Dung dịch đệm là gì? Công thức tính độ pH của dung dịch đêm

Bạn đã nghe qua về dung dịch đệm. Thế nhưng bạn có hiểu rõ dung dịch đệm là gì? hay làm thế nào để dùng hợp chất đệm có thể đạt hiệu quả tốt nhất. Hãy cùng khám phá qua bài viết của iFree dưới đây nhé.

Xem nhanh bài viết tại đây:

• Dung dịch đệm là gì?
• Công thức tính ph của dung dịch đệm
• Các loại hợp chất đệm

1. Dung dịch đệm là gì?

Dung dịch đệm là một dạng dung dịch lỏng chứa trong đó một hỗn hợp bao gồm axit yếu và bazơ liên hợp của nó hoặc một bazơ yếu và axit liên hợp. Hỗn hợp đệm có một tính chất rất đặc biệt đó là nếu thêm vào hỗn hợp 1 axit hoặc bazo thì dung dịch mới có độ pH thay đổi rất ít so với ban đầu. Hợp chất đệm được dùng để làm ổn định độ pH trong các thí nghiệm và trong tự nhiên.

Trong một hợp chất đệm có thể bao gồm các chất sau:

• CH3COOH + CH3COONa
• NaHCO3 + Na2CO3
• NH4Cl + NH3
• Axit + Bazơ

Một cách tổng quát là trong 1 dung dịch đệm luôn tồn tại trạng thái cân bằng: HA ⇔ H+ + A-

Dung dịch đệm giúp giữ nguyên độ pH cho các enzym trong các cơ thể sống hoạt động. Nhiều enzym chỉ hoạt động trong một điều kiện cố định; nếu độ pH vươn ra xa mốc ban đầu, enzym sẽ bị chậm hoá, ngừng làm việc hoặc tệ hơn là bị biến tính, do đó mãi mãi mất đi khả năng xúc tác. Hỗn hợp đệm của axit cacbonic (H2CO3) và bicacbonat (HCO3−) hiện diện trong huyết tương, nhằm duy trì pH trong giữa 7,35 và 7,45.

2. Công thức tính ph của dung dịch đệm

Nếu một dung dịch đệm bao gồm 1 axit là HA có nồng độ [HA]. Cùng với hằng số Ka và bazơ liên hợp là A- với nồng độ [A-]. Ta sẽ có phương trình cân bằng điện ly:

HA ⇔ H+ + A-

Ta tổng quát được phương trình pH của dung dịch là phương trình Henderson – Hasselbalch.

Công thức tính ph của dung dịch đệm:

pH = pKa + log ([bazơ liên hợp]/[axit liên hợp])

Lưu ý: Tỷ lệ nồng độ giữa axit và bazơ [bazơ liên hợp]/[axit liên hợp]) cũng là tỷ lệ số mol giữa 2 chất này trong hỗn hợp đệm.

Dựa vào phương trình Henderson – Hasellbalch, bạn có thể xác định độ ph dung dịch đệm

Xem thêm video cách tính pH của dung dịch đệm:

Đặc biệt, để đảm bảo một hỗn hợp đệm tốt nhất thì nồng độ của dung dịch của dạng này (giữa axit và bazơ) không được gấp 10 lần dạng kia. Điều đó cũng có nghĩa là một hợp chất đậm thì độ pH thường sẽ bằng 1.

3. Các loại hợp chất đệm

Hiện nay có 3 loại dung dịch đệm vô cùng phổ biến mà bạn phải biết bao gồm:

• Dung dịch đệm axit: Là hệ hỗn hợp đệm được tạo thành bởi một axit yếu trộn lẫn với muối của nó với 1 bazơ mạnh.
• Dung dịch đệm bazơ: Là một dung dịch lỏng được tạo thành bởi sự trộn lẫn bởi một bazơ yếu với một muối của nó và một axit mạnh.
• Dung dịch đệm thứ 3: Là một loại hợp chất được tạo thành từ 2 chất lưỡng tính axit – bazo.

Trong cuộc sống hằng ngày, Hợp chất đệm được ứng dụng rất nhiều vào trong cuộc sống kể cả trong tự nhiên và cho các thí nghiệm. Hy vọng qua bài viết này, iFree đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hỗn hợp đệm cũng như các loại dung dịch đệm phổ biến nhất hiện nay cũng như công thức tính ph của dung dịch đệm, để có thể ứng dụng vào đời sống của mình.

Các hợp chất khác bạn có thể quan tâm:

• Tromethamine là gì và công dụng của nó trong dược phẩm và mỹ phẩm
• Sodium acetate là gì và cơ chế hoạt động của Natri axetat
• Hóa chất borax là gì? Vai trò borax trong mỹ phẩm như thế nào?