Giải phẫu mạch máu chi dưới

Động mạch đùi

Ðường đi

Đường đi của động mạch đùi bắt đầu từ giữa dây chằng bẹn đến vòng gân cơ khép, theo hướng một đường vạch từ trung điểm của gai chậu trước trên và củ mu đến củ cơ khép xương đùi.

Ở 1/3 trên đùi, động mạch nằm nông, trong tam giác đùi.

Ở 1/3 giữa, động mạch nằm sâu dần, trong ống cơ khép.

Ở 1/3 dưới thì đi dần ra sau và cuối cùng, chui qua vòng gân cơ khép và đổi tên thành động mạch khoeo.

Hình. Động mạch đùi

1. Động mạch đùi 2. Động mạch chậu ngoài 3. Động mchj gối xuống

Nhánh bên

Động mạch đùi cho một số nhánh bên sau:

Động mạch thượng vị nông, đi lên rốn trong lớp mỡ dưới da bụng.

Động mạch mũ chậu nông, đi về mào chậu, trong mô dưới da.

Động mạch thẹn ngoài nông và sâu đi đến bộ phận sinh dục ngoài.

Động mạch đùi sâu, lớn nhất, tách ra từ động mạch đùi dưới dây chằng bẹn 4 cm, chạy ra sau, nuôi dưỡng vùng đùi.

Ðộng mạch gối xuống: góp phần tạo nên mạng mạch khớp gối.

Động mạch khoeo

Ðường đi

Tiếp tục động mạch đùi, đi từ vòng gân cơ khép đến bờ dưới cơ khoeo, theo một đường dọc giữa trám khoeo. Ðộng mạch tận hết bằng cách chia hai nhánh tận là động mạch chày trước và động mạch chày sau.

Hình. Động mạch khoeo

1. Dây thần kinh chày 2. Tĩnh mạch khoeo 3. Động mạch khoeo

Nhánh bên

Động mạch khoeo cho một số nhánh bên nuôi dưỡng vùng gối.

Ðộng mạch chày trước

Ðưòng đi

Bắt đầu từ bờ dưới cơ khoeo, động mạch chày trước vượt qua bờ trên màng gian cốt để ra khu cẳng chân trước, chạy cùng thần kinh mác sâu xuống cổ bàn chân.

Nhánh bên

Ngoài các nhánh cơ, động mạch chày trước cho các nhánh:

Động mạch quặt ngược chày trước và động mạch quặt ngược chày sau, góp phần tạo nên mạng mạch khớp gối.

Động mạch mắt cá trước ngoài và động mạch mắt cá trước trong, góp phần tạo nên các mạng mạch mắt cá.

Hình. Động mạch cẳng chân

1. Động mạch chày sau 2. Động mạch mác 3. Động mạch chày trước 4. Động mạch mu chân

Động mạch mu chân

Ðường đi

Khi qua khớp cổ chân, động mạch chày trước đổi tên thành động mạch mu chân, chạy từ trung điểm hai mắt cá đến khoảng gian đốt bàn chân thứ nhất thì nối với động mạch gan chân ngoài bằng nhánh gan chân sâu.

Nhánh bên

Động mạch mu chân có các nhánh bên nuôi dưỡng mu chân và nối với động mạch gan chân ngoài của gan chân.

Ðộng mạch chày sau

Ðường đi

Từ bờ dưới cơ khoeo chạy dọc xuống sau mắt cá trong và phân làm hai nhánh tận là động mạch gan chân trong và động mạch gan chân ngoài.

Nhánh bên

Ngoài các nhánh cơ, động mạch chày sau còn cho các nhánh khác quan trọng là nhánh động mạch mác tách từ động mạch chày sau khoảng 2,5cm dưới bờ dưới cơ khoeo, chạy chếch ra ngoài sát dần vào xương mác để xuống cổ chân.

Ðộng mạch gan chân trong

Là một trong hai nhánh tận của động mạch chày sau, chạy từ sau mắt cá trong xuống bàn chân, dọc theo phía trong gân gấp ngón chân cái dài, ra trước, chia nhánh nuôi ngón chân cái và nối với nhánh động mạch gan đốt bàn chân thứ nhất. Chia các nhánh nuôi dưỡng gan chân.

Ðộng mạch gan chân ngoài

Là nhánh tận của động mạch chày sau, xuống gan chân chạy đến nền xương đốt bàn V thì quặt ngang vào trong tạo cung động mạch gan chân. Sau đó nối với nhánh gan chân sâu của động mạch mu chân tạo nên cung mạch gan chân sâu. Động mạch gan chân ngoài cho các nhánh nuôi dưỡng gan chân và nối với động mạch mu chân.

Tĩnh mạch chi dưới

Các tĩnh mạch sâu

Chạy kèm theo các động mạch cùng tên.

Tĩnh mạch hiển bé

Nằm ở lớp nông, từ cạnh ngoài bàn chân, vòng sau mắt cá ngoài, đi lên dọc theo bờ ngoài gân gót cùng với thần kinh bắp chân, sau đó lệch dần vào đường giữa bắp chân và đổ vào tĩnh mạch khoeo ở hố khoeo.

Tĩnh mạch hiển lớn

Nhận máu từ cung tĩnh mạch mu chân, chạy lên trên trước mắt cá trong rồi theo dọc bờ trong xương chày lên mặt trong đùi và cuối cùng qua lỗ tĩnh mạch hiển ở mạc đùi để đổ vào tĩnh mạch đùi. Trong lòng các tĩnh mạch này có các van tĩnh mạch chỉ cho máu đi theo một chiều về tim. Với đường kính khoảng 4-5mm, các tĩnh mạch hiển là một vật liệu quan trọng được sử dụng trong phẫu thuật tái lập sự lưu thông của mạch máu.

Hình. Tĩnh mạch hiển lớn

(Ở tam giác đùi)

Hình. Tĩnh mạch hiển lớn và hiển bé

A và B. Tĩnh mạch hiển lớn C. Tĩnh mạch hiển bé