Sử dụng thuốc kháng sinh ở phụ nữ mang thai | Sở Y tế

Các loại thuốc nói chung, thuốc kháng sinh nói riêng nếu dùng đúng cách có tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề khác và tiêu diệt vi khẩn gây bệnh. Tuy nhiên, có những loại thuốc, mặc dù tác dụng tốt đến cơ thể phụ nữ mang thai, song lại ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi khi còn nằm trong bụng mẹ, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh.

​

Tư vấn sử dụng thuốc cho phụ nữ mang thai tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn

Thuốc kháng sinh là các hợp chất tự nhiên bán tổng hợp hay tổng hợp có tác dụng kháng khuẩn. Phần đa số, khi sử dụng, thuốc kháng sinh đều gây ra tác dụng phụ, tùy cơ địa của từng người mà có các phản ứng nặng, nhẹ khác nhau. Nhẹ thì xuất hiện các triêu chứng như kích ứng da, buồn nôn, tiêu chảy… Nặng có thể dẫn tới sốc phản vệ và tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời.

Điều đáng lưu ý là khi phụ nữ mang thai sử dụng kháng sinh, ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh còn cò thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thê chất và trí tuệ của trẻ, từ khi mang thai đến lúc chào đời.

Khoa học đã chứng minh, hầu hết các thuốc kháng sinh đều vượt qua được hàng rào nhau thai và có thể gây tác hại cho thai nhi. Mức độ tác hại trên thai nhi tùy thuộc vào loại kháng sinh sử dụng, liều lượng, thời gian sử dụng và thuốc đã được sử dụng trong giai đoạn nào của thai kỳ.

Trong thời kỳ bào thai, hay còn gọi là giai đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ, nếu phụ nữ mang thai sử dụng một số thuốc kháng sinh có thể gây ra khuyết tật, dị dạng hay thậm chí tử vong thai nhi, vì khi đó các cơ quan thai nhi đang được hình thành, các tế bào đang được nhân lên mạnh nên rất nhạy cảm với thuốc.

Thực tế cho thấy thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng đến thai nhi ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình mang thai. Trong đó sử dụng kháng sinh gây nguy hiểm nhất chính là giai đoạn 3 tháng đầu. Ở giai đoạn này, các bộ phận của cơ thể trẻ được hình thành, nên dễ gây ra khuyết tật hay dị dạng thai nhi. Từ tháng thứ tư trở đi, khi sử dụng một số loại kháng sinh có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ như sử dụng Tetracylin ảnh đến mô xương và răng; sử dụng phenicol gây suy tủy, giảm bạch cầu; sử dụng kháng sinh thuộc họ Aminosid, Streptomycin có thể ảnh hưởng đến thính giác và thận của trẻ.

Dược sĩ Trương Thị Hằng, Trưởng phòng Nghiêp vụ Dược, Sở Y tế Lạng Sơn khuyến nghị: Nếu có thể được thì trong thời gian mang thai 3 tháng đầu, tuyệt đối không nên sử dụng thuốc kháng sinh. Khi bắt buộc phải sử dụng thuốc thì tốt nhất là đến thăm khám tại các cơ sở khám chữa bệnh chuyên khoa. Chỉ có bác sỹ mới có thể cân nhắc giữa lợi ích của sức khỏe người mẹ và mức độ ảnh hưởng đến bào thai để lựa chọn chủng loại thuốc cho phù hợp.

Ngoài ra để chủ động bảo vệ sức khỏe của thai nhi, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cũng không nên sử dụng thuốc trong nửa cuối của chu kì kinh nguyệt vì một số thuốc có tính tích lũy và đào thải chậm sẽ ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của bào thai.

Quá trình mang thai, người phụ nữ khó có thể tránh được mắc một số bệnh nhiễm trùng. Đối với một số bệnh, nếu không điều trị bằng thuốc kháng sinh thì khả năng ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi còn cao hơn tác dụng phụ của thuốc mang lại, khi đó mới phải dùng kháng sinh.

Trong khi sử dụng thuốc kháng sinh, phụ nữ mang thai cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ dẫn của thầy thuốc, uống đúng liều lượng và đủ thời gian. Tránh trường hợp tự ý giảm liều hoặc dừng thuốc giữa chừng khiến cho cơ thể dễ tái phát bệnh và tạo ra vi khuẩn kháng thuốc, không những những ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ mà còn gây khó khăn cho việc điều trị bệnh cho cả mẹ và trẻ sau này.

Minh Mạnh – TT KSBT