còn có cách gọi ngắn hơn là “cương thường” là nền tảng đạo đức làm người ở chế độ phong kiến.
Tam cương ngũ thường gồm 2 ý chính là Tam cương và Ngũ thường, do đó chúng ta hãy phân tích rõ hơn về ý nghĩa 2 cụm từ này nhé.
1.1. Tam cương là gì?
Theo tiếng Hán:
- Tam ( 三): có nghĩa là ba
- Cương (纲): là đầu mối hay giềng, nghĩa bóng là mối quan hệ, sợi dây liên kết.
Như vậy, Tam Cương ám chỉ 3 mối quan hệ cốt yếu trong xã hội bao gồm: Quân thần cương, Phụ tử cương, Phu phụ cương. Đây là ba quan hệ then chốt trong xã hội theo quan điểm phong kiến là: Quân-Thần, Phu-Tử, Phu-Phụ. Hãy được hiểu nôm na là các mối quan hệ: Vua chúa – Thuộc hạ, Cha – Con, Chồng – Vợ. Cụ thể:
- Quân thần cương: Bổn phận phận của thần quần (bầy tôi) đối với Vua.
- Phụ tử cương: Bổn phận của con cái đối với cha mẹ.
- Phu phụ cương: Đạo vợ chồng.
Đối với Nho giáo, mỗi nhân tố trong 3 mối quan hệ trên đều phụ thuộc và hỗ trợ cho nhau. Song, thứ tự trước sau trong đạo lý Nho giáo rất quan trọng, người xưa rất chú ý tới thứ bậc ưu tiên như để nhấn mạnh đến tầm quan trọng khi nói đến. Vì thế, trong 3 quan hệ Tam Cương thì quan hệ vua-tôi là quan trọng và được đề cao nhất.
Cả ba quan hệ điển hình trên đóng vai trò là đại diện cho tất cả các mối quan hệ của con người trong xã hội. Cách ứng xử đúng mực như vậy sẽ giúp gia đình trở nên thuận hòa, êm ấm hơn, xã hội cũng từ đó thái bình, trật tự và ổn định.
Xem thêm: Công dung ngôn hạnh là gì? ‘Tứ đức’ của phụ nữ xưa và nay
1.2. Ngũ thường là gì?
Ngũ thường cũng xuất phát từ Nho giáo, là 5 điều con người luôn luôn phải có khi sống ở trên đời, bao gồm: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Trong đó:
- Nhân (仁 rén): nhân được hiểu là người, học cách làm người. Nhân trong Ngũ thường dạy chúng ta muốn trở thành một người tốt phải yêu thương người khác và giúp đỡ vạn vật, muôn loài.
- Nghĩa (义 lǐ): có nghĩa là chính nghĩa, công bằng, ngay thẳng. Nghĩa trong Ngũ thường dạy chúng ta cách cư xử với mọi người xung quanh sao cho công bằng, hợp lẽ phải.
- Lễ (礼 yì):có nghĩa là lễ phép, lễ độ. Lễ trong Ngũ thường dạy chúng ta phải tôn trọng, hòa nhã trong cách cư xử với mọi người.
- Trí (智 zhì): có nghĩa là trí tuệ, khôn ngoan, thông biết lý lẽ. Trí trong Ngũ thường dạy chúng ta phải sáng suốt để đánh giá đúng phẩm chất, tính cách của một người, nhìn nhận được đúng sai, phải trái.
- Tín (信 xìn): có nghĩa là uy tín, tín nhiệm, lòng tin. Tín trong Ngũ thường dạy chúng ta phải cam kết thực hiện một cách nhất quán, phải giữ đúng lời hứa với người khác.
1.3. Tam cương ngũ thường nghĩa là gì trong tiếng Anh, tiếng Trung?
Tam cương ngũ thường không chỉ được áp dụng ở nước ta, mà còn xuất hiện trong nhiều tài liệu của nước ngoài.
Trong tiếng Anh, Tam cương ngũ thường được dịch là: Three Moral Bonds and Five Constant Virtues. Còn trong tiếng Trung, Tam cương ngũ thường được dịch là 三纲五常 /sāngāngwuchang/.
Xem thêm: Những câu nói hay của Khổng Tử, lời dạy của Đức Thánh Khổng
2. Ý nghĩa của “Tam cương ngũ thường” trong đời sống
Trong xã hội ngày xưa, cùng với tam tòng tứ đức, tam cương ngũ thường chính là những thức đo chuẩn mực của một con người trong mọi sinh hoạt chính trị và an sinh xã hội. Người ta cũng tin rằng con người có thể trở thành bậc hiền nhân thông qua việc hoàn thiện 3 mối quan hệ và 5 đức tính này. Do đó, thành ngữ “tam cương ngũ thường” có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển của một đất nước thời xưa.
Theo Tam tự kinh, mối quan hệ vua tôi cốt ở cái nghĩa, mối quan hệ cha con cốt ở tình thuận. Tuy nhiên, đến giai đoạn phong kiến sau này những mối quan hệ trong xã hội đã được các vua chúa tạo ra dựa trên những nguyên tắc “tam cương ngũ thường” vô cùng khắc nghiệt: “quân sử thần tử, thần bất tử bất trung”, hay “phụ sử tử vong, tử bất vong bất hiếu”…
Có thể thấy, trong xã hội đó, tam cương ngũ thường trong lời dạy của Nho giáo là vô cùng hà khắc. Thế nhưng, trong xã hội hiện đại dường như nó không còn quá quan trọng và có sự liên kết với con người trong xã hội ngày nay. Bởi nhiều người cho rằng, đó chỉ là một công cụ chỉ được dành cho chế độ quân chủ chuyên chế.
Mặc dù vậy, xét theo khía cạnh đạo đức, vai trò của Tam cương Ngũ thường vẫn có những giá trị quan trọng nhất định. Con người sống ở đời nhất định phải hiểu rõ “nhân, nghĩa, lễ, trí, tín” thì mới có thể tồn tại và phát triển trong xã hội.
Xem thêm: 50 Câu nói hay của Lão Tử về nhân sinh trong Đạo Đức Kinh
3. Những câu nói triết học Nho giáo phổ biến tương tự “tam cương ngũ thường”
Trong Nho giáo, bên cạnh thành ngữ “Tam cương ngũ thường”, người ta còn bắt gặp nhiều tư tưởng triết học khác ảnh hưởng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Việt Nam chúng ta.
- Tam tòng tứ đức
- Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung; phụ sử tử vong, tử bất vong bất hiếu
- Công dung ngôn hạnh
- Phú bất nhân, bần bất nghĩa
- Chí công vô tư
- Quân pháp bất vị thân
- Phúc đức khán tử tôn
- Thượng bất chính, hạ tắc loạn
- Dĩ hòa vi quý
- Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ
“Tam cương ngũ thường” là câu thành ngữ ngắn gọn nhưng chứa đựng đầy đủ những chuẩn mực đạo đức, đời sống chính trị, xã hội. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ ý nghĩa của câu thành ngữ “tam cương ngũ thường” cũng như mang đến một bài học sâu sắc về chuẩn mực đời sống trong xã hội xưa.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet
Top 21 tam cương ngũ thường là gì biên soạn bởi Nhà Xinh
Thấu cảm nhân sinh: Tam cương, ngũ thường trong nhịp sống tân thời
- Tác giả: spiderum.com
- Ngày đăng: 02/08/2022
- Rate: 4.64 (509 vote)
- Tóm tắt: Tam cương là gì? Giá trị của tam cương trong thời xưa. Tam cương. Tam cương trong tiếng Trung là 三纲 sāngāng.
Văn hoá ứng xử – nói thêm về những điều cần nói
- Tác giả: danguykhoicqvadn.thuathienhue.gov.vn
- Ngày đăng: 01/08/2022
- Rate: 4.44 (549 vote)
- Tóm tắt: Thuật ngữ văn hóa đặt trước ứng xử có nghĩa là tô đậm chiều cao phẩm chất, chiều rộng quan hệ … những kỷ cương: tam cương, ngũ thường, tam tòng, tứ đức.
Tam cương – Ngũ thường
- Tác giả: congdankhuyenhoc.vn
- Ngày đăng: 05/04/2022
- Rate: 4.26 (297 vote)
- Tóm tắt: Năm 2022, hệ thống giáo dục đại học đã có những bước chuyển mạnh mẽ với nhiều dấu ấn đáng nhớ. Đó là cơ sở để kỳ vọng năm 2023,…
Tam cương, ngũ thường là gì?
- Tác giả: bannenbiet.com
- Ngày đăng: 04/02/2022
- Rate: 4.18 (207 vote)
- Tóm tắt: Tam cương, ngũ thường là gì? … Là khái niệm đạo đức – xã hội của Nho giáo. Nho giáo coi giữa người và người có năm quan hệ (ngũ luân): vua – tôi, cha – con, anh …
- Kết quả tìm kiếm: Cương là dây lớn của chiếc lưới cũng gọi là giềng lưới hay rường lưới nghĩa bóng chỉ những thứ quan trọng bậc nhất trong một cơ cấu tổ chức. Tam cương là ba quan hệ chủ chốt trong xã hội theo quan điểm thời phong kiến là: vua – tôi, cha – con, …
Tạo hình cho kiểng theo lời Bác dạy – Báo Nhân Dân
- Tác giả: nhandan.vn
- Ngày đăng: 10/01/2022
- Rate: 3.83 (522 vote)
- Tóm tắt: Cập kiểng “tam cương ngũ thường” và “tam tòng tứ đức” đẹp phải có dáng … tạo để học tập tấm gương đạo đức, phong cách của Bác là những gì?
Tam cương ngũ thường là gì? – Noron.vn
- Tác giả: noron.vn
- Ngày đăng: 01/24/2022
- Rate: 3.73 (240 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường là khái niệm đạo đức – xã hội của Nho giáo khi nói về người trong xã hội xưa. Tam cương thể hiện trật tự trong xã hội, thường đi liền …
Câu thành ngữ Tam cương ngũ thường trong đời sống xưa và nay?
- Tác giả: thpttranhungdao.edu.vn
- Ngày đăng: 09/05/2022
- Rate: 3.43 (360 vote)
- Tóm tắt: Three Gang Five in English, Chinese tức là gì? Ý nghĩa của “Tam cương ngũ thường” trong cuộc sống; Những câu nói triết học phổ thông của Nho …
- Kết quả tìm kiếm: Đối với Nho giáo, mỗi yếu tố trong ba yếu tố trên đều phụ thuộc và hỗ trợ lẫn nhau. Tuy nhiên, trật tự trước sau trong thuyết giáo Nho giáo rất quan trọng, người xưa rất coi trọng cấp bậc ưu tiên như để nhấn mạnh tầm quan trọng lúc nhắc tới. Vì vậy, …
Tam Cương Ngũ Thường Là Gì
- Tác giả: giaoducphanthiet.edu.vn
- Ngày đăng: 10/12/2022
- Rate: 3.28 (321 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường 三纲五常 sāngāngwǔcháng là chuẩn mực đạo đức, đời sống chính trị, xã hội được Khổng Tử đặt ra và nam giới phải theo Tìm …
- Kết quả tìm kiếm: Theo tam cương, người trên (vua-cha-chồng) phải có trách nhiệm yêu thương, chăm sóc, bao bọc người dưới (thần-con-vợ). Ngược lại, người dưới có trách nhiệm tôn trọng, yêu thương, phục tùng, hiếu thuận với người trên. Theo Khổng Tử nếu giữ được mối …
Tam tòng tứ đức – tam cương ngũ thường là gì?
- Tác giả: mayruaxegiadinh.com.vn
- Ngày đăng: 06/28/2022
- Rate: 3 (242 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường nghĩa là gì? Tam cương ngũ thường hay tam cang ngũ thường chính là chuẩn mực đạo đức, đời sống chính trị, xã hội được thầy …
- Kết quả tìm kiếm: Sau khi phân tích tam tòng tứ đức, tam cương ngũ thường ở các phần trên chúng ta có thể thấy trong xã hội cũ chuẩn mực tam tòng tứ đức của người phụ nữ, tam cương ngũ thường sẽ nghiêng về người đàn ông hơn. Ngày nay có thể nhận ra các quan niệm này …
Tam tòng Tứ đức, Tam cương Ngũ thường đã bị diễn giải sai như thế nào?
- Tác giả: ntdvn.net
- Ngày đăng: 08/21/2022
- Rate: 2.92 (151 vote)
- Tóm tắt: Ngũ thường nghĩa là 5 tiêu chuẩn đạo đức mà con người luôn luôn (thường hằng) cần có, đó là Nhân Nghĩa Lễ Trí Tín. Đổng Trọng Thư nói: “Nhân, …
- Kết quả tìm kiếm: Giềng mối (cương) ở đây có nghĩa là quy phạm, hình mẫu. Về cấu tạo sinh lý, người nam là mạnh mẽ, nên tự nhiên sẽ là chủ đạo, phải gánh vác trách nhiệm, làm những việc nặng nhọc hơn. Thế nên, người mang trách nhiệm chủ đạo, làm giềng mối thì đồng …
Giải thích các khái niệm:Tam Tòng, Tứ Đức, Tam cương, Ngũ thường
- Tác giả: hoidap247.com
- Ngày đăng: 03/10/2022
- Rate: 2.79 (64 vote)
- Tóm tắt: -Tàm tòng:đây là 3 điều người phụ nữ xưa phải tuân theo:“Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” (nghĩa là:ở nhà phải theo cha, …
Tam cương ngũ thường nghĩa là gì
- Tác giả: hanghieugiatot.com
- Ngày đăng: 12/07/2022
- Rate: 2.63 (125 vote)
- Tóm tắt: Nghĩa ( 義 ): Nghĩa ở đây được lấy trong từ chính nghĩa . Là phải cư xử, đối xử với mọi người theo công bình, lẽ phải. Trong ngũ hành, nghĩa ứng …
Tam cương ngũ thường là gì?
- Tác giả: thptdongthuyanhthaibinh.edu.vn
- Ngày đăng: 07/15/2022
- Rate: 2.69 (63 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường có nghĩa là ám chỉ đến những mối quan hệ và đạo đức chuẩn mực của con người trong xã hội phong kiến ngày xưa, đã là người …
Tìm hiểu về Tam cương ngũ thường 三纲五常 sāngāngwǔcháng
- Tác giả: phebinhvanhoc.com.vn
- Ngày đăng: 06/30/2022
- Rate: 2.57 (109 vote)
- Tóm tắt: 1. tam giác là gì? tam cuong trong tiếng Trung Quốc là 三纲 sāngāng. tam là ba (三 / sān), cuong là liên kết (纲 / gāng). sợi dây …
- Kết quả tìm kiếm: tam thường ngũ thường là chuẩn mực đạo đức, chính trị và xã hội do Khổng Tử nêu ra và đàn ông phải tuân theo, ngoài ra còn có tam tòng và tứ đức mà phụ nữ phải tuân theo. Khổng Tử tin rằng một xã hội duy trì tam quốc thường là một xã hội hòa bình …
Tam cương ngũ thường trong nho giáo
- Tác giả: tamkyrt.vn
- Ngày đăng: 11/08/2022
- Rate: 2.39 (196 vote)
- Tóm tắt: – Ngũ thường: thường là loại hằng bao gồm, luôn luôn luôn nên theo, dòng thông dụng ngơi nghỉ các thời, số đông khu vực. Năm thường là gì? Đó là …
- Kết quả tìm kiếm: – Tam cương: Cương là cái mối, cái giềng tức là cái dây chính, cái sợi, cái mà các dây con, các sợi con phải bám vào đó để giữ cho chặt trong một cái lưới, cái võng đan. Nói bóng, cương có nghĩa là cái chủ yếu, cái thế lực chính mà phần tử nhỏ, …
Tam cương ngũ thường là gì?
- Tác giả: hoctiengtrung.online
- Ngày đăng: 04/02/2022
- Rate: 2.35 (156 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường là quy phạm đạo đức giữa người với người mà lễ giáo phong kiến đề xuất. 纲/gāng/cương có nghĩa là điểm chính yếu…
- Kết quả tìm kiếm: Tam cương ngũ thường là quy phạm đạo đức giữa người với người mà lễ giáo phong kiến đề xuất. 纲/gāng/cương có nghĩa là điểm chính yếu, điểm mấu chốt. 三纲/Sān gāng/Tam cương là 3 điểm mấu chốt. 五常/wǔcháng/ngũ thường là 5 quy chuẩn về hành vi ứng xử …
Tam cương ngũ thường thời 4.0
- Tác giả: cgvdt.vn
- Ngày đăng: 09/02/2022
- Rate: 2.23 (62 vote)
- Tóm tắt: Cũng có cách hiểu khác, Ngũ thường là: Cha nhân nghĩa, mẹ hiền từ, anh hữu ái, em cung kính, con hiếu thuận. Thời xưa, “tam cương ngũ thường” là …
- Kết quả tìm kiếm: Thế kỷ 21, mối quan hệ vua – tôi thay bằng tình yêu nước, nghĩa vụ với Tổ quốc, bổn phận công dân. Mối quan hệ cha – con nằm ở cái tình, vợ – chồng cốt ở sự đồng thuận. Cha con có lúc thân thiết như bạn bè nhưng vẫn phải “cha ra cha, con ra con”. …
LUẬN BÀN VỀ TAM CƯƠNG NGŨ THƯỜNG, TAM TÒNG TỨ ĐỨC
- Tác giả: datphuongnamst.blogspot.com
- Ngày đăng: 09/07/2022
- Rate: 2.18 (163 vote)
- Tóm tắt: Ngũ thường là năm điều phải hằng có trong khi ở đời, gồm: nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. 1. Nhân: (tính người) Lòng yêu thương đối với muôn loài vạn …
[Tra cứu thuật ngữ Nho Giáo] Tam Cương Ngũ Thường
- Tác giả: tiengtrung.vn
- Ngày đăng: 09/16/2022
- Rate: 1.93 (91 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường là chuẩn mực đạo đức, đời sống chính trị, xã hội được Khổng Tử đặt ra và nam giới phải theo, bên cạnh tam tòng tứ đức mà nữ …
Tam cương ngũ thường là gì?
- Tác giả: zaidap.com
- Ngày đăng: 12/17/2022
- Rate: 1.92 (89 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường là gì? là khái niệm đạo đức – xã hội của Nho giáo khi nói về người trong xã hội xưa. Quân thần cương, phụ tử cương, phu phụ cương.
Tam cương ngũ thường là gì
- Tác giả: xechieuve.com.vn
- Ngày đăng: 12/19/2022
- Rate: 1.79 (101 vote)
- Tóm tắt: Tam cương ngũ thường là gì. admin 13/05/2022. Trong trong cả chiều lâu năm lịch sử, hệ tư tưởng nho giáo có ảnh hưởng rất sâu sắc đến xã hội Việt Nam.
- Kết quả tìm kiếm: Theo văn hóa Trung Hoa, với vua là phải “Trung”, với cha là phải “Hiếu” và với Vợ phải “Nghĩa tình”. Đây là ba mối quan hệ theo lẽ phải mà một người đàn ông ở chế độ phong kiến cần làm được. Và làm ngườiphải cân bằng được các mối quan hệ để có sự …
Tôi là Nguyễn Văn Sỹ có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế, thi công đồ nội thất; với niềm đam mê và yêu nghề tôi đã tạo ra những thiết kếtuyệt vời trong phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ, sân vườn… Ngoài ra với khả năng nghiên cứu, tìm tòi học hỏi các kiến thức đời sống xã hội và sự kiện, tôi đã đưa ra những kiến thức bổ ích tại website nhaxinhplaza.vn. Hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn!