1. Tranh Tứ Bình là gì ?

Tranh Tứ Bình là bộ tranh lấy 4 loài hoa làm biểu tượng cho 4 mùa Xuân Hạ Thu Đông; 4 loại hoa được chọn lọc, cắt tỉa nghệ thuật và cắm trong 4 cái “Bình”; 4 cái bình lại được đặt trang trọng trên 4 cái kệ, kèm theo một số loại quả và vật dụng nhằm miêu tả “mùa nào thức ấy”. Ngoài ra còn có những lời bình bằng thơ . Những lời thơ đề tựa trên tranh thể hiện tâm thái an nhiên tự tại khi sống trong đạo của thiên nhiên, của đất trời, là ước muốn của con người về sự bền vững, no đủ, sung túc, may mắn và hạnh phúc.

Tranh lụa vẽ bộ Tứ bình

Bài thờ Bốn Mùa Viễn Du (của Thôi Hiệu) thường được lựa chọn để làm lời bình trên tranh, bài thơ có 4 câu, mỗi bức tranh một câu thơ như sau :

Xuân du phương thảo địa

Hạ thưởng lục hà trì

Thu ẩm hoàng hoa tửu

Đông ngâm bạch tuyết thi.

Dịch nghĩa :

Mùa xuân đi thăm nơi cỏ mọc Mùa hạ thưởng thức ao sen xanh Mùa thu uống rượu cúc vàng Mùa đông ngâm thơ tuyết trắng

Từ xa xưa, mỗi khi Tết đến Xuân về, nhà nhà đều dán trên tường đôi câu đối đỏ, lại dán thêm bộ tranh Tứ Bình với mong muốn may mắn, đầy đủ và hạnh phúc tràn đầy. Vì vậy, có ý kiến cho rằng tranh Tứ Bình là loại tranh của lớp Bình Dân còn tranh Tứ Quý là của tầng lớp Quý Tộc.

Tranh bộ Tứ bình bằng lụa

Thực tế, giới Quý Tộc cũng chơi rất nhiều thể loại tranh Tứ Bình. Tranh Tứ Bình được làm trên các chất liệu khác nhau như: Vẽ trên vải lụa, thêu trên vải, vẽ trên giấy, trên gốm sứ…

2. Sự giống và khác nhau giữa tranh Tứ Quý và tranh Tứ Bình

Cả hai loại tranh cùng lấy 4 loại cây hoa để là biểu hiện cho 4 mùa Xuân Hạ Thu Đông, nhưng tranh Tứ Bình và tranh Tứ Quý có những điểm khác nhau cơ bản:

Tranh bộ Tứ bình ở Hà Nội

– Nếu như tranh Tứ Quý thường lựa chọn 4 loại cây: Mai – Trúc – Cúc – Tùng, thì tranh Tứ Bình lại chọn 4 loại Hoa: Mai – Sen – Cúc – Mẫu Đơn để là biểu tượng cho 4 mùa.

– Tranh Tứ Quý mang cả một vườn cây thiên nhiên vào nhà bao gồm cả cây và chim (Mai -Điểu, Trúc – Trĩ, Cúc – Kê, Tùng – Hạc) nhằm thể hiện cho sự phong lưu, đầy đủ, vĩnh cửu…

Tranh Tứ Quý đưa cả vườn cây thiên nhiên vào nhà

Tranh Tứ Bình lại chọn lọc và sắp đặt 4 loại hoa, hoa được cắt tỉa cẩn thận,

Hoa trên tranh Tứ Bình được cắt tỉa cẩn thận và kèm theo các loại quả để minh họa thêm cho tranh

Tranh Tứ Bình không có các con vật , mà lại chọn một số loại quả và các đồ vật thiết yếu được dùng trong gia đình nhằm miêu tả mùa nào thức nấy.

Tranh bộ Tứ bình đẹp

4 chiếc bình có kích thước hình dáng khác nhau được đặt trịnh trọng trên 4 cái kệ, lại kèm theo những lời bình bằng thơ thật là phong lưu, tao nhã và sâu sắc…