Trò chơi dân gian là gì? Nguồn gốc lịch sử trò chơi dân gian Việt Nam

Mỗi người trong chúng ta chắc hẳn cũng từng chơi qua những trò chơi dân gian thú vị, đồng thời các trò chơi này cũng thể hiện được nét đẹp, truyền thống của dân tộc ta. Vậy bạn có hiểu rõ trò chơi dân gian là gì và nguồn gốc lịch sử trò chơi dân gian Việt Nam được bắt đầu từ đâu không? Hãy theo dõi hết bài viết này để cập nhật thêm thông tin bạn nhé!

Trò chơi dân gian là gì? Nguồn gốc lịch sử trò chơi dân gian Việt Nam

I. Trò chơi dân gian là gì?

1. Định nghĩa

Trò chơi dân gian nói một cách đơn giản là những trò chơi mô phỏng lại sinh hoạt thường ngày của người dân Việt Nam ta. Và dựa trên sự sáng tạo, làm mới của mọi người nhằm có thể cho ra một trò chơi gắn liền với truyền thống của dân tộc.

Thông thường, các hình ảnh được xuất hiện trong những trò chơi dân gian thường tái hiện lại cuộc sống thường ngày của mọi người và kết hợp với các giai điệu êm tai, câu ca dao hấp dẫn tăng thêm sự thú vị cho mỗi trò chơi. Đồng thời, các trò chơi dân gian cũng mang đậm dấu ấn lịch sử, văn hóa của người dân Việt Nam.

Định nghĩa

2. Đặc điểm của trò chơi dân gian

Trò chơi dân gian là một trò chơi mang một nét đẹp văn hóa của dân tộc ta, chúng không chỉ thể hiện sự lành mạnh, văn minh mà còn giúp các người chơi phát huy sự linh hoạt, nhanh nhạy và cách xử lý vấn đề thông minh hơn. Trò chơi dân gian còn được xem là hội tụ đầy đủ các tính nghệ thuật trong mỗi trò chơi.

Thêm vào đó, các trò chơi dân gian cũng phù hợp với nhiều đối tượng lứa tuổi từ trẻ con, trai gái đến những người trung niên hoặc người lớn tuổi. Và cũng chính sự đa dạng về đối tượng chơi mà trò chơi dân gian đã tạo nên một nét đẹp trong nền văn hóa của truyền thống Việt Nam.

Ngoài ra, thông thường các trò chơi dân gian cũng được đi kèm với những câu hát đồng dao, ca dao. Chính điều này đã tăng thêm tính nhịp điệu để giúp trẻ em hoặc người chơi có thể nhớ kỹ và dễ dàng học thuộc lòng những câu thơ dân gian.

Đặc điểm của trò chơi dân gian

II. Nguồn gốc và lịch sử hình thành trò chơi dân gian Việt Nam

Trò chơi dân gian được xem là một di sản văn hóa phi vật thể trong kho tàng văn hóa truyền thống của người dân Việt Nam. Trò chơi này cũng được có từ thời xa xưa và khó để có thể xác định được khoảng thời gian mà trò chơi ra đời cụ thể.

Bởi trò chơi dân gian thuộc về quần chúng nhân dân chứ không phải riêng của một cá nhân nào đó, trò chơi này gắn liền với sự tồn tại, phát triển của cộng đồng trong nhiều chặng đường phát triển khác nhau và cho đến nay chúng ta được kế thừa từ nó. Trò chơi dân gian cũng được xem là một “sản phẩm” tinh thần của ông cha ta để lại và được xuất phát từ quá trình lao động, văn hóa, phong tục và được truyền tay, truyền miệng từ đời này sang đời khác.

Ngoài ra, trò chơi dân gian cũng mang đậm một dấu ấn lịch sử, văn hóa và chúng được ra đời nhằm mục đích nâng cao đời sống văn hóa và tinh thần của những người nông dân ở nước ta.

Nguồn gốc và lịch sử hình thành trò chơi dân gian Việt Nam

III. Lợi ích của trò chơi dân gian

1. Phát triển kỹ năng toàn diện

Thông thường, các trò chơi dân gian góp phần nào đó nhằm phát triển các kỹ năng toàn diện hơn cho trẻ em. Và trong đó, sự phát triển ngôn ngữ được xem là sự phát triển quan trọng trong mỗi trò chơi dân gian. Và khi ngôn ngữ của mỗi trẻ phát triển thì các mặt khác “đức – trí – lao – thể – mỹ” cũng bao gồm trong đó.

Bởi người chơi sẽ có thể tích lũy kiến thức, phát triển tư duy và còn có thể khiến cho đời sống tinh thần của trẻ được phong phú hơn. Ngoài ra, trò chơi dân gian còn đáp ứng nhu cầu giao tiếp giữa trẻ và mọi người xung quanh, giúp cho trẻ có vốn ngôn ngữ phong phú, tạo cho chúng có một môi trường tự nhiên để rèn luyện.

Phát triển kỹ năng toàn diện

2. Tăng thể lực và trí tuệ

Đa số những trò chơi dân gian thường sẽ gắn liền với những bài ca dao, đồng dao,… và có rất nhiều loại trò chơi dân gian vừa mang tính sáng tạo nhằm mục đích thúc đẩy sự phát triển trí não của trẻ, mà vừa còn mang tính vận động để tăng cường sức khỏe, thể lực. Thêm vào đó, sự phong phú và đa dạng của các trò chơi dân gian cũng giúp cho trẻ có thể trải nghiệm nhiều hơn, giúp trẻ không bị nhàm chán, tẻ nhạt.

Tăng thể lực và trí tuệ

3. Tạo sự gắn kết với mọi người

Hầu hết các trò chơi dân gian hiện nay đều sẽ là những trò chơi được chơi theo tập thể. Thế nên, góp phần tạo sự đoàn kết và gắn kết giữa nhiều người chơi với nhau. Thêm vào đó, có một số trò chơi còn yêu cầu sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý giữa các người chơi.

Do đó mà mọi người có thể xây dựng một kế hoạch hợp lý nếu muốn giành chiến thắng. Đồng thời, qua những trò chơi tập thể như thế mà trẻ em có thể biết được hình thức hợp tác, chia sẻ nhiệm vụ và còn biết chịu trách nhiệm việc mình làm, yêu thương nhau hơn nữa.

Tạo sự gắn kết với mọi người

4. Giảm thời gian tiếp xúc với công nghệ và điện tử

Hầu hết các trò chơi điện tử hiện nay đều có tính bạo lực, chém giết lẫn nhau. Vì vậy nếu trẻ em tiếp xúc với các trò chơi điện tử sớm và trải nghiệm lâu dài thì sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc hình thành và phát triển nhân cách của đa số trẻ em. Bởi trẻ nhỏ thường hay có tính bắt chước và sự non nớt học hỏi của trẻ là rất lớn. Do đó, những người lớn cần phải tổ chức các trò chơi dân gian lành mạnh để không ảnh hưởng tác động xấu đến trẻ.

Thêm vào đó, nếu các bé tiếp xúc với công nghệ sớm thì cũng có thể xảy ra tình trạng gây nghiện, gây ảnh hưởng đến việc học cũng như những sinh hoạt hàng ngày. Và nếu tiếp xúc với điện tử, công nghệ liên tục thì các bé cũng sẽ gặp phải vấn đề về thị lực gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mắt.

Giảm thời gian tiếp xúc với công nghệ và điện tử

IV. Phân loại trò chơi dân gian Việt Nam

1. Trò chơi về tình yêu đôi lứa

Trò chơi dân gian thiên về tính chất tình yêu đôi lứa luôn có sự tham gia giữa cả nam và nữ. Ngoài hình thức là một trò chơi về tình yêu thì trò chơi loại này cũng tạo điều kiện để nam và nữ có thể được tự do vui chơi thoải mái, tìm hiểu nhau hơn. Bởi dưới chế độ phong kiến lúc xưa, nam và nữ thường bị cấm cản bởi lễ giáo phong kiến và họ không được tự do tìm hiểu, lựa chọn người yêu.

Thế nên các trò chơi về tình yêu đôi lứa ra đời đã đáp ứng nhu cầu của các nam thanh nữ tú hiện nay, bởi họ có thể được gần gũi mà không bị lễ giáo và các luật lệ bác bỏ. Trò chơi về tình yêu đôi lứa thông thường phổ biến nhất là đánh đu, ném còn,…

Trò chơi về tình yêu đôi lứa

2. Trò chơi phong tục

Trò chơi phong tục được xem là trò chơi mang tính thiêng liêng, ẩn trong mình những nghi lễ, phong tục thời xa xưa của truyền thống dân tộc người Việt Nam. Nhóm trò chơi này cũng chứa đựng những tình cảm, tư tưởng của dân tộc và lưu giữ đậm nét tín ngưỡng, phong tục từ vạn vật hữu linh cho đến quan niệm về việc thờ cúng thần linh, trời đất.

Và vì tính chất linh thiêng nên trò chơi phong tục thông thường được diễn ra nhiều trong các lễ hội, một số trò chơi phong tục tiêu biểu chẳng hạn như pháo đất, đánh phết,…

Trò chơi phong tục

3. Trò chơi trận chiến

Trò chơi trận chiến là nhóm trò chơi mang tính chất thi đua giữa cá nhân, giữa đội hoặc giữa tập thể với nhau. Đây cũng được xem là trò chơi mang tính chất thi đấu, thông thường sẽ tạo ra những trận chiến đầy tính náo nhiệt, sôi nổi và hấp dẫn.

Nó cũng thể hiện rõ sức mạnh, sự năng động, tinh nhuệ và phô bày sự mạnh mẽ của các thế hệ trẻ của dân tộc Việt Nam. Đây cũng được xem là nhóm trò chơi có lượng người cổ vũ khá nhiều, đem lại nhiều niềm vui và sự thích thú cho người xem, một số trò chơi trận chiến tiêu biểu là đua thuyền, chơi trận giả,…

Trò chơi trận chiến

4. Trò chơi trí tuệ

Trò chơi trí tuệ là loại trò chơi chiếm một phần khá lớn trong tổng thể các trò chơi dân gian. Nếu như trò chơi trận chiến thể hiện sự linh hoạt, sức mạnh, khéo léo cũng như dẻo dai thì với trò chơi trí tuệ, người chơi lại thể hiện khả năng quan sát, tư duy, trí tuệ của người chơi. Một vài trò chơi trí tuệ tiêu biểu là cờ chân chó, tổ tôm, ô ăn quan,…

Trò chơi trí tuệ

5. Trò chơi nghề nghiệp

Trò chơi nghề nghiệp là dạng trò chơi tập hợp các thể loại chơi mô phỏng và mang hình thức những nghề nghiệp, công việc hàng ngày của người dân dưới hình thức vừa làm vừa chơi. Mục đích của các trò chơi nghề nghiệp là giúp cho mọi người hào hứng, phấn khởi trước những công việc mà mình đang thực hiện hàng ngày. Một số trò chơi nghề nghiệp tiêu biểu chẳng hạn như thi bắt vịt trên cạn, thi cấy lúa, bắt cá,…

Trò chơi nghề nghiệp

V. Một số trò chơi dân gian phổ biến ở Việt Nam

1. Bịt Mắt Bắt Dê

Bịt Mắt Bắt Dê là một trò chơi dân gian có từ lâu đời của người Việt Nam, nhiều người thường nghĩ rằng đây là trò chơi dành cho trẻ em. Nhưng vào thời xa xưa, đây là trò chơi chủ yếu được người lớn, chính xác hơn là những nam thanh nữ tú trong các lễ hội thường tham gia.

Lúc bấy giờ, trò chơi này thông thường sẽ có hai người tham gia với một nam một nữ kết hợp cùng với một con dê ở trong một vòng rào gỗ với không gian khép kín. Hiện nay, trò chơi Bịt Mắt Bắt Dê được biến thể thành nhiều phiên bản khác nhau và được trẻ em, học sinh chơi nhiều, bởi đây là một trò chơi giúp rèn luyện thể chất và tính phán đoán, định hướng của người chơi.

Bịt Mắt Bắt Dê

2. Kéo Co

Kéo Co là một trò chơi đòi hỏi tính tập thể nhiều hơn, và mỗi người chơi thông thường sẽ chú trọng vào sức mạnh cũng như sự kết hợp giữa các thành viên với nhau. Đây cũng được xem là một trò chơi dân gian có lối chơi đơn giản và khá thông dụng với mọi người hiện nay. Thêm vào đó, Kéo Co cũng mang lại niềm vui cho người chơi, mang tính đồng đội cao và giải trí rất thú vị.

Kéo Co

3. Rồng Rắn Lên Mây

Rồng Rắn Lên Mây là một trò chơi dân gian mang tính truyền thống và tập thể của những trẻ em Việt Nam. Rồng Rắn Lên Mây không chỉ góp phần giúp trẻ em rèn luyện tính khéo léo, nhanh nhẹn và sự di chuyển đúng đắn, hợp lý. Mà còn giúp trẻ em phát huy khả năng lượng ngôn ngữ phong phú và cách thức ứng xử phù hợp cho trẻ em.

Rồng Rắn Lên Mây

4. Cờ Gánh, cờ Chém

Cờ Gánh hay còn được gọi với một cái tên khác là cờ Chém, đây là một trò chơi mang tính chiến thuật và trí tuệ dành cho hai người chơi với nhau. Cờ Gánh có nguồn gốc từ tỉnh Quảng Nam thuộc Việt Nam, trò chơi này cũng có nhiều giả thiết khác nhau được đề cập về sự hình thành của loại cờ nhìn khá đơn giản nhưng lại vô cùng độc đáo này. Nhìn chung, cờ Gánh là một trò chơi dân gian với nét văn hóa đặc sắc truyền thống của dân tộc.

Cờ Gánh, cờ Chém

Trên đây là tổng hợp chi tiết những thông tin về Trò chơi dân gian là gì? Nguồn gốc lịch sử trò chơi dân gian Việt Nam. Hy vọng bài viết này sẽ có ích đến bạn. Chúc các bạn có những giây phút thư giãn thú vị!