Phân Tích Mô Hình Cấu Tạo Cụm Danh Từ, Soạn Bài: Cụm Danh Từ

Hướng dẫn Soạn Bài 11 sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một.Bạn đang xem: Mô hình cấu tạo cụm danh từ Nội dung bài Soạn bài Cụm danh từ sgk Ngữ văn 6 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, tự sự, cảm thụ, phân tích, thuyết minh… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 6 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn lớp 6.

Soạn bài Cụm danh từ sgk Ngữ văn 6 tập 1

I – Cụm danh từ là gì?

Khái niệm:

Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

Ví dụ: Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển (Ông lão đánh cá và con cá vàng)

– Cụm danh từ:

+ “Ngày xưa”.

+ “Có hai vợ chồng ông lão đánh cá”.

+ “Túp lều nát trên bờ biển”.

– Phân tích:

+ Từ “xưa” bổ nghĩa cho từ “ngày”.

+ Từ “hai” và cụm từ “ông lão đánh cá” bổ nghĩa cho từ “vợ chồng”.

+ Cụm từ “nát trên bờ biển” bổ nghĩa cho từ “túp lều”.

Đặc điểm:

Xét ví dụ:

Danh từCụm danh từSo sánhTúp lềuMột túp lềuRõ về số lượngMột túp lều nátSố lượng + tính chấtMột túp lều nát trên bờ biểnSố lượng + tính chất + vị tríCấu tạo của cụm danh từ phức tạp hơn cấu tạo của danh từNghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ

So sánh danh từ và cụm danh từ:

Giống nhauĐều có danh từKhác nhauDanh từCụm danh từÝ nghĩa: chung chungÝ nghĩa: Đầy đủ, cụ thểCấu tạo: Đơn giảnCấu tạo: Phức tạp

Chức năng:

Xét ví dụ: Cho cụm danh từ “học sinh lớp 6B”. Đặt câu và xác định chức năng ngữ pháp

– Cô giáo/ tuyên dương những học sinh lớp 6B → Cụm danh từ làm phụ ngữ.

– Đó là những học sinh lớp 6B → Cụm danh từ làm vị ngữ.

– Tất cả học sinh lớp 6B/ đang chăm chú nghe giảng → Cụm danh từ làm chủ ngữ.

Kết luận:

– Cụm danh từ hoạt động trong câu giống như một danh từ, có thể làm:

+ Chủ ngữ.

+ Vị ngữ (Khi làm vị ngữ phải có từ “là” đứng trước).

+ Phụ ngữ…

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 116 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

Trả lời:

Từ in đậmTừ được bổ sungxưangàyhaivợ chồngông lão đánh cámộttúp lềunát trên bờ biển

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 117 sgk Ngữ văn 6 tập 1

So sánh các cách nói sau đây rồi rút ra nhận xét về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ:

– túp lều / một túp lều;

– một túp lều / một túp lều nát;

– một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển.

Trả lời:

So sánh:

– “Một túp lều” cụ thể hơn so với “túp lều” → Vì có số lượng rõ ràng.

– “Một túp lều nát” rõ nghĩa hơn so với “một túp lều” → Vì thể hiện được tình trạng của túp lều.

– “Một túp lều nát trên bờ biển” cụ thể hơn so với “một túp lều nát” → Vì xác định được địa điểm của túp lều.

Nhận xét:

Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của một mình danh từ. Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp hoá thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn.

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 117 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm một cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ ấy rồi rút ra nhận xét về hoạt động của cụm danh từ so với một danh từ.

Trả lời:

Ví dụ một cụm danh từ:

– Những bông lúa.

+ Đặt câu. Những bông lúa uốn câu nặng trĩu.

+ Nhận xét: Cụm danh từ hoạt động trong câu như một danh từ (có thể làm chủ ngữ, làm phụ ngữ; khi làm vị ngữ thì phải có từ là đứng trước.

– Một ngôi nhà cổ.

+ Đặt câu: Một ngôi nhà cổ nằm sâu trong rừng.

+ Nhận xét: Chức năng hoạt động trong câu giống như một danh từ.

II – Cấu tạo của cụm danh từ

Phụ ngữ đứng trước có 2 loại: Tổng lượng; Số lượng.

Phụ ngữ đứng sau có 2 loại: Đặc điểm, tính chất; Vị trí.Xem thêm: Bài Tập Hệ Thức Lượng Trong Tam Giác Vuông Lớp 9, Bài Tập Hệ Thức Lượng Trong Tam Giác Vuông

Mô hình cấu tạo cụm danh từ:

Phần trướcPhần trung tâmPhần saut2(Phụ ngữ trước)t1T1T2s1s2(Phụ ngữ sau)Tất cảnhữngemhọc sinhchăm ngoanấyBổ nghĩa cho danh từ về số và lượngDanh từ chỉ đơn vịDanh từ chỉ sự vậtNêu đặc điểm của sự vậtXác định vị trí của sựu vật trong không gian và thời gian

Lưu ý:

Có thể cụm danh từ chỉ bao gồm : phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 117 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm cụm danh từ có trong câu sau:

Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh làm sao phải nuôi cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.

(Em bé thông minh)

Trả lời:

Các cụm danh từ có trong câu:

– làng ấy.

– ba thúng gạo nếp.

– ba con trâu đực.

– ba con trâu ấy.

– chín con.

– năm sau.

– cả làng.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 117 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Liệt kê những từ ngữ phụ thuộc đứng trước và sau danh từ trong các cụm danh từ trên. Sắp xếp chúng thành loại.

Trả lời:

Liệt kê:

– Các từ phụ ngữ đứng trước danh từ: cả, ba, chín.

– Các từ phụ ngữ đứng sau danh từ: ấy, nếp, đực, sau.

Sắp xếp thành loại:

– Các phụ ngữ đứng trước:

+ Chỉ số lượng ước phỏng: cả.

+ Chỉ số lượng chính xác: ba.

– Các phụ ngữ đứng sau:

+ Chỉ vị trí để phân biệt: ấy, sau.

+ Chỉ đặc điểm: đực, nếp.

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 117 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Điền vào mô hình cụm danh từ đã tìm được vào mô hình cụm danh từ.

Trả lời:

Phần trướcPhần trung tâmPhần saut2t1T1T2s1s2Tổng lượngSố lượngDanh từ chỉ đơn vịDanh từ chỉ đối tượngĐặc điểm, tính chấtvị trílàngấybathúnggạonếpbacontrâuđựcbacontrâuấychínconnămsaucảlàng

III – Luyện tập

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 118 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:

a) Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.

(Theo Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)

b) <…> Gia tài chỉ có một lưỡi búa cha để lại.

(Thạch Sanh)

c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ

(Thạch Sanh)

Trả lời:

Các cụm danh từ có trong các câu:

a) một người chồng thật xứng đáng.

b) một lưỡi búa của cha để lại.

c) một con yêu tinh ở trên núi có nhiều phép lạ.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 118 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Chép các cụm danh từ nói trên vào mô hình cụm danh từ.

Trả lời:

Điền vào mô hình cụm danh từ:

CâuPhần trướcPhần trung tâmPhần saut2t1T1T2s1s2a)mộtngườichồngthật xứng đángb)mộtlưỡibúacủa cha để lạic)mộtconyêu tinhở trên núi, có nhiều phép lạ

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 118 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:

Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt … xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.

Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt … lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt … mắc vào lưới.

(Theo Sự tích Hồ Gươm)

Trả lời:

Phụ ngữ thích hợp: vừa rồi (vừa mắc vào lưới ), cũ (kì lạ ấy),…

Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt vừa rồi xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.

Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt … lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt cũ mắc vào lưới.

Áp dụng

Viết một đoạn văn (nội dung tự chọn) trong đó có sử dụng cụm danh từ

Đoạn tham khảo 1:

Ngôi trường em đang học là trường trung học cơ sở Nguyễn Huệ. Ngôi trường có ba dãy phòng học hình chữ U, rộng rãi, thoáng mát. Rải rác khắp sân trường có những cây bàng xanh tươi, vừa che bóng mát vừa tạo mảng xanh cho ngôi trường. Dọc dãy hành lang có những hàng ghế đá, để chúng em ngồi đọc sách, báo trong giờ ra chơi. Phía sau ngôi trường có khoảng sân rất rộng, để chúng em vui chơi thoả thích. Em rất quý ngôi trường này và em xem nó như ngôi nhà thứ hai của mình.

Đoạn tham khảo 2:

Nam Á là một khu vực có địa hình gồm 3 miền cơ bản. Ở phía Bắc với dãy núi Hi – ma – lay – a hùng vĩ, tạo nên khung cảnh tuyệt vời như bức tranh sơn thủy hữu tình tràn ngập ánh sáng cho nơi đây, thứ ánh sáng huyền ảo trên đỉnh Ê – vơ – ret tràn xuống các làng quê dưới chân núi như một sự ban tặng vô điều kiện. Phía Nam là cao nguyên Đê – can – một cao nguyên thấp, tương đối bằng phẳng. Hai bên rìa Tây và Đông có hai dãy Gát Tây và Gát Đông, đúng như tên gọi, 2 dãy núi này bị cắt xẻ và không bằng phẳng chút nào. Nằm giữa chân núi Hi – ma – lay – a và cao nguyên Đê – can là đồng bằng Ấn – Hằng – một đồng bằng rộng lớn, phì nhiêu. Nhưng thật tiếc, bức tranh thiên nhiên tươi đẹp này lại thiếu những miền trung du uốn lượn như Phú thọ xanh ngàn với miền trung du trải rộng bát ngát ở Việt Nam.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Cụm danh từ sgk Ngữ văn 6 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

Chuyên mục: Kiến thức thú vị