Cách làm bột trà xanh không cần máy xay

1. Ưu điểm của cách làm bột trà xanh thủ công truyền thống người Nhật

Cách làm bột trà xanh không cần máy xay là phương pháp vẫn còn áp dụng phổ biến ngày nay với những ai yêu thích nghệ thuật Trà đạo Nhật Bản. Đây cũng là cách chế biến bột trà xanh nguyên chất của người xưa – khi các loại máy xay hiện đại chưa ra đời. Thực tế, cách này giữ được mùi thơm đặc trưng của lá trà hơn so với phương pháp xay lá bằng máy sinh tố. Họ đã làm điều đó như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu một loại công cụ xay lá trà thủ công: cối đá mài granite (stone mill grinder/ hay Ishi usu).

Ưu điểm của cách làm bột trà xanh không cần máy xay là:

• Xay lá trà xanh tencha để làm bột matcha với hương vị thơm ngon nhất. Bạn lưu ý bột matcha khác với bột trà xanh thông thường nhé.
• Dễ dàng xay bất cứ lá trà nào thành bột mịn với kích cỡ siêu nhỏ.
• Đảm bảo được ý nghĩa truyền thống, nguồn gốc của cách làm ra bột trà xanh nguyên chất của người Nhật truyền thống.
• Thể hiện nét đẹp trong nghệ thuật của người theo Trà đạo Nhật Bản.

Mặc dù có những ưu điểm, nhưng cách làm bột trà xanh không cần máy xay hiện đại này khá tốn thời gian. Phương pháp đòi hỏi sự kiên nhẫn, siêng năng và tính tỉ mẩn của người thực hiện. Thế nên, tùy mục đích sử dụng mà bạn chọn công cụ tự làm bột trà xanh tại nhà cho tiện lợi nhé.

2. Những cách làm bột trà xanh nguyên chất không cần máy xay từ lá trà tươi

2.1. Nguyên liệu cần chuẩn bị

Khi làm bột trà xanh, bạn cần chọn lá trà càng xanh, hơi già, không dập nát, không non, còn nguyên vẹn càng tốt. Ở công đoạn nghiền lá, thực hiện càng nhuyễn mịn càng tốt. Trước khi bắt tay vào thực hiện để cho ra 100 gram bột trà xanh, bạn chuẩn bị các nguyên liệu gồm có:

• Lá chè xanh tươi: 1 kg gram
• Muối hột: 1 ít
• Rây (để lọc bột)
• Hũ sạch và hong khô nước hoàn toàn để đựng bột sau khi chế biến
• Cối đá mài granite hoặc cối giã tay

2.2. Cách phơi khô lá trà xanh hoặc sấy bằng lò vi sóng

2.2.1. Cách phơi lá trà xanh tươi không bị đen kiểu truyền thống

Cách làm bột trà xanh không cần máy xay kiểu truyền thống thường đem phơi lá trà tươi để khô tự nhiên. Để thực hiện cách này, bạn làm theo các bước sau.

• Rửa thật sạch lá trà xanh bằng nước và rút ngân lá, để khô nước hoàn toàn. Đây là cách làm bột trà xanh không cần máy xay vẫn có thể cho ra loại bột mịn và không còn lợn cợn.

• Xếp lá chè xanh lên khay, hoặc mâm đủ rộng, đem ra nắng cho khô.

Lưu ý: Không phơi lá trà xanh tươi ở nơi nắng quá gắt, quá to. Bởi, nhiệt độ nắng cao sẽ đốt cháy hết diệp lục và thành phần umami (tạo nên hương thơm, mùi vị và dưỡng chất đặc trưng của trà xanh) có trong loại lá này, dễ làm lá bị thâm đen. Bạn có thể đặt khay lá phơi với nắng vừa phải ngoài sân là được, sao cho nắng không chiếu trực tiếp vào lá.

• Đồng thời, xếp lá rải đều nhau, không chồng chất lên nhau.
• Cách làm bột trà xanh không cần máy xay này phơi tầm 3 nắng như vậy là đủ để chế biến bột.
• Phơi lá đến khi giòn tan, bóp nhẹ vỡ vụn ra là được. Kế đến, ngắt từng chiếc lá và tước sạch phần sơ lá.

2.2.2. Cách dùng lò vi sóng sấy khô lá trà xanh tươi

Ngoài cách làm bột trà xanh không cần máy xay kiểu phơi khô truyền thống, bạn còn có thể sấy khô lá bằng lò vi sóng. Với công cụ hữu ích và hiện đại này, bạn rút ngắn được rất nhiều thời gian. Thông thường, để phơi khô lá trà tươi, bạn mất đến 3 – 4 ngày. Còn nếu dùng lò vi sóng, hoặc lò nướng hỗ trợ, công đoạn này chỉ tốn 1 giờ đồng hồ. Bạn thực hiện như sau:

• Chia lá trà xanh tươi thành các mẻ nhỏ để sấy khô.
• Xếp từng mẻ lá trà lên khay/ vỉ lò vi sóng (xếp rải đều chứ không xếp lên nhau).
• Chỉnh lò ở chế độ sấy (nhiệt độ khoảng 160 độ C).

Thông thường, cách làm bột trà xanh không cần máy xay và sấy bằng lò này mất 3 phút là xong một mẻ lá trà khô. Nhưng nếu lá vẫn chưa đạt độ giòn (do mỗi lò vi sóng có hiệu năng khác nhau), bạn có thể tăng thời gian. Nhớ vừa sấy, vừa canh đến khi lá khô giòn thì lấy ra nhé.

2.3. Cách làm bột trà xanh nguyên chất bằng cối đá mài granite (Ishi usu)

2.3.1. Vài lưu ý để sử dụng cối đá mài nghiền bột trà xanh đúng cách

Khi cho các lá trà xanh khô vào trong cối đá mài, bạn cần thực hiện đúng kỹ thuật xay bột và kiểm soát tốc độ. Các đường rãnh trên mặt đá xay được thiết kế đặc biệt để tuân theo vòng quay ngược chiều kim đồng hồ, với một tốc độ nhất định. Có nghĩa là, bạn cần xử lý tốc độ xay bột chậm vừa đủ, cầm đúng tay, xoay đúng chiều. Có như vậy, cách làm bột trà xanh không cần máy xay mà vẫn cho ra loại bột mịn, nhuyễn đều nhất.

Nếu xay quá nhanh, lá trà xanh sẽ bị oxy hóa. Tất yếu, lá sẽ dễ bị cháy và gây thất bại ở khâu cho ra thành phẩm bột thô. Còn nếu xay quá chậm, có thể bạn sẽ chẳng thu được chút bột trà nào. Theo tiêu chuẩn, mỗi vòng quay cối đá mài nên được thực hiện trong khoảng 3 giây. Nếu sai hướng xoay tay cầm, cối đá sẽ tự động giữ yên lá trà và không mài/ xay.

Cách làm bột trà xanh không cần máy xay này cần được thực hiện chính xác đến từng chi tiết để cho ra loại bột mịn màng, thơm phức, giàu vị umami. Thế nên, để được 40 gram bột, có thể bạn sẽ mất đến 1 tiếng đồng hồ xay!

2.3.2. Các bước tự xay bột trà xanh bằng cối đá mài Ishi usu

• Cho lá trà vào giữa cối đá mài.
• Dùng tay phải xoay tay cầm của cối đá, bắt đầu xay theo hướng ngược chiều kim đồng hồ với tốc độ 1 vòng quay trong khoảng 3 giây. Còn tay trái thì đặt ở đế cối đá để giữ cố định.

• Sau khi xay xong, dùng búa gỗ gõ xung quanh thành cối đá. Mục đích của cách làm bột trà xanh không cần máy xay này là để bột nhuyễn còn trong các rãnh đá mài rơi hết ra.

• Khi này, bạn sẽ thấy thành phẩm bột trà xanh mịn màng với kích cỡ siêu nhỏ sẽ rơi ra ở khay đựng bên dưới.

• Cho bột trà xanh vào hũ thủy tinh, đậy nắp (nên rửa và hong khô ráo trước đó).
• Sau đó, đặt hũ bột trà xanh ở nơi có nhiệt độ thoáng mát để bảo quản.

2.4. Cách tự làm tinh bột trà xanh bằng cối giã tay

Cách làm bột trà xanh không cần máy xay hiện đại còn một công cụ thủ công khác đơn giản hơn so với dùng cối đá mài – đó là cối giã tay. Theo đó, bạn chỉ cần cho lá trà khô vào cối, dùng chày giã thật đều tay. Thực hiện liên tục cho đến khi tạo thành hỗn hợp bột mịn vừa ý là được. Cách này không cầu kì, nhưng khá mất sức và tốn thời gian. Hơn nữa, hỗn hợp bột được giã bằng cách thủ công này không được mịn như cách nghiền bằng cối đá mài granite.

Như vậy, từ nay, bạn đã có thể thực hiện cách làm bột trà xanh không cần máy xay với 2 phương pháp thủ công đơn giản được hướng dẫn chi tiết trên đây. Sử dụng máy xay sinh tố nghiền lá trà xanh khô tiện lợi, nhanh hơn. Thế nhưng, cách nghiền lá trà xanh truyền thống giúp lưu giữ được hương vị, mùi thơm đặc trưng nhất của lá trà. Với các “fan” Trà đạo Nhật Bản , đây là một bước vô cùng quan trọng trong khâu chế biến bột matcha (dùng lá trà trồng ở Gyokuro) để pha trà. Điều này làm nên nét đẹp nghệ thuật trong văn hóa của người Nhật. Hãy thử tự làm bột trà xanh đơn giản theo cách trên đây để trải nghiệm nhé.

Trúc Nguyễn dịch và tổng hợp