Tinh dầu hoa anh thảo: Công dụng, liều dùng và cách sử dụng hiệu quả

Tinh dầu hoa anh thảo được chiết xuất từ hạt của cây hoa anh thảo, được dùng nhiều trong y học cổ truyền và y học hiện đại, không chỉ giúp chữa các bệnh về chàm, mụn mà còn giúp cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh – mãn kinh hiệu quả. Vậy tinh dầu hoa anh thảo là gì, công dụng và liều dùng ra sao, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Tinh dầu hoa anh thảo là gì?

Tinh dầu hoa anh thảo (Evening Primrose Oil) là chiết xuất từ hạt của cây hoa anh thảo (Oenothera biennis), giàu hợp chất thiết yếu cho sức khỏe như axit gamma-linolenic (GLA).

Đây là loại thực vật có nguồn gốc từ Bắc và Nam Mỹ, cũng mọc ở khắp châu Âu và châu Á. Cây có hoa màu vàng, nở vào lúc hoàng hôn và tàn ban ngày. Vì vậy được gọi là hoa “evening primrose”.

Từ lâu, người Mỹ bản địa đã làm thuốc đắp từ cây hoa anh thảo để trị vết bầm tím và chấn thương, đồng thời sử dụng nước ép từ thân và lá làm thuốc chữa viêm da. Lá được dùng để chữa bệnh về đường tiêu hóa và viêm họng. Chính vì vậy, trong thế kỷ 17, dầu hoa anh thảo đã trở thành phương thuốc phổ biến ở châu Âu, được biết đến với tên gọi “thuốc chữa bệnh của Vua”.

2. Thành phần hóa học trong hoa anh thảo

Các thành phần chung của các bộ phận trong hoa anh thảo chủ yếu là axit béo omega-6, axit phenolic và flavonoid.

Trong hạt hoa anh thảo cũng chứa nhiều hợp chất như:

• Protein
• Carbohydrat
• Khoáng chất
• Vitamin

Trong dầu hoa anh thảo có chứa chủ yếu là:

• Aliphatic alcohols
• Sterol
• Polyphenol
• Hàm lượng rất cao axit linolenic (70-74%) và axit gamma linolenic (8-10%)

3. Tinh dầu hoa anh thảo có tác dụng gì?

Ngoài những công dụng của dầu hoa anh thảo được lưu truyền qua hàng thế kỷ, ngày nay, dầu hoa anh thảo còn dùng trong nhiều bệnh lý về da như viêm da dị ứng (một loại bệnh chàm), viêm khớp dạng thấp, hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS), các triệu chứng tiền mãn kinh và bệnh lý khác, hoặc có thể trong các sản phẩm bôi ngoài da.

3.1. Tinh dầu hoa anh thảo giúp làm sạch mụn

Axit gamma linolenic có trong hoa anh thảo có tác dụng giảm tình trạng viêm trên da và giúp da giữ ẩm.

Trong nghiên cứu năm 2014 chỉ ra, người dùng 6 viên nang với hàm lượng 450mg dầu hoa anh thảo ba lần mỗi ngày liên tục trong 8 tuần cho thấy, dầu hoa anh thảo có tác dụng giúp giảm viêm môi, tình trạng khiến môi bị viêm và đau do thuốc trị mụn isotretinoin. Ngoài ra, có nghiên cứu chỉ ra, bổ sung axit gamma linolenic có thể giảm tổn thương do mụn viêm và không do viêm.

3.2. Dầu hoa anh thảo giúp giảm bệnh chàm

Một số quốc gia khác ngoài Hoa Kỳ đã chấp thuận sử dụng dầu hoa anh thảo như một loại thảo dược trị bệnh chàm. Bằng chứng là GLA trong hoa anh thảo có thể cải thiện lớp biểu bì của da.

Trong nghiên cứu này, những người bị chàm được sử dụng liều 1-4 viên dầu hoa anh thảo uống hai lần trong ngày, duy trì trong 12 tuần.

Với liều bôi, được thoa 1ml dầu hoa anh thảo 20% lên vùng da bị chàm hai lần trong ngày, tối đa 4 tháng.

3.3. Dầu hoa anh thảo cải thiện sức khỏe làn da

Axit gamma linolenic cần thiết cho cấu trúc và chức năng của các tế bào da. Do da không thể tự sản xuất axit gamma linolenic nên hoạt chất trong dầu hoa anh thảo có thể bổ sung để giúp da khỏe mạnh hơn.

Trong nghiên cứu chỉ ra dầu hoa anh thảo có thể cải thiện các thông số da sinh học ở người khỏe mạnh với các tín hiệu đáng kể (với liều 3x500mg/ngày trong 12 tuần):

• Độ ẩm da tăng 12,9%
• Độ mất nước qua biểu bì: giảm 7,7%
• Độ đàn hồi da: tăng 4,7%
• Độ săn chắc: tăng 16,7%
• Sức chịu mỏi: tăng 14,2%
• Độ thô ráp da: giảm 21,7%

3.4. Tinh dầu hoa anh thảo giảm triệu chứng tiền kinh nguyệt

Axit gamma linolenic (GLA) trong dầu hoa anh thảo cũng được cho là có thể giảm các triệu chứng ở người bị hội chứng tiền kinh nguyệt như trầm cảm, cáu gắt đầy bụng.

Nguyên nhân là do GLA trong dầu hoa anh thảo là tiền chất axit béo thiết yếu của prostaglandin E1 – có thể giảm tác dụng sinh học của prolactin, một hormone có thể kích hoạt các triệu chứng tiền kinh nguyệt.

3.5. Hoa anh thảo giảm các cơn đau ngực tiền kinh nguyệt

Trong thời gian tiền kinh nguyệt, chị em phụ nữ không tránh khỏi cảm giác đau, tức bầu ngực. Do đó, việc sử dụng axit gamma linolenic có trong dầu hoa anh thảo có tác dụng giảm viêm, ức chế các prostaglandin gây đau bầu ngực theo chu kỳ.

Nghiên cứu cho thấy, dùng tinh dầu hoa anh thảo hoặc kết hợp với vitamin E hàng ngày trong vòng 6 tháng có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng cả các cơn đau bầu ngực theo chu kỳ.

3.6. Tinh dầu hoa anh thảo giảm triệu chứng bốc hỏa

Đã có nhiều nghiên cứu cho thấy dầu hoa anh thảo có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn bốc hỏa – một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất trong giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh.

Trong một thử nghiệm lâm sàng, các phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh mãn kinh được uống dầu hoa anh thảo trong sáu tuần so với giả dược. Kết quả cho thấy có thể giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn bốc hỏa cả về tần suất và thời gian gặp phải.

Tuy nhiên, cũng có nghiên cứu chỉ ra, dầu hoa anh thảo ít có tác dụng cải thiện triệu chứng bốc hỏa. Do đó, khi sử dụng cần phụ thuộc vào cơ địa của mỗi người.

3.7. Dầu hoa anh thảo có thể cải thiện bệnh cao huyết áp

Tinh dầu hoa anh thảo có thể cải thiện được huyết áp tâm thu. Các nhà khoa học cho rằng đây là nghiên cứu “có sự khác biệt mang ý nghĩa lâm sàng”. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chỉ ra dầu hoa anh thảo có thể giúp hạ huyết áp ở những người huyết áp cao.

3.8. Cải thiện sức khỏe tim mạch

Nghiên cứu năm 2014 trên chuột chỉ ra, sử dụng liều lượng từ 10-30ml dầu hoa anh thảo trong 4 tháng cho thấy có thể giảm lượng cholesterol trong máu và chống viêm nhờ cơ chế gián tiếp tác động lên quá trình tổng hợp eicosanoid (prostaglandin, cytokine, chất trung gian cytokine gây viêm)

3.9. Dầu hoa anh thảo giúp giảm đau dây thần kinh

Hoạt chất axit gamma linolenic trong dầu hoa anh thảo có thể làm giảm các triệu chứng của đau dây thần kinh (bệnh thần kinh ngoại biên) như:

• Dễ nhạy cảm với cảm giác nóng và lạnh
• Tay chân dễ tê bì
• Giảm cảm giác ngứa ran
• Hạn chế tình trạng tay chân tê yếu

Nghiên cứu được thử nghiệm trên 22 bệnh nhân bị đa dây thần kinh do đái tháo đường gây ra sử dụng liều 360mg axit γ-linolenic (12 bệnh nhân) và số con lại dùng viên nang giả dược. Kết quả sau 6 tháng cho thấy, so với nhóm giả dược, bệnh nhân dùng axit gamma linoleic có cải thiện về điểm số triệu chứng bệnh thần kinh, vận tốc dẫn truyền vận động thần kinh, biên độ điện thế hoạt động thần kinh cảm giác và giá trị cảm nhận ngưỡng nhiệt và ngưỡng lạnh.

3.10. Tinh dầu hoa anh thảo giảm đau xương khớp

Axit gamma linolenic có trong dầu hoa anh thảo có thể làm giả các cơn đau do viêm khớp dạng thấp mà không gây ra tác dụng phụ nhờ đặc tính chống viêm mạnh. Liều lượng sử dụng từ 560mg – 6000mg mỗi ngày từ 3-12 tháng.

3.11. Dầu hoa anh thảo có thể làm chậm quá trình loãng xương

Khi kết hợp dầu hoa anh thảo với dầu cá và canxi ở những người lớn tuổi bị loãng xương cho thấy các hợp chất ở cả ba loại này có thể làm chậm quá trình mất xương và tăng mật độ xương.

Tuy nhiên vẫn cần có nghiên cứu kỹ càng hơn để xác định vai trò của riêng hoa anh thảo trong việc giảm loãng xương.

3.12. Một số tác dụng khác của tinh dầu hoa anh thảo

Bên cạnh những tác dụng kể trên, tinh dầu hoa anh thảo còn được nghiên cứu trong điều trị một số bệnh lý và tình trạng như:

Xơ cứng bì (bệnh tự miễn dịch của mô liên kết, đặc trưng bởi sự dày lên và cứng lại của các mô khác nhau, bao gồm cả da và các cơ quan khác)

• Hiện tượng Raynaud (có thể khiến các ngón tay tê và lạnh)
• Bệnh hen suyễn
• Viêm gan B
• Cholesterol trong máu cao
• Ung thư gan
• Bệnh vảy nến và viêm khớp vảy nến
• Béo phì
• Bệnh Alzheimer
• Mụn trứng cá

Tuy nhiên những nghiên cứu về tác dụng của hoa anh thảo với các bệnh lý trên còn ở quy mô nhỏ và cần được nghiên cứu thêm trước khi khuyến nghị sử dụng.

4. Vì sao tinh dầu hoa anh thảo tốt cho phụ nữ tiền mãn kinh

Theo như khảo sát được công bố trên Tạp chí Y khoa Úc năm 2015 cho thấy, để giảm các triệu chứng bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm ở giai đoạn mãn kinh, chị em phụ nữ thường sử dụng mầm đậu nành, đứng thứ 2 chính là dầu hoa anh thảo.

Cũng trên tạp chí Menopause năm 2015 khảo sát phụ nữ sau mãn kinh từ 50 – 65 tuổi và phát hiện ra 70,4% người đã sử dụng biện pháp tự nhiên, trong đó phổ biến nhất là dùng dầu hoa anh thảo để cải thiện các triệu chứng.

Dựa trên những nghiên cứu đã được chứng minh, tinh dầu hoa anh thảo có thể cải thiện được tình trạng bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, thay đổi tâm trạng – triệu chứng điển hình trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Trong hàm lượng axit béo omega-6 dồi dào, đặc biệt hai hoạt chất chính là axit linoleic và axit gamma linolenic để sản xuất hormone prostaglandin, từ đó hỗ trợ giảm các thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh.

5. Liều lượng sử dụng chiết xuất hoa anh thảo

Tùy theo hãng sản xuất, hàm lượng chiết xuất hoạt chất trong tinh dầu hoa anh thảo mà có cách sử dụng khác nhau. Bạn có thể tham khảo một số liều lượng và cách sử dụng dưới đây.

• Bệnh ngoài da như eczema, chàm, viêm da: có thể bôi 1ml dầu hoa anh thảo 20% lên da, tối đa trong 4 tháng hoặc uống 4 viên mỗi ngày, ngày 2 lần trong tối đa 3 tháng.
• Để làm đẹp da: sử dụng liều viên nang 500mg ngày uống 3 lần, tối đa 3 tháng.
• Hạn chế các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh: uống 6-12 viên nang (từ 500mg – 6000mg) từ 1-4 lần trong ngày, tối đa 10 tháng.
• Trường hợp bị đau ngực: uống từ 1-3 gram hoặc 2,4ml dầu hoa anh thảo mỗi ngày, tối đa 6 tháng.
• Trường hợp nóng bừng, bốc hỏa: uống 500mg ngày 2 lần, tối đa 6 tuần.

6. Tác dụng phụ của tinh dầu hoa anh thảo

Nếu dùng với liều lượng thích hợp trong thời gian ngắn, việc sử dụng tinh dầu hoa anh thảo tương đối an toàn. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gây tác dụng phụ nhẹ như:

• Khó chịu bụng
• Đau đầu
• Buồn nôn
• Tiêu chảy

Trong trường hợp nặng, nếu gặp các dấu hiệu của phản ứng dị ứng như nổi mề đay, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng nên chủ động đến các cơ sở y tế gần nhất.

Không nên dùng hoa anh thảo trong trường hợp bị rối loạn chảy máu. Việc sử dụng hoa anh thảo qua đường uống có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Nếu có dự định phẫu thuật nên ngưng sử dụng dầu hoa anh thảo trước hai tuần.

7. Tương tác khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo

Một số tương tác khi sử dụng dầu hoa anh thảo và các loại thuốc tây thường dùng như:

• Thuốc chống đông máu, chống tiểu cầu, thảo dược và thực phẩm chức năng hỗ trợ chống đông máu, chống tiểu cầu: khi kết hợp với dầu hoa anh thảo có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
• Tương tác với CYP3A4: nên thận trọng khi sử dụng cùng hoa anh thảo bởi có thể ảnh hưởng đến enzyme này.
• Thuốc điều trị nhiễm trùng do virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) như Lopinavir và ritonavir có thể làm chậm tốc độ phân hủy thuốc trong có thể.
• Phenothiazin dùng trong điều trị rối loạn tâm thần có thể làm tăng nguy cơ co giật.

8. Một số loại tinh dầu hoa anh thảo có trên thị trường

Hiện nay, trên thị trường có nhiều đơn vị cung cấp tinh dầu hoa anh thảo dưới dạng viên nang khác nhau và nhiều mức giá khác nhau. Bạn có thể tham khảo một số dòng dầu hoa anh thảo dưới đây:

• Tinh dầu hoa anh thảo Blackmores Evening 190 viên mẫu cũ giá 405.000đ/hộp
• Tinh dầu hoa anh thảo của Úc Healthy Care Evening Primrose Oil 100mg 200 viên: 468.000đ/hộp
• Viên uống hoa anh thảo Nat & Form Huile Onagre của Pháp 200 viên: 345.000đ
• Tinh dầu hoa anh thảo Nature’s Way Evening Primrose Oil 1000mg, 200 viên: 389.000đ
• Tinh dầu hoa anh thảo Puritan’s Pride của Mỹ Evening Primrose Oil (ép lạnh) 500mg 100 viên: 225.000đ/hộp
• Tinh dầu hoa anh thảo Goodhealth Evening Primrose Oil 1000mg, 70 viên: 435.000đ/hộp
• TPCN dầu hoa anh thảo Hàn Quốc Gamma 300 viên: 700.000đ/hộp
• Viên uống tinh dầu hoa anh thảo David Health Evening Primrose Oil 500mg, 200 viên: 800.000đ/hộp.

9. Mua tinh dầu hoa anh thảo loại nào tốt? Giá bao nhiêu?

Để tìm được tinh dầu hoa anh thảo loại nào tốt, bạn nên cân nhắc một số tiêu chí như:

• Thương hiệu: đến từ nước nào, có uy tín trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm bảo vệ sức khỏe hay không?
• Nguồn gốc xuất xứ: nguồn hàng có đủ uy tín để lựa chọn hay không?
• Quy trình sản xuất: hiện nay có 2 cách chính để lấy dầu hạt hoa anh thảo là ép lạnh và ép nhiệt. Ép nhiệt với nhiệt độ từ 150 độ C có thể tác động đến quá trình chuyển hóa acid gamma linolenic, giảm hiệu quả của sản phẩm. Trong khi đó ép lạnh dùng máy ép ly tâm, tránh tạo nhiệt để tách chiết tinh dầu hoa anh thảo có độ tinh khiết cao và đảm bảo chất lượng, dưỡng chất trong quá trình ép.
• Thành phần: Chú ý những thành phần an toàn, lành tính có thể kết hợp với tinh dầu hoa anh thảo
• Địa điểm mua sản phẩm: nên lựa chọn những địa điểm có thương hiệu, uy tín, có giấy phép kinh doanh hoặc giấy tờ nguồn gốc sản phẩm rõ ràng.

Về giá thành, tùy vào từng đơn vị sản xuất và hàm lượng bào chế sẽ có giá cả khác nhau. Thông thường, để mua một hộp tinh dầu hoa anh thảo sẽ có giá dao động từ 250.000đ – 800.000đ tùy từng thời điểm.

10. Lưu ý khi sử dụng tinh dầu hoa anh thảo

Đối với tinh dầu hoa anh thảo, mặc dù có nhiều công dụng tuyệt vời nhưng khi sử dụng cũng cần lưu ý một số điểm sau:

• Không nên dùng cho đối tượng đang dùng thuốc chống đông máu, điều trị bệnh huyết áp, người dễ bị động kinh
• Cân nhắc sử dụng cho trẻ nhỏ, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú
• Nên uống với liều thấp nhất có thể để hạn chế tối đa tác dụng phụ sau đó mới uống liều khuyến nghị
• Trường hợp gặp những tác dụng phụ bất thường hoặc kéo dài nên ngừng uống và tới các cơ sở y tế để thăm khám
• Bảo quản dầu hoa anh thảo ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, có thể để trong tủ lạnh bởi dầu anh thảo dễ bị oxy hóa, giảm chất lượng
• Chỉ nên uống dầu hoa anh thảo 3 tháng kể từ ngày mở nắp
• Nếu sản phẩm có màu sẫm hơn, hoặc có mùi lạ nên loại bỏ, không nên tiếp tục sử dụng

Trên đây là một số thông tin về tinh dầu hoa anh thảo, công dụng và những lưu ý cần thiết. Đây có thể coi là dược liệu hàng đầu hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cho chị em tiền mãn kinh, mãn kinh. Nếu có thắc mắc nào, vui lòng liên hệ qua hotline 0343 44 66 99 để được tư vấn kịp thời nhất.

XEM THÊM:

• Sâm tố nữ – Thảo dược quý giảm triệu chứng tiền mãn kinh và mãn kinh
• Thiên môn chùm (shatavari) – Giải pháp cho sức khỏe và sinh lý nữ
• Mầm đậu nành – Sản phẩm quen thuộc với chị em phụ nữ