Đường tinh luyện và đường tự nhiên: Nên dùng loại nào? | Sở Y tế Nam Định

1. Đường tinh luyện và đường tự nhiên là gì?

1.1. Đường tinh luyện là gì?

Đường tinh luyện là loại đường có độ sạch cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm vì đã loại bỏ tạp chất bằng dây chuyền khép kín với công nghệ tự làm sạch mà không dùng bất kỳ loại hóa chất nào.

Nguyên liệu để làm ra đường tinh luyện hoàn toàn từ thiên nhiên, có thể là những loại trái cây, rau củ, ngũ cốc, hay sữa,… Trong đó, đường ăn, si rô ngô là những loại đường tinh luyện khá phổ biến trong cuộc sống hàng ngày.

Đường ăn được chiết xuất từ cây mía hay cũng có thể chiết xuất từ củ cải đường. Trước hết mía hoặc củ cải sẽ được ép lấy nước và cô lại thành đường tinh luyện. Sau đó, nhà sản xuất sẽ lọc tinh chất, chế biến thành đường, đóng gói và phân phối đến người tiêu dùng.

Một số loại đường tinh luyện được sử dụng để làm tăng hương vị cho các món ăn và cũng có thể đóng vai trò giống như chất bảo quản để các loại bánh, mứt kẹo có thời hạn sử dụng lâu hơn.

1.2. Đường tự nhiên là gì?

Đường tự nhiên cũng được chiết xuất từ các loại trái cây và rau củ sau khi đã loại bỏ một phần chất xơ. Tuy nhiên, sau quá trình ép lấy nước hoặc trộn nhiều loại trái cây với nhau cũng khiến cho loại đường này mất đi một lượng vitamin và khoáng chất đáng kể.

2. Đường tinh luyện và đường tự nhiên: Nên dùng loại nào?

Khi chúng ta tiêu thụ đường tinh luyện và đường tự nhiên thì những loại đường này đều sẽ được các enzyme trong hệ tiêu hóa phân hủy thành 3 loại đường đơn cơ bản. Sau đó, chúng sẽ được hấp thu qua thành ruột non và đưa tới gan và cuối cùng là theo máu đến các tế bào. Trong đó, một lượng đường nhỏ dưới dạng glycogen sẽ được tích trữ lại ở gan và tế bào để cơ thể sử dụng trong khoảng thời gian giữa 2 bữa ăn. Trong trường hợp chúng ta ăn quá nhiều đường, lượng đường mà cơ thể chưa kịp hấp thụ sẽ chuyển hóa thành mô mỡ.

– Nếu bạn ăn quá nhiều đường tinh luyện, cơ thể sẽ gặp phải những vấn đề dưới đây:

+ Tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan, tiểu đường và bệnh tim mạch: Khi bạn ăn quá nhiều đường tinh luyện từ các loại bánh ngọt hoặc đồ uống, gan sẽ phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa đường thành chất béo cho cơ thể. Về lâu dài sẽ khiến cho gan bị quá tải và dẫn đến cơ thể bị tích trữ quá nhiều chất béo, gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ và là một trong những tác nhân gây ra bệnh tiểu đường.

Hơn nữa, ăn quá nhiều đường cũng chính là nguyên nhân khiến cho huyết áp tăng cao và gây ra một số bệnh viêm nhiễm mãn tính, bệnh tim mạch, nguy hiểm nhất là tình trạng đột quỵ có nguy cơ cao dẫn đến tử vong.

+ Tăng nguy cơ béo phì: Mục đích sử dụng đường tinh luyện là tạo ra sự hấp dẫn cho các món ăn, giúp chúng ta có cảm giác ngon miệng hơn. Đường chứa nhiều calo nhưng không cung cấp dinh dưỡng cho cho cơ thể và là nguyên nhân khiến chúng ta tăng cân nhanh chóng.

Khi bạn ăn quá nhiều đường, lượng đường trong máu sẽ tăng lên và dẫn đến nguy cơ kháng insulin, kháng leptin, trong đó leptin là một loại nội tiết tố giúp điều hòa năng lượng bao gồm cả việc hấp thụ calo cũng như hòa tan hoặc dự trữ chất béo. Khi tình trạng kháng leptin xảy ra sẽ dễ dẫn đến lượng mỡ trong cơ thể bị tăng cao và dẫn đến thừa cân, béo phì.

Ngoài ra, đường tinh luyện là một thành phần không thể thiếu trong các loại đồ uống đóng gói, bánh ngọt, các loại kem,… Đây đều là những sản phẩm đã qua nhiều quá trình xử lý, không có chứa chất dinh dưỡng mà còn có hàm lượng muối cũng như chất béo rất cao. Do vậy, khi tiêu thụ quá nhiều những thực phẩm này, bạn sẽ có nguy cơ cao gặp phải những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.

– Không phải đường tự nhiên luôn luôn tốt

Đường tự nhiên có trong nhiều thực phẩm bổ dưỡng hơn như đường trong sữa fructose trong các loại trái cây. Ví dụ, khi đường tự nhiên được hấp thu vào cơ thể cùng với protein và chất béo có sẵn trong sữa, sẽ có thể phòng ngừa tình trạng tăng đột chỉ số đường huyết.

Tuy nhiên, đường tự nhiên không hoàn toàn tốt với mọi trường hợp vì khi được chế biến loại đường này đã được loại bỏ chất xơ và một số chất dinh dưỡng khác, trong đó nước ép trái cây là ví dụ điển hình. Việc ép trái cây sẽ phá bỏ phần lớn liên kết chất xơ và loại bỏ quá trình nhai. Do đó, khi sử dụng nước ép, chúng ta có xu hướng tiêu thụ nhiều đường hơn so với việc ăn trái cây nguyên quả.

Như vậy, đường tinh luyện và đường tự nhiên chỉ nên được tiêu thụ ở mức vừa phải. Đặc biệt lưu ý giảm lượng đường tinh luyện trong chế độ ăn hàng ngày để phòng tránh nguy cơ bệnh tật. Trước khi tiêu thụ một loại sản phẩm, bạn nên kiểm tra bảng dinh dưỡng và thành phần của sản phẩm. Hạn chế ăn bánh kẹo ngọt, thực phẩm chế biến sẵn, các loại đồ uống có ga. Bên cạnh đó hãy thường xuyên vận động, rèn luyện sức khỏe để có một thể trạng tốt nhất.

Nhật Minh (t/h)